Blok przedsionkowo-komorowy III stopnia

Blok przedsionkowo-komorowy III stopnia występuje gdy nie działa węzeł przedsionkowo-komorowy, a impulsy przewodzi pęczek Hisa, lecz czyni to wolniej. Nazywa się go inaczej blokiem całkowitym, ponieważ przewodzenie między przedsionkami i komorami  jest całkowicie przerwane.

Blok przedsionkowo-komorowy III stopnia

W celu utrzymania pracy serca konieczne staje się włączenie zastępczych ośrodków bodźcotwórczych, które znajdują się poniżej miejsca uszkodzenia przewodzenia. Uszkodzenie to może być zlokalizowane w łączu przedsionkowo-komorowym lub wspólnym pniu pęczka Hisa. Dodatkowo przewodzenie może zostać przerwane w obrębie jego odnóg.

Uznaje się, że im bardziej dystalnie znajduje się ośrodek bodźcotwórczy nadający rytm komorom, tym szersze są zespoły QRS w EKG i tym wolniejsza praca komór. W rezultacie najwolniejszy rytm komór występuje wówczas, gdy przewodzenie ulega uszkodzeniu w obu odnogach pęczka Hisa. Właśnie wtedy częstość rytmu komór może spadać nawet poniżej 40/min., a utrzymanie stałej pracy serca staje się trudne.

Cechy widoczne na elektrokardiogramie:

• szeroki zespół QRS;
• niezależna praca przedsionków i komór, załamek P może niekiedy nałożyć się na zespół QRS;
• miarowa czynność przedsionków (załamek P);
• miarowa czynność komór (zespół QRS).

Rodzaje bloku III stopnia

Całkowity blok przedsionkowo-komorowy może wystąpić w każdym poważnym, organicznym uszkodzeniu serca. Może on być także wyrazem odizolowanego uszkodzenia degeneracyjnego układu przewodzącego, rozwijającego się stopniowo. Wówczas mówimy o bloku idiopatycznym. Jest on często powikłaniem pierwszego okresu świeżego zawału serca lub pojawia się po zabiegach kardiochirurgicznych (w szczególności po wszczepieniu zastawki aorty).

Wrodzony blok całkowity spotyka się stosunkowo rzadko. Rozpoznaje się go wówczas, gdy stwierdzić można jego obecność już przy urodzeniu. Dodatkowo nie mogą współistnieć z nim inne nieprawidłowości z zakresu układu krążenia.

Objawy

Blok III stopnia (z wyjątkiem bloku wrodzonego) jest groźnym zaburzeniem rytmu i powoduje istotne następstwa hemodynamiczne. Te z kolei mogą prowadzić nawet do niedokrwienia mózgu.

Chorzy skarżą się zwykle na następujące objawy:

• zawroty głowy;
• nadmierna senność;
• mroczki przed oczyma;
• duszność wysiłkowa;
• omdlenia.

Przy znacznej bradykardii mogą się pojawiać lub nasilać objawy niewydolności krążenia, a nawet niewydolność wieńcowa. Dodatkowo może wystąpić okresowa asystolia, która powoduje utratę przytomności. Warto wspomnieć, że wrodzony blok całkowity może przebiegać bezobjawowo.

Zobacz również: Blok przedsionkowo-komorowy II stopnia.

Rokowanie

Rokowanie w dużej mierze zależy od choroby zasadniczej: przed wprowadzeniem leczenia stymulacją było zawsze poważne. Występowanie bloku całkowitego w przebiegu zawału ściany dolnej nie obciąża rokowania. Z kolei jeśli towarzyszy on zawałowi ściany przedniej, świadczy to o rozległym zawale i pogarsza bezpośrednie i odległe rokowanie.

Natomiast rokowanie w bloku wrodzonym jest dobre.

Leczenie

Leczeniem z wyboru w utrwalonym całkowitym bloku przedsionkowo-komorowym, niezależnie od etiologii, jest wszczepienie rozrusznika. Dodatkowo podaje się izoprenalinę, która może doraźnie przyspieszyć rytm komór. Szczególną ostrożność należy zwrócić na chorych z dużymi zmianami organicznymi, gdyż podanie tego leku może w efekcie doprowadzić nawet do migotania komór.

Wrodzone bloki całkowite z wąskimi zespołami QRS nie wymagają na ogół żadnego leczenia.

	Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej...
	Olej z czarnuszki siewnej w płynie Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Siva A., Noble M., Kardiologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2004.
2. Mandecki T., Kardiologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.