Odczyn miejscowy (następstwo po wpływie ciepła na organizm) polega na rozszerzeniu naczyń krwionośnych i naczyń limfatycznych w miejscu działania energii cieplnej. Odczyn ten powstaje w wyniku podniesienia temperatury tkanek, powodując zwiększony przepływ krwi, co ma znaczenie w leczeniu stanów zapalnych. Niezależnie od wpływu na naczynia krwionośne ciepło działa uśmierzająco na ból i powoduje zmniejszenie napięcia mięśniowego. Bodźce cieplne o natężeniu przekraczającym granicę tolerancji tkanek mogą powodować ich uszkodzenie (oparzenie).
Odczyn miejscowy – podstawowe informacje
Odczyn miejscowy (lokalny) występuje w skórze w miejscu jej napromieniowania, obejmując jednak swoim zasięgiem sąsiadujące z nim okolice. Nazywa się go również rumieniem cieplnym, ponieważ rozszerzenie naczyń krwionośnych powoduje zaczerwienienie skóry. Warto znać podstawowe, charakterystyczne cechy odczynu miejscowego, gdyż w medycynie wyróżnia się również rumień fotochemiczny.
Urządzenia emitujące promieniowanie podczerwone podzielono na dwie grupy. Do pierwszej zaliczono nieświetlne generatory podczerwieni emitujące wyłącznie promieniowanie podczerwone. Natomiast do drugiej świetlne generatory podczerwieni emitujące promieniowanie podczerwone i widzialne. Są to tak zwane lampy terapeutyczne statywowe oraz stołowe, np. lampa sollux.
W momencie zauważenia odczynu miejscowego nie należy wpadać w panikę, ponieważ to naturalna, wręcz pożądana reakcja organizmu. Nie jest niebezpieczny dla zdrowia.
Typowe cechy
Odczyn miejscowy (rumień cieplny):
- występuje w trakcie naświetlania, a jego nasilenie wzrasta w miarę czasu oddziaływania promieni podczerwonych;
- powoduje zaczerwienienie skóry, które jest nierównomierne i plamiste, ponieważ dochodzi do rozszerzenia głębiej położonych naczyń krwionośnych skóry. Uznaje się, że nie ma określonych, widocznych granic, a jego kształt jest rozlany;
- zanika po pewnym, niedługim czasie od zakończenia naświetlania.
Czas utrzymywania się tego odczynu zależy od dawki promieniowania podczerwonego. Oddziaływanie promieniowania na większe obszary ciała powoduje powstawanie odczynu ogólnego.
Powstawanie odczynu miejscowego zależy także od cech samego promieniowania czy reaktywności organizmu. Mowa o stanie skóry, jej wilgotności, grubości tkanek podskórnych i stanie układu krwionośnego oraz układu limfatycznego.
Odczyn ogólny
Jest odpowiedzią ustroju na przegrzanie, co objawia się z kolei:
- podniesieniem temperatury ciała;
- zwiększeniem wydzielania potu;
- wzmożeniem przemiany materii (o około 3,6% z każdym jednym stopniem Celsjusza według prawa van’t Hoffa);
- przyspieszeniem akcji serca (o około 20 uderzeń na minutę z każdym jednym stopniem Celsjusza) oraz oddechu;
- zmniejszeniem napięcia mięśniowego.
Naświetlanie miejscowe
Zabieg wykonuje się aparatami stołowymi lub statywowymi. Mogą one być wyposażone w kolorowe żarówki bądź filtry ze specjalnego szkła (niebieskie lub czerwone). Odległość promiennika od ciała powinna wynosić około 45-50 cm, ponieważ powoduje odczucie przyjemnego, mocnego ciepła, lecz nie uszkadza tkanek. Czas zabiegu nie powinien przekraczać 30 minut.
Zastosowanie naświetlania miejscowego jest stosunkowo różne – zależy od wykorzystywanego filtra.
Filtr czerwony
Filtr czerwony (bądź czerwona żarówka) powoduje działanie drażniące, pobudzające i silnie cieplne. Dlatego stosuje się go m.in. w przypadku:
- trudno gojących się ran;
- blizn, czyraków;
- odmrożeń (z wyjątkiem twarzy);
- stanów zapalnych tkanek miękkich;
- oparzeń fotochemicznych;
- trądziku pospolitego.
Filtr czerwony stosuje się również jako zabieg wstępny przed masażami, zastosowaniem UV oraz nałożeniem maski.
Filtr niebieski
Inaczej sprawa prezentuje się w przypadku filtru niebieskiego. Znajduje on zastosowanie w przypadku:
- odmrożenia twarzy;
- nerwobólów;
- przeczulicy;
- zapalenia nerwu trójdzielnego;
- nadwrażliwości na ciepło.
Bez względu na wybrany filtr, zastosowanie tego rodzaju zabiegu powoduje powstanie odczynu miejscowego.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Mika T., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1996.
- Kasprzak W., Mańkowska A., Fizykoterapia, medycyna uzdrowiskowa i SPA, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008.
