Prehabilitacja to kompleksowe przygotowanie pacjenta do czekającej go operacji lub leczenia innego rodzaju (np. chemioterapii, radioterapii). Jej cel stanowi obniżanie ryzyka powikłań i działań niepożądanych, a także przyczynianie się do jak najszybszego powrotu do zdrowia i sprawności, gdy leczenie zostanie już zakończone.
Prehabilitacja – na czym polega?
Prehabilitacja może składać się z kilku etapów w zależności od tego, jakie konkretnie leczenie czeka danego pacjenta. Wszelkie działania zawsze powinno się dobierać indywidualnie do stanu zdrowia, wieku, leczenia i sprawności pacjenta. Przykładowe postępowanie w prehabilitacji może obejmować:
- eliminację nałogów – zwłaszcza palenia papierosów i picia alkoholu, które opóźniają gojenie się ran, wpływają negatywnie na krążenie i krzepliwość krwi, prowadzą do niedotlenienia tkanek, zanieczyszczają organizm, osłabiają odporność. Tym samym wpływają negatywnie na efekty terapeutyczne oraz znacznie zwiększają ryzyko powikłań;
- wprowadzenie systematycznej aktywności fizycznej – szczególnie aktywności dopasowanej do możliwości pacjenta, za co odpowiadać powinien doświadczony fizjoterapeuta lub trener personalny. Celem aktywności fizycznej przed leczeniem jest m.in. wzmocnienie mięśni, które po operacji przez dłuższy czas pozostaną nieruchome;
- naukę poruszania się o kulach ortopedycznych lub korzystania z innych form pomocy ortopedycznych – aby po operacji nie tracić już czasu na taką naukę, lecz od razu potrafić się nimi posługiwać;
- wsparcie psychologiczne lub psychoterapeutyczne – zwłaszcza jeśli po zakończeniu leczenia pacjent wie, że nie powróci już do pełnej sprawności lub będzie się zmagać z konsekwencjami takimi jak utrata głosu, utrata słuchu, utrata wzroku czy niedowład;
- dietoterapię – leczenie dietetyczne jest niezmiernie ważne, aby odżywić organizm i przygotować układ pokarmowy do zmian. Najczęściej modyfikację diety wprowadza się przed operacjami w obrębie jamy brzusznej, choć nie tylko.
Prehabilitacja to zbiór różnorodnych działań. Dlatego ich doborem zajmuje się nie jeden specjalista, lecz cały zespół interdyscyplinarny.
Zobacz również: Wpływ aktywności fizycznej na organizm człowieka.
Prehabilitacja – wskazania
Eksperci różnych specjalności medycznych związanych z prehabilitacją są zgodni, że powinna ona stanowić element przygotowania do zabiegu zawsze wtedy, gdy jest to możliwe. W szczególności u chorych obciążonych i kwalifikowanych do dużych, rozległych zabiegów. Prehabilitacja powinna być prowadzona w zespołach interdyscyplinarnych. Z udziałem lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i odpowiednich specjalistów w zakresie leczenia chorób współwystępujących.
Współcześnie prehabilitacja jest najmocniej rozwinięta w obszarze onkologii. Bez względu na to, czy pacjenta czeka radioterapia, chemioterapia, immunoterapia czy może leczenie chirurgiczne. Odpowiednio poprowadzony proces prehabilitacji wyraźnie minimalizuje ryzyko powikłań, przyspiesza gojenie się ran oraz skraca czas hospitalizacji i rekonwalescencji pacjenta po podjętych działaniach leczniczych.
Zobacz również: Trudno gojące się rany.
Prehabilitacja – ile trwa?
Czas trwania prehabilitacji zależy od wielu czynników, m.in.:
- od wydolności i stanu zdrowia przed leczeniem;
- od rodzaju i zaawansowania choroby podstawowej;
- od ewentualnych chorób współistniejących;
- od wieku.
Przykładowo, prehabilitację przed leczeniem onkologicznym powinno się rozpocząć nawet kilka miesięcy wcześniej. Z kolei prehabilitacja przed endoprotezoplastyką biodra może wymagać kilku lub kilkunastu wizyt u fizjoterapeuty, aby wzmocnić i rozluźnić tkanki oraz aby nauczyć się chodzenia o kulach.
Nie należy zapominać, że równie istotna jest rehabilitacja właściwa wdrażana po zakończeniu leczenia. To właśnie ona odpowiada za szybki powrót do pełnej sprawności i samoobsługi, a także działa przeciwobrzękowo, przeciwbólowo, przeciwzapalnie. Także w tym przypadku metody i działania dobiera się indywidualnie.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Banasiewicz T., Kobiela J., Cwaliński J., Spychalski P., Przybylska P., Kornacka K., Bogdanowska-Charkiewicz D., Leyk-Kolańczak M., Borejsza-Wysocki M.,
- Batycka-Stachnik D., Drwiła R., Rekomendacje w zakresie stosowania prehabilitacji, czyli kompleksowego przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego, 4/2023.
