Mięsień żwacz (łac. musculus masseter) to krótki i gruby mięsień o czworobocznym kształcie, zaliczany do grona mięśni żucia. W grupie tej znajduje się również mięsień skroniowy, mięsień skrzydłowy przyśrodkowy oraz mięsień skrzydłowy boczny. Ich funkcje opierają się praktycznie wyłącznie na czynności żucia, a więc na ruchach żuchwy.
Mięsień żwacz – budowa
Mięsień żwacz zbudowany jest z 2 części – powierzchownej i głębokiej. Część powierzchowna rozpoczyna się długim i silnie zazębionym ścięgnem na dolnym brzegu kości jarzmowej i łuku jarzmowym, docierając aż do szwu skroniowo-jarzmowego. Zaś jej przyczep końcowy znajduje się na powierzchni bocznej gałęzi i kąta żuchwy, sięgając do guzowatości żwaczowej.
Część głęboka jest słabsza, leży do tyłu od części powierzchownej. Rozpoczyna się włóknami mięśniowymi na tylnej części łuku jarzmowego i sięga niemal do stawu skroniowo-żuchwowego. Jej włókna biegną prosto ku dołowi i łączą się z tymi pochodzącymi od części powierzchownej. Jedynie niewielka część ma swój samodzielny przyczep powyżej gałęzi żuchwy.
Przyczepy mięśnia żwacza można zatem opisać w skrócie:
- część powierzchowna:
– przyczep początkowy (pp): dolny brzeg kości jarzmowej i łuk jarzmowy;
– przyczep końcowy (pk): boczna gałąź i kąt żuchwy, sięgając do guzowatości żwaczowej.
- część głęboka:
– przyczep początkowy (pp): tylna część łuku jarzmowego, aż do stawu skroniowo-żuchwowego;
– przyczep końcowy (pk): powyżej gałęzi żuchwy.
Ciekawostką jest, że od tyłu można wniknąć między obie części mięśnia, podobnie jak ma to miejsce w przypadku kieszeni. Kieszonkę tę wypełnia luźna tkanka łączna, której celem jest ułatwianie przesuwania się obu części względem siebie.
Mięsień żwacz – funkcje (czynność)
Mięsień żwacz odpowiada przede wszystkim za unoszenie, wysuwanie i cofanie żuchwy. Można w skrócie powiedzieć, że przyciska żuchwę do szczęki, wzmacniając siłę zgryzu. Dzięki temu umożliwia żucie i gryzienie kęsów pokarmowych.
Unaczynienie mięśnia żwacza
Za unaczynienie mięśnia żwacza odpowiada głównie tętnica żwaczowa, która jest gałęzią tętnicy szczękowej.
Unerwienie mięśnia żwacza
Mięsień żwacz unerwiony jest przez nerw żwaczowy, będący gałęzią nerwu trójdzielnego.
Zobacz również: Mięśnie stawu skroniowo-żuchwowego.
Mięsień żwacz – ból
Mięsień żwacz pracuje podczas każdego ruchu żuchwy, jeszcze intensywniej podczas jedzenia. Do jego wzmożonego napięcia może dojść w przebiegu bruksizmu, zgrzytania zębami czy nadmiernego stresu. Dlatego stale narażany jest na przemęczenie, co skutkuje pojawieniem się w jego obrębie bolesnych punktów spustowych, jak również wystąpieniem bólu zębów, bólu głowy, a nawet bólu kręgosłupa w odcinku szyjnym.
Mięsień żwacz można rozluźniać samodzielnie, jak również może to odbywać się w gabinecie fizjoterapeuty. Istnieje wiele technik pozwalających na opracowanie tej struktury. Popularną jest masaż poprzeczny – zahaczenie opuszkami palców poprzecznie do przebiegu włókien mięśniowych, uciśnięcie tkanki i przesunięcie jej aż do wybrania zakresu ruchu tkanek. Można to wzbogacić o terapię punktów spustowych, czyli odnalezienie na przebiegu mięśnia najbardziej bolesnego punktu (może on również promieniować po uciśnięciu). Punkt ten trzyma się w ucisku aż do momentu, w którym ból ustąpi, a pacjent poczuje rozluźnienie opracowywanej okolicy. Na koniec warto wspomnieć o suchym igłowaniu i kinesiotapingu twarzy, które również mogą okazać się pomocne (nie stanowią jednak podstawowej terapii).
Rozluźnianie mięśni – szczęka i żuchwa
Na poniższym filmie pokazujemy jak samodzielnie rozluźnić mięśnie twarzy (w tym również mięsień żwacz) stosując kilka prostych technik:
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gorzechowski K., Rehabilitacja stomatologiczna, Białystok 2016.
- Jagucka-Mętel W., Brzeska P., Sobolewska E., Machoy-Mokrzyńska A., Baranowska A., Fizjoterapia układu ruchowego narządu żucia, Annales Academiae Medicae Stetinensis, 2/2013.
- Kaczmarek B., Kacmarek Ł., Autoterapia stawu skroniowo-żuchwowego, Magazyn Stomatologiczny, 11/2017.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
