Dlaczego dziecko płacze po jedzeniu i jak temu zaradzić? Przyczyn może być wiele, w okresie niemowlęcym jest nią jednak najczęściej tzw. kolka. Płacz, któremu towarzyszą inne niepokojące objawy, powinien zostać skonsultowany z lekarzem pediatrą. W innych przypadkach wystarczyć mogą domowe sposoby, zaś kolka niemowlęca w pewnym wieku ustępuje samoistnie.
Dlaczego dziecko płacze po jedzeniu?
Płacz małego dziecka zawsze wzbudza niepokój rodziców, którzy usilnie doszukują się przyczyn tego zjawiska. Zdarza się on również po jedzeniu i nie zawsze wskazuje na toczące się patologie – może być fizjologiczny, jako że normą jest płacz niemowląt nawet do 3 godzin w ciągu doby. Z danych medycznych wynika, że około 20% małych dzieci płacze i jest rozdrażnionych, ale niewielki procent z nich rzeczywiście ma problemy zdrowotne. Dziecko podczas 1. roku życia przechodzi kilka skoków rozwojowych, jest więc wyjątkowo wrażliwe. Płacz może być zatem jedynie etapem jego rozwoju.
Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, w której dziecko płacze wyłącznie po jedzeniu lub płacz ten po spożyciu pokarmu staje się intensywniejszy niż normalnie. Co wówczas najczęściej bywa przyczyną dyskomfortu i płaczu u dziecka?
Kolka jelitowa
Kolka jelitowa to zjawisko charakterystyczne u niemowląt i jednocześnie jedno z najczęstszych zaburzeń przewodu pokarmowego pojawiających się między 2. a 4. miesiącem życia. Odnosi się do stanu nasilonego niepokoju i niedającego się ukoić płaczu, przeważnie obserwowanego w godzinach wieczornych i po posiłkach. Przyczyny powstawania kolki niemowlęcej wciąż nie są do końca znane. Czynnikami ryzyka są natomiast:
- nadmierne gromadzenie się gazów w jelitach;
- zaburzenia motoryki żołądkowo-jelitowej wskutek niedostatecznego rozwinięcia układu pokarmowego i układu nerwowego;
- nadwrażliwość na białko zawarte w mleku lub na laktozę;
- zaburzenia mikrobioty przewodu pokarmowego;
- przestymulowanie układu nerwowego dziecka.
Z kolką niemowlęcą mamy do czynienia wówczas, gdy napady płaczu i rozdrażnienia u dziecka występują przez co najmniej 3 godziny dziennie, 3 dni w tygodniu i 3 tygodnie. Wśród obserwowanych objawów znajduje się przede wszystkim nagły płacz bez określonej przyczyny, niedający się uspokoić, prężenie się dziecka, podkurczanie nóżek oraz gwałtowne prostowanie nóg w stawach biodrowych. Podczas tego płaczu bardzo często dochodzi do gazów czy wydalenia niewielkiej ilości stolca, co przynosi dziecku chwilowe ukojenie.
Alergie i nietolerancje pokarmowe
Dziecko może płakać po spożyciu posiłku w sytuacji, gdy zawiera ono alergeny i związki, na które organizm reaguje nadmiernie, powodując nieprzyjemne dolegliwości, takie jak bóle brzuszka, wzdęcia, gazy, nudności itd. Przeważnie u małych dzieci stwierdza się alergię na laktozę (cukier mleczny) lub na białko. Alergie pokarmowe dotyczą do 2% niemowląt. Można je podejrzewać zwłaszcza wtedy, gdy dodatkowo pojawiają się objawy charakterystyczne dla alergii, takie jak wysypki skórne, katar alergiczny czy problemy z oddychaniem.
Przyczyny alergii i nietolerancji pokarmowych nie są znane. Pierwszy kontakt z alergenem pokarmowym generuje stan uczulenia – wytwarzają się alergenowo-swoiste przeciwciała immunoglobuliny E lub populacja tzw. uczulonych limfocytów. Kolejne kontakty z tym pokarmem wyzwalają reakcję alergiczną prowadzącą do wystąpienia objawów chorobowych. Jako że alergeny są zawarte w pożywieniu, objawy i płacz dziecka pojawiać się będą właśnie po spożyciu posiłków (także mleka matki lub mleka modyfikowanego, w zależności od rodzaju alergii).
Niewystarczające najedzenie się
Dziecko może płakać po jedzeniu również w sytuacjach, gdy nie najada się do końca. Przyczyną tego może być brak umiejętności sprawnego ssania, co może dotyczyć zwłaszcza noworodków i niemowląt w pierwszych miesiącach życia. Pierwszy okres życia dziecka to etap, w którym dopiero musi nauczyć się wielu nowych umiejętności, takich jak chwytanie piersi czy odruch ssania piersi. Przyczynami problemów ze ssaniem mogą być również rozszczepy wargi i podniebienia, stany zapalne gardła i ucha, pleśniawki czy różnego rodzaju wady wrodzone i zespoły genetyczne.
Przy zaobserwowaniu, że dziecko się nie najada, jak najszybciej należy udać się do pediatry i położnej. Pediatra wdroży postępowanie mające na celu lepsze odżywienie noworodka czy niemowlęcia, a także usunie przyczyny problemów ze ssaniem, jeśli jest to możliwe. Zaś położna przeprowadzi instruktaż dotyczący lepszych sposobów karmienia.
Bibliografia
- Bałanda A., Opieka nad noworodkiem, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2023.
- Mamy dla Mamy, autorstwa 1200 kobiet, Wydawnictwo Mamy dla Mamy, 2022.
- Dmoch-Gajzlerska E., Salamończyk M., Łozińska-Czerniak A., Neonatologia. Praktyczne umiejętności w opiece nad noworodkiem, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Marek K., Alergia pokarmowa u dzieci, Forum Medycyny Rodzinnej, 6/2013.
