Szczękościsk to inaczej przemijające ograniczenie ruchomości rozwarcia szczęk, najczęściej wywołane odruchowym przykurczem mięśni unoszących żuchwę, mięśni skrzydłowych, mięśni skroniowych i mięśni żwaczy. Nie należy mylić tego problemu z bruksizmem, określanym jako nawykowe, patologiczne zaciskanie zębów bądź zgrzytanie nimi (także nocą przy nieświadomości pacjenta). Często nawracające epizody szczękościsku wymagają leczenia.
Szczękościsk – co to jest?
Sam szczękościsk jest dość charakterystyczny do zaobserwowania, ponieważ w jego przebiegu pacjent nie jest w stanie szeroko otworzyć ust lub niekiedy nie może ich nawet lekko uchylić pomimo usilnych prób. Skarży się dodatkowo na dolegliwości takie jak ból ucha, ból zębów, a nawet gorączka lub stan podgorączkowy. Nierzadko szczękościskowi towarzyszą trudności z przełykaniem (dysfagia) i chrypka. W takim przypadku lekarz może podejrzewać stan zapalny, któremu towarzyszy ropień okołomigdałkowy. Szczękościsk jest wówczas konsekwencją nagromadzonej w okolicach migdałków i gardła ropy, która ogranicza ruchomość w stawie skroniowo-żuchwowym. Omawiana dolegliwość uniemożliwia prawidłową higienę jamy ustnej, spożywanie posiłków i utrudnia wymowę. Zmniejszony zakres odwodzenia żuchwy sprawia trudność lekarzowi podczas wykonywania zabiegów stomatologicznych, co może być dla pacjenta frustrujące. Jeśli problem trwa dłuższy czas lub ma tendencję do nawracania, pacjent może odczuwać przewlekły, tępy ból stawów skroniowo-żuchwowych.
Szczękościsk – przyczyny
Szczękościsk może być spowodowany zmianami zapalnymi w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego (zapalenie może dotyczyć natomiast zarówno mięśni, jak i samego stawu, bywa też konsekwencją infekcji bakteryjnych lub wirusowych), jamy ustnej, zębów oraz gardła. Bywa konsekwencją urazu lub ekstrakcji zębów (w szczególności zębów trzonowych). Szczękościsk towarzyszy niektórym schorzeniom ośrodkowego układu nerwowego – bywa objawem wzmożonego napięcia nerwowego, porażenia nerwów, padaczki, niektórych guzów nowotworowych, tężca, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Może pojawić się w przebiegu wspomnianego wcześniej bruksizmu. Lekami zwiększającymi ryzyko wystąpienia szczękościsku są: trójcykliczne środki przeciwdepresyjne, metoklopramid, halotan, fenotiazyna.
Szczękościsk – leczenie
Leczenie szczękościsku zawsze powinno być przyczynowe. Oznacza to, że jeśli stanowi on konsekwencję infekcji bakteryjnej, pacjent powinien otrzymać odpowiednio dobrany antybiotyk. Jeśli zaś wiąże się z guzem, należy rozważyć jego chirurgiczne wycięcie. W przypadku problemów stomatologicznych warto także zgłosić się do dentysty i usunąć lub wyleczyć zęby zajęte procesem chorobowym. Przy bruksizmie leczenie opiera się na psychoterapii, stosowaniu specjalnych szyn zabezpieczających zęby przed nadmiernym ścieraniem oraz fizjoterapii stomatologicznej. Leczenie zawsze dobierane jest więc indywidualnie do pacjenta.
Metody objawowe również mogą się sprawdzić, lecz są one doraźne. Zmniejszają występujące dolegliwości, jednak z reguły nie usuwają przyczyny problemu. Jedynie zimne okłady stosowane np. po ekstrakcji zęba mogą zmniejszyć stan zapalny i obrzęk, które bywają przyczyną szczękościsku. Jeśli pacjent nie zmaga się ze stanami zapalnymi, może rozważyć ciepły okład celem rozluźnienia zaciśniętych mięśni. U niektórych pacjentów dobrymi metodami objawowymi mogą być wszelkie metody relaksacji, np. aromaterapia, medytacja czy ćwiczenia oddechowe.
Mimo wszystko przy szczękościsku najlepiej skonsultować się z lekarzem bądź fizjoterapeutą. Specjalista pokaże odpowiednie ćwiczenia, które można wykonywać samodzielnie w domu. Na poniższym filmie możemy zobaczyć przykład autoterapii wykonywanej w celu rozluźniania mięśni okolicy szczęki i żuchwy:
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Waśniewska-Okupniak E., Pabiszczak M., Dąbrowski P., Młodkowska A., Szczękościsk – bagatelizowany objaw nowotworu gardła u 20-letniej kobiety. Opis przypadku, Postępy w Chirurgii Głowy i Szyi 2015; 1: 6–9.
- Rydlińska J., Aniko-Włodarczyk M., Preuss O., Trybek G., Szczękościsk, stały problem kliniczny, Magazyn Stomatologiczny, 9/2018.
- Paszkiewicz-Zielińska S., Górna E., Szczepaniak R., Pacjent z bruksizmem i szczękościskiem w praktyce fizjoterapeuty, Rehabilitacja, 1/2016.
