Zatkany kanalik łzowy to schorzenie, w przebiegu którego dochodzi do zablokowania odpływu łez z oka do jamy nosowej. Drogi te są anatomicznie i fizjologicznie połączone, dlatego podczas płaczu zazwyczaj człowiek doświadcza również wodnistego kataru. Omawiany problem może mieć wiele możliwych przyczyn, a wszystkie je leczy się nieco inaczej. Dlatego warto skonsultować się z doświadczonym okulistą, który pokieruje dalszymi działaniami.
Kanalik łzowy?
Kanalik łzowy (inaczej: przewód nosowo-łzowy) to część układu odprowadzającego łzy z oka do nosa. Anatomicznie stanowi cienki przewód łączący woreczek łzowy z jamą nosową. To właśnie dzięki niemu łzy, które nawilżają powierzchnię oka, mogą być odprowadzane do nosa. Kanalik łzowy poza odprowadzaniem łez pełni ważną rolę w życiu człowieka – chroni przed infekcjami oka, zmniejsza patologiczną suchość oczu, ich pieczenie i uczucie „piasku” pod powiekami. Dodatkowo, oczyszcza gałki oczne z ewentualnych zanieczyszczeń znajdujących się w powietrzu lub dostarczanych do oka podczas codziennego funkcjonowania.
Zobacz również: Zespół suchego oka.
Zatkany kanał łzowy – przyczyny
Możliwe przyczyny zatkanego kanalika łzowego mogą być następujące:
- infekcje bakteryjne lub infekcje wirusowe – przewlekłe lub nawracające stany zapalne prowadzą do upośledzenia drożności i czynności całego woreczka łzowego, co z kolei prowadzi do zwężenia lub zamknięcia dróg łzowych. Do stanu zapalnego i infekcji może natomiast dojść np. w momencie pocierania oczu brudnymi rękoma, w trakcie infekcji ogólnoustrojowych lub podczas malowania rzęs i linii wodnej oka użytymi wcześniej przez obce osoby kosmetykami;
- urazy narządu wzroku, w przebiegu których doszło do uszkodzenia dróg łzowych;
- nowotwory lub polipy narządu wzroku;
- choroby autoimmunologiczne, ponieważ w ich przebiegu organizm atakuje własne, zdrowe tkanki, uznając je za obce. Nierzadko atak jest kierowany właśnie przeciwko strukturom narządu wzroku;
- stany zapalne zatok – zwłaszcza te o charakterze przewlekłym lub z tendencją do nawracania;
- powikłania po zabiegach okulistycznych lub w obrębie narządu węchu (np. po laserowej korekcji wzroku, operacji zaćmy lub operacji krzywej przegrody nosa).
Zatkany kanalik łzowy może pojawiać się też u noworodków lub seniorów. W pierwszym przypadku ma to związek z wrodzonymi zmianami anatomicznymi, co ustępuje samoistnie wraz z dalszym rozwojem. Z kolei w przypadku seniorów przyczyną są zmiany anatomiczne występujące wraz z wiekiem, głównie o charakterze atroficznym. Przewód łzowy może się zwężać, co zwiększa ryzyko zatkania go, jego stanów zapalnych lub upośledzenia wydzielania łez.
Zatkany kanalik łzowy – objawy
Zatkany kanalik łzowy praktycznie zawsze daje objawy odczuwalne przez pacjenta, co skłania go do poszukiwania profesjonalnej pomocy. Charakterystycznymi dolegliwościami są zwłaszcza:
- nadmierne łzawienie lub wręcz przeciwnie, suchość oka przebiegająca z jego podrażnieniem, pieczeniem, zaczerwienieniem;
- uczucie „pełnego” oka, wzmożone ciśnienie wewnątrzgałkowe;
- następcze bóle oczu i głowy, a także zatok;
- wydzielina z oka – jeśli doszło do nadkażenia bakteryjnego, będzie ona gęstsza, może mieć też lekko żółtawe zabarwienie.
Przy zatkaniu kanalika łzowego znacząco wzrasta ryzyko powikłań takich jak torbiele czy przetoki tej struktury, zwłaszcza jeśli problem przebiega z przewlekłym stanem zapalnym. Im dłużej zwlekamy z wdrożeniem celowanego leczenia, tym większe ryzyko powikłań i tym dłuższe będzie dalsze leczenie.
Zatkany kanalik łzowy – diagnostyka i leczenie
Podstawą rozpoznania omawianego problemu jest szczegółowy wywiad zdrowotny przeprowadzony z pacjentem. Na tej podstawie, jeśli lekarz uzna to za konieczne, wykonuje się choćby test z fluoresceiną, polegający na zakropleniu oka barwnikiem i obserwacji, jak szybko znika on z powierzchni gałki ocznej. U dzieci dość powszechne jest sondowanie, czyli ocena drożności kanalika łzowego przez wprowadzenie cieniutkiej sondy do jego wnętrza. Ewentualnie lekarz może zdecydować o wykonaniu dakriocystografii (badanie obrazowe z zastosowaniem RTG lub tomografii komputerowej przy użyciu środka kontrastowego wprowadzonego do dróg łzowych).
Leczenie, jeśli tylko jest to możliwe, powinno mieć charakter przyczynowy. Oznacza to, że jeśli problem wynika z infekcji bakteryjnej, pacjent powinien otrzymać antybiotyki (najlepiej w formie kropli do oczu). Natomiast jeśli kanalik zatyka się w przebiegu chorób autoimmunologicznych, ze względu na brak możliwości leczenia przyczynowego zaleca się ustabilizowanie choroby i unikanie epizodów jej zaostrzenia. Można również wykonywać masaż woreczka łzowego (zawsze czystymi, odkażonymi dłońmi, po uprzednim instruktażu lekarskim). Zabiegi chirurgiczne udrażniające kanalik wykonuje się raczej rzadko.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy - 100% naturalny
Kwas hialuronowy (HA) w bardzo dużej ilości skoncentrowany jest w wewnętrznej części gałki ocznej. Ciałko szkliste we wnętrzu oka składa się prawie w całości z HA i posiada strukturę lepkiego żelu. Żel ten działa jak amortyzator wstrząsów dla oka, a także Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Grzybowski A., Okulistyka, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2018.
- Jessica W. Grayson MD , Richard J. Harvey MD, PhD , Raymond Sacks MD, Endoscopic Dacrocystorhinostomy, Endoscopic Surgery of the Orbit, 2021, Pages 94-98.
