Atetoza to zaburzenie neurologiczne odnoszące się do występowania niezależnych od naszej woli, nierytmicznych i powolnych ruchów, najczęściej w kończynach górnych. Największe ich natężenie obserwujemy w obrębie dystalnych, czyli końcowych odcinków kończyn (dłonie i palce). Jednak atetoza nie jest odrębną jednostką chorobową, lecz objawem pojawiającym się w przebiegu pewnych schorzeń.
Atetoza – przyczyny
Atetoza najczęściej wynika z uszkodzenia tak zwanego układu pozapiramidowego, a w szczególności należących do niego jąder podstawnych. Struktury te znajdują się wewnątrz mózgowia i pełnią bardzo ważne funkcje. Cały układ pozapiramidowy odpowiada między innymi za motorykę, czyli rozpoczęcie i płynne kontynuowanie wszystkich ruchów, a także za utrzymanie prawidłowego napięcia mięśniowego. To właśnie dzięki niemu możliwe jest choćby zachowanie prawidłowej postawy ciała. Jeśli jednak dojdzie do uszkodzenia struktur tego układu, zauważymy niepoprawną stymulację nerwów obwodowych, czego konsekwencją są różnego rodzaju zaburzenia ruchu. Nie mamy na to wpływu. Atetozę obserwujemy m.in. w przypadku następujących chorób i schorzeń:
- udar mózgu;
- guzy i urazy mózgu;
- żółtaczka jąder podkorowych (w przypadku noworodków);
- choroba Huntingtona;
- choroba Wilsona;
- fenyloketonuria;
- mózgowe porażenie dziecięce;
- uszkodzenie jądra ogoniastego, skorupy lub gałki bladej;
- infekcje ośrodkowego układu nerwowego.
Szczególną postacią atetozy jest ta występująca w przebiegu mózgowego porażenia dziecięcego. Wówczas mówimy o uszkodzeniu struktur mózgowia podczas końcowego etapu ciąży lub podczas porodu, czego konsekwencją są trwałe zaburzenia upośledzające rozwój dziecka. Z kolei żółtaczka jąder podkorowych rozwija się u noworodków w chorobie hemolitycznej, jako następstwo konfliktu serologicznego.
Atetoza – objawy
Głównym, specyficznym objawem atetozy jest występowanie powolnych, nienaturalnych ruchów kończynami górnymi, rzadziej kończynami dolnymi czy twarzą. Mogą one pojawiać się tylko w jednej kończynie, jak również występować symetrycznie. Mimo że u każdego chorego przebiegają nieco inaczej, zwykle powtarzają się w sposób stereotypowy. Cechą charakterystyczną ruchów podczas atetozy jest brak możliwości panowania nad nimi, a więc choćby ich powstrzymania.
Ruchy nasilają się w momencie zamiaru ich wykonania, bądź przy wszelkich emocjonalnych napięciach, po czym utrzymują się nawet w spoczynku. Podczas snu zanikają, chory nie zmaga się więc z problemami ze snem. Przykładem typowych ruchów atetotycznych jest wykręcanie palców dłoni – większość jest zrotowana lub nadmiernie zgięta, reszta zaś pozostaje w wyproście. Występowanie niekontrolowanych ruchów przy atetozie znacznie obniża jakość życia codziennego, ponieważ chorzy często nie są w stanie normalnie jeść, pisać, czytać czy wykonywać innych podstawowych czynności wokół siebie.
Diagnostyka atetozy
Nie da się zdiagnozować samej atetozy, ponieważ jest ona objawem, a nie chorobą. Dlatego podczas diagnostyki poszukuje się choroby przyczynowej, która mogłaby wywołać napady niekontrolowanych ruchów. Jak w przypadku niemal każdej choroby, tak i tutaj warto wykonać podstawowe badania krwi i moczu. Zaleca się dodatkowo tomografię komputerową, która uwidocznia wiele patologii w obrębie ośrodkowego układu nerwowego i nie tylko. Istotną rolę odgrywają także badania genetyczne.
Atetoza – leczenie
Leczenie atetozy nie jest wcale proste. Polega przede wszystkim na leczeniu choroby podstawowej, jednak mając na uwadze, że większość z nich jest przewlekła i niemożliwa do leczenia, również pozbycie się ruchów atetotycznych bywa niemożliwe. Leczenie farmakologiczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów, choć można spróbować przyjmować diazepam, haloperidol lub tetrabenazynę. Najistotniejsza jest długotrwała, odpowiednio prowadzona rehabilitacja, mająca na celu usprawnianie ruchowe, znoszenie przykurczy czy obniżanie wzmożonego napięcia mięśniowego.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Nowotny J., Czupryna K., Domagalska M., Aktualne podejście do rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, Neurologia Dziecięca, 18/2009.
- Gajewska E., Nowe definicje i skale funkcjonalne stosowane w mózgowym porażeniu dziecięcym, Neurologia Dziecięca, 18/2009.
- Czyż E., Codzienność osoby z mózgowym porażeniem dziecięcym (na przykładzie przypadku Bartosza), Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania, 25/2017.
