Odruch Bezolda-Jarischa jest odruchem pochodzącym z mechanoreceptorów zlokalizowanych w ścianie lewej komory mięśnia sercowego. Na przestrzeni lat był szczegółowo badany, współcześnie jednak rozumie się go pod pojęciem gwałtownej, odruchowej bradykardii i hipotensji, a także wazodylatacji (szczególnie naczyń wieńcowych i naczyń krwionośnych nerek), do których dochodzi pod wpływem pobudzenia umiejscowionych w sercu zakończeń czuciowych dośrodkowych włókien nerwów błędnych.
Odruch Bezolda-Jarischa – na czym polega?
Dośrodkową i odśrodkową drogę omawianego odruchu stanowią dosercowe włókna nerwów błędnych. Reakcja odruchowa ma swój początek w receptorach unerwianych przez niezmielinizowane włókna typu C, stanowiące blisko 75% wszystkich włókien dosercowych. Odruch Bezolda-Jarischa jest wyzwalany pod wpływem pobudzenia zlokalizowanych na zakończeniach czuciowych mechano- i chemoreceptorów. Pobudzeniu mechanoreceptorów w konsekwencji mechanicznego odkształcenia ścian jam serca pod wpływem zmian ciśnienia i objętości krwi przypisuje się m.in. istotną rolę w powstawaniu omdlenia wazowagalnego. Czynniki ryzyka wyzwalające ten odruch to dodatkowo:
- bodźce fizyczne związane z mechanicznym odkształceniem ścian serca (takie jak zmiany ciśnienia, przepływu krwi czy kurczliwości);
- czynniki chemiczne (takie jak związki oddziaływujące na receptor TRPV1, powstające endogennie wolne rodniki, anandamid czy kapsaicyna);
- agoniści receptorów 5-HT3 (takie jak serotonina czy syntetyczny fenylbiguanid).
W skrajnych przypadkach, przy silnym pobudzeniu już zaledwie w ciągu paru sekund może dojść do zatrzymania akcji mięśnia sercowego. W ostatnich latach zwraca się coraz większą uwagę na znaczenie odruchu Bezolda-Jarischa w patofizjologii układu krążenia. Do związanego z nim odruchowego spadku częstotliwości akcji serca i ciśnienia krwi dochodzi bowiem między innymi podczas:
- omdlenia wazowagalnego;
- hipowolemii;
- badań koronarograficznych;
- niedotlenienia;
- zawału mięśnia sercowego;
- udanej reperfuzji.
Na koniec warto wspomnieć, że odruch Bezolda-Jarischa współdziała ściśle z baroreceptorami łuku aorty i tętnic szyjnych w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi w łożysku naczyniowym. Świadczy o tym istnienie wspólnych dróg przewodzenia dośrodkowych, odśrodkowych oraz wspólnych ośrodkowych centrów integracyjnych.
Zobacz również: Zespół wazowagalny.
Odruch Bezolda-Jarischa w medycynie
W trakcie niedokrwienia mięśnia serca może dojść do modyfikacji bądź wyzwolenia odruchu Bezolda-Jarisicha. W medycynie odgrywa on kluczową rolę w patofizjologii układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza podczas rozwijającego się niedokrwienia serca i reperfuzji przepływu wieńcowego. Uwzględnienie znaczenia omawianego odruchu w patomechanizmie następstw choroby niedokrwiennej serca może mieć znaczenie w opracowywaniu nowych strategii terapeutycznych i diagnostycznych. Udowodniono, że oprócz działania kardioprotekcyjnego może świadczyć o wykonaniu udanej reperfuzji.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kossakowski R., Wpływ kannabidiolu na układ krążenia uśpionych szczurów normotensyjnych i ze spontanicznym nadciśnieniem, Białystok 2020.
- Łupiński S., Hryniewicz A., Pędzińska-Betiuk A., Malinowska B., Odruch Bezolda-Jarischa w niedokrwieniu mięśnia sercowego, Kardiologia Polska 2009; 67: 10 (supl. 6).
- Kapusta J., Kapusta A., Irzmański R., Rola treningu fizycznego w prewencji omdleń wazowagalnych w wieku podeszłym, Geriatria, 2012; 6: 50-55.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
