Uraz okołoporodowy może powstać w czasie porodu siłami natury lub porodu operacyjnego. Mogą to być nieprzewidziane czynniki, dlatego poród tak często napawa lękiem przyszłe mamy.
Uraz okołoporodowy – charakterystyka
Wyróżnia się dwa rodzaje urazów okołoporodowych:
- uraz mechaniczny – uszkodzenia organizmu płodu występujące w czasie porodu wskutek zadziałania takich czynników jak ucisk, przerwanie, zmiażdżenie, rozciągnięcie tkanek;
- uraz biochemiczny – niedotlenienie.
Czynnikami predysponującymi do urazów są przede wszystkim porody kleszczowe, z użyciem próżnociągów oraz z pomocą ręczną. Ponadto wspomina się o negatywnych skutkach przedłużonego lub zbyt szybko zachodzącego porodu główkowego.
Czynnikami ryzyka mogą być również dysproporcje pomiędzy wymiarem główki płodu, a wymiarem miednicy matki (niewspółmierność porodowa) lub poród dużego płodu (np. z matki cukrzycowej).
Pozostałymi czynnikami ryzyka prowadzącymi do urazów okołoporodowych są:
- wady rozwojowe i choroby płodu;
- płód niedojrzały (wcześniak);
- nieprawidłowe ułożenie płodu;
- zaburzenia krążenia u płodu;
- nieprawidłowości łożyska i naczyń pępowinowych;
- stany doprowadzające do niedotlenienia płodu (wypadnięcie pępowiny, przedwczesne oddzielenie łożyska, poród przedłużony);
- zły stan zdrowia matki;
- uwarunkowania genetyczne, czynniki środowiskowe.
Zobacz również: NDT Bobath – cele, zasady i założenia metody.
Uraz ośrodkowego układu nerwowego
Urazy okołoporodowe obejmują:
Urazy ośrodkowego układu nerwowego (urazy mózgu) są najczęstsze i jednocześnie najbardziej niebezpieczne. Mają pierwsze miejsce pod względem zgonów płodów i noworodków. Jako pierwszą przyczynę zgonów uznaje się niedotlenienie ośrodkowego układu nerwowego. Kolejną z przyczyn są wylewy krwawe śródczaszkowe.
Urazy ośrodkowego układu nerwowego mogą mieć odległe skutki: upośledzenie rozwoju psychoruchowego, porażenie mózgowe, padaczka, nadpobudliwość, wzmożone napięcie mięśni.
Wylewy śródczaszkowe mogą być:
- dokomorowe (u noworodków przedwcześnie, spontanicznie urodzonych bez widocznych oznak urazu)
- podtwardówkowe (naddarcie sierpa i namiotu móżdżku);
- podpajęczynówkowe (najczęściej u wcześniaków z położenia miednicowego);
- nadtwardówkowe (na skutek wgniecenia, złamania kości czaszki).
Objawy
Wszelkie urazy ośrodkowego układu nerwowego powodują:
- zaburzenia oddychania, krążenia, snu;
- wzmożoną lub obniżoną pobudliwość;
- wzmożone, rzadziej – obniżone napięcie mięśniowe;
- drżenia mięśniowe, drgawki;
- słabą reakcję na bodźce;
- krzyk mózgowy (wysokotonowy, przenikliwy);
- u wcześniaków – napady bezdechów, obrzęki, zniesienie odruchów;
- śpiączkę.
Okołoporodowe urazy rdzenia kręgowego najczęściej dotyczą granicy kręgów szyjnych i piersiowych. Ich objawami są:
- osłabienie odruchów ścięgnistych;
- porażenie wiotkie kończyn dolnych;
- zaburzenia czynności układu moczowego;
- słaba reakcja na bodźce.
Zobacz również: Mózgowe porażenie dziecięce
Uraz obwodowego układu nerwowego
Wyróżnia się następujące uszkodzenia obwodowego układu nerwowego podczas porodu:
- uraz nerwu twarzowego (VII) – unieruchomienie mięśni porażonej strony twarzy. W efekcie dziecko:
- nie marszczy czoła,
- nie zamyka oczu,
- posiada wygładzenie fałdu nosowo-policzkowego.
- niedowład nerwów splotu ramiennego (głównie przy porodzie dużych noworodków) w efekcie porażenia:
- porażenie całej kończyny górnej – wiotka, zniesione czucie, brak odruchów;
- porażenie nerwu przeponowego – sinica, ciężki oddech.
Zobacz również: Autyzm – objawy i leczenie.
Uraz układu kostnego
Podczas porodu może dojść do uszkodzenia tkanki kostnej noworodka, ponieważ jest ona niezwykle delikatna. Najczęściej są to urazy czaszki, takie jak wgniecenie, złamanie czy pęknięcie kości czaszki. Ponadto obserwuje się złamanie obojczyka, zwykle w połowie lub 1/3 jego długości.
Odrębnie należy wspomnieć o dolegliwości takiej jak krwiak podkostny sklepienia czaszki (pęknięcie drobnych naczyń krwionośnych między okostną, a zewnętrzną powierzchnią kości, powikłaniem może być ropień, wchłania się do kilku tygodni).
Urazy tkanek miękkich
Urazy tkanek miękkich obejmują najczęściej obrzęki porodowe, czyli przesięk płynu tkankowego do tkanek miękkich przodujących części ciała, dotyczy głównie głowy. Dodatkowo może dojść do krwotoku do nadnerczy, co jest poważnym zagrożeniem życia dziecka.
U wcześniaków lub bardzo dużych noworodków może wystąpić uszkodzenie porodowe wątroby (krwiak podtorebkowy).
Jednym z najczęstszych urazów jest także kręcz szyi. W efekcie stanowi ono następstwo uszkodzenia mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego w czasie porodu.
Zobacz również: Rozwój ruchowy niemowlęcia – kamienie milowe.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kawalec W., Grenda R., Ziółkowska H., Pediatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.
