Złamanie obojczyka – przyczyny, objawy, leczenie

Złamanie obojczyka jest bardzo częstym urazem barku, podczas którego dochodzi do częściowego, bądź całkowitego złamania kości obojczykowej. Złamania obojczyka stanowią do 5% złamań u dorosłych oraz do 15% złamań u dzieci, można zatem powiedzieć, że występują często.

Przyczyny

Do złamania obojczyka u ludzi młodych najczęściej dochodzi m.in. poprzez bezpośrednie uderzenie w ramię (np. sporty kontaktowe), czy w wypadku komunikacyjnym. Natomiast u ludzi starszych przyczyną jest najczęściej upadek na wyprostowaną w stawie ramiennym i/lub łokciowym rękę.

W efekcie działania dużych sił często dochodzi do przemieszczenia się odłamów. Koniec mostkowy kości zostaje pociągnięty ku górze, z kolei koniec barkowy ulega obniżeniu. Dzieje się tak w wyniku ciężaru kończyny górnej oraz działania sił grawitacji.

Objawy

Tak jak w przypadku każdego złamania, osoba zmagająca się z tego rodzaju urazem będzie narzekała na bardzo mocny ból. Może również pojawić się opuchlizna w okolicy złamania oraz zaczerwienienie. W wyniku dolegliwości bólowych utrudnione może się okazać głębokie oddychanie lub poruszanie kończyną górną po stronie złamania w pełnym zakresie ruchomości.

Diagnostyka

Podczas konsultacji subiektywnej lekarz zada pacjentowi pytania na temat przyczyn i objawów urazu. Następnym etapem konsultacji będzie zbadanie barku. Zwykle stwierdzenie złamania jest oczywiste gdy kość obojczykowa została zdeformowana. Gdy jednak deformacja jest niewidoczna, delikatny ucisk w miejscu złamania spowoduje pojawianie się większego bólu. Lekarz dokładnie będzie musiał przeanalizować bark oraz ramię pacjenta, aby upewnić się, że nerwy i naczynia krwionośne nie zostały uszkodzone. Konieczne będzie wykonanie zdjęcia RTG, aby wskazać dokładną lokalizację oraz stopień zaawansowania urazu.

Należy również zwrócić uwagę, która część obojczyka uległa złamaniu. Wyróżnia się 3 rodzaje złamań tej kości: w części środkowej, dystalnej i proksymalnej.

Leczenie

Leczenie urazu takiego jak złamanie obojczyka zależy od stopnia uszkodzenia. Jeżeli jest on złamany tylko częściowo to zazwyczaj wystarczy unieruchomić ramię w ortezie, bądź chuście ramiennej. W przypadku gdy nastąpiło całkowite złamanie obojczyka, chirurg może zdecydować się na zespolenie kości przy pomocy śrub. Tego rodzaju opcja jest jednak rzadko stosowana, gdyż obojczyk ma zdolność szybkiego gojenia się.

Etap wczesny

W początkowej fazie urazu powinny być przyjmowane leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, aby złagodzić ból i zmniejszyć zapalenie. Należy jednak pamiętać, że nie wyleczą one choroby i nie zmienia jej przebiegu, a złagodzą jedynie objawy. W późniejszych fazach leczenia urazu leki powinno stosować się tylko i wyłącznie wtedy, gdy objawy utrudniają wykonywanie podstawowych czynności dnia codziennego lub gdy inne metody leczenia nie przynoszą efektu.

Podczas całego procesu gojenia pacjent powinien wykonać serię ćwiczeń utrzymujących zakres ruchu w stawie łokciowym, nadgarstku i stawach dłoni po stronie urazu, aby zapobiec sztywności oraz zwiększyć krążenie krwi.

W pierwszym tygodniu po złamaniu pacjent powinien wyciągać około 5 razy dziennie z chusty / temblaka i wykonywać ćwiczenia wahadłowe. Należy jednak pamiętać, aby nie unosić kończyny powyżej 90 stopni w żadnej płaszczyźnie ciała przez pierwsze 3 tygodnie. Nie wolno podnosić żadnego przedmiotu, który waży więcej niż 0,5 kg przez minimum 6 tygodni od złamania. Warto również pamiętać o nie wykonywaniu ćwiczeń izometrycznych mięśni od nadgarstka do ramienia.

Rehabilitacja

Od 2 do 4 tygodnia pacjent powinien kontynuować ćwiczenia wahadłowe i izometryczne oraz może zacząć wykonywać ruchy bierne ramieniem, jednak nie powinno się przekraczać 90 stopni. Następnie, od 4 do 5 tygodnia pacjent powinien zacząć wykonywać ruchy czynne ramion i powoli próbować osiągnąć granice 90 stopni podczas ruchów w każdej płaszczyźnie ciała.

Po 6-8 tygodniach pacjent może zacząć wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie, jednak nie powinno się podnosić przedmiotu ważącego więcej niż 1 kg. Pacjent powinien również kontynuować aktywne ruchy ramion i cały czas dążyć do osiągnięcia wyznaczonej granicy 90 stopni w każdej płaszczyźnie ciała. Od 8 do 12 tygodnia po urazie pacjent powinien dążyć do uzyskania pełnego zakresu ruchu w ramieniu po stronie uszkodzonej kości obojczykowej i stopniowo zwiększać ciężar podnoszonego przedmiotu. Jednak nie powinien on być zbyt ciężki do 12 tygodnia po urazie.

Dopiero od 12 tygodnia pacjent może zacząć wykonywać ćwiczenia wzmacniające mięśnie z większym ciężarem w miarę możliwości i stopniowo wracać do uprawiania sportu, na przykład pływania.

W przypadku gdy będzie wymagany zabieg operacyjny, wówczas rehabilitacja pooperacyjna powinna przebiegać według zaleceń chirurga. Dlatego ważne jest, aby fizjoterapeuta przeprowadzający rehabilitację dostał od lekarza wykonującego zabieg konkretny plan co i kiedy pacjent może zacząć wykonywać. Ćwiczenia będą już wtedy dobierane indywidualnie przez fizjoterapeutę, w zależności od postępów pacjenta.

Bibliografia

1. Skrzypek M., Synder M., Drobniewski M., Borowskik A., Ocena wyników zachowawczego leczenia złamań trzonu obojczyka, Chirurgia Narządów Ruchu i Ortopedia Polska, 5/2016.
2. Kucmin J., Książek-Czekaj A., Wiecheć M., Postępowanie fizjoterapeutyczne po złamaniu obojczyka, Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja, 1/2015.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...