Aminokwasy egzogenne

Aminokwasy egzogenne to takie związki, których organizm nie jest w stanie samodzielnie wyprodukować. Dlatego niezbędna jest ich podaż wraz z pokarmem. Aminokwasy są podstawowym materiałem budulcowym peptydów i białek, te zaś tworzą cały organizm (wszystkie narządy, skórę, naczynia krwionośne, nerwy, kości itd.).

Aminokwasy egzogenne – lista

Do aminokwasów egzogennych możemy zaliczyć:

• argininę;
• fenyloalaninę;
• histydynę;
• izoleucynę;
• leucynę;
• lizynę;
• metioninę;
• treoninę;
• walinę;
• tryptofan.

Z wyżej wymienionych związków argininę i histydynę zaliczamy do tak zwanych aminokwasów względnie egzogennych. Organizm dorosłego człowieka może bowiem wytworzyć pewną ich ilość (która nawet pokryje dzienne zapotrzebowanie), jednak taka synteza nie jest możliwa u dzieci i rozwijających się, młodych organizmów.

Za co odpowiadają aminokwasy egzogenne?

Funkcje poszczególnych aminokwasów egzogennych można przedstawić w skrócie następująco:

• arginina – obniża lepkość krwi, wspiera naprawę naczyń krwionośnych i zmniejsza ryzyko wielu chorób sercowo-naczyniowych. Dodatkowo poprawia insulinowrażliwość i pobudza uwalnianie wielu hormonów;
• fenyloalanina – wpływa korzystnie na układ nerwowy, ponieważ przeciwdziała depresji, zmniejsza chroniczne bóle oraz wspomaga koncentrację. Często jest stosowana celem zmniejszenia nadmiernego apetytu i przyspieszenia powrotu do formy po nadmiernym wysiłku fizycznym;
• histydyna – wspiera układ odpornościowy, a także poprawia czynność układu trawiennego;
• izoleucyna – zwiększa ogólny poziom energii, reguluje stężenie cukru we krwi i wspiera regenerację tkanek po urazach. Ponadto uczestniczy w budowie tkanki mięśniowej i chroni ustrój przed nadmiernym stresem;
• leucyna – odgrywa niezwykle istotną rolę w budowie masy mięśniowej, dlatego jest częstym składnikiem odżywek dla sportowców. Wspiera procesy anaboliczne, hamując jednocześnie kataboliczne;
• lizyna – jej główną i najważniejszą funkcją jest ochrona układu krwionośnego. Ponadto wspiera biodostępność i wchłanianie wapnia;
• metionina – przyspiesza usuwanie z organizmu toksyn i szkodliwych substancji, wykazuje silne działanie antyoksydacyjne. Dodatkowo bierze udział w syntezie glutationu oraz łagodzi objawy zmian dermatologicznych, w tym trądziku;
• treonina – utrzymuje prawidłową kondycję kości i skóry, poprawia czynność układu immunologicznego oraz buduje tkankę mięśniową;
• walina – zmniejsza procesy katabolizmu w odniesieniu do tkanki mięśniowej, dlatego podobnie jak leucyna jest składnikiem wielu odżywek dla sportowców;
• tryptofan – bierze udział w produkcji hormonów i reguluje czynność układu nerwowego. Dodatkowo wspiera laktację, prawidłowe widzenie, rozmnażanie się i przemianę materii.

Aminokwasy egzogenne muszą być dostarczane do organizmu, ponieważ ich niedobór wiąże się nieraz z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Jak widać, wszystkie one pełnią ważne funkcje, bez których organizm nie działa tak, jak powinien.

Źródła aminokwasów egzogennych

Jak wspomniano, aminokwasy egzogenne muszą być spożyte wraz z pokarmem, ponieważ ustrój nie jest w stanie samodzielnie ich wyprodukować. Najlepszym źródłem są pokarmy zawierające wszystkie niezbędne aminokwasy w odpowiednich proporcjach, czyli zawierające tak zwane pełnowartościowe białka. Są to głównie pokarmy pochodzenia zwierzęcego – mięso, owoce morza, jajka, nabiał. Wiele źródeł podaje soję i komosę ryżową jako produkty zawierające pełnowartościowe białko. Wśród produktów pochodzenia roślinnego należy wyróżnić Spirulinę, która także zawiera aminokwasy egzogenne w odpowiednich ilościach. Dodatkowo wykazują one wysoką biodostępność.

Aminokwasy egzogenne można suplementować. Najpopularniejszym suplementem aminokwasowym diety jest BCAA, czyli odżywka zawierająca spore ilości waliny, leucyny i izoleucyny. Pozostałe aminokwasy egzogenne również można suplementować, w zależności od indywidualnych potrzeb organizmu. Taka suplementacja może być przydatna szczególnie osobom przebywającym na dietach roślinnych.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
2. Traczyk W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
3. Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
4. Bańkowski E., Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2016.