Spondyloza określa chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa. Zgodnie z definicją, spondylozą nazywa się proces zwyrodnieniowy kręgosłupa, w efekcie którego dochodzi do zmian w chrząstce międzykręgowej, kostnych, kształtu kanału kręgowego i otworów międzykręgowych. Jeszcze inna definicja mówi, że jest to pierwotna patologia w segmencie ruchowym kręgosłupa, w kolumnie przedniej i tylnej.
Przyczyny
Zmiany zwyrodnieniowe mogą mieć charakter pierwotny (bez konkretnej przyczyny) lub wtórny (w następstwie przebytego urazu, choroby zapalne, wady wrodzonej kręgosłupa itd.). Mimo że zmiany zwyrodnieniowe są często naturalną i typową konsekwencją starzenia się organizmu (zwłaszcza po 50. roku życia), to jednak w wielu przypadkach ich obecność wiąże się z określonymi i uciążliwymi konsekwencjami klinicznymi. Najważniejszymi zespołami klinicznymi wyróżnianymi w przebiegu spondylozy są:
Fizjologia zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa to złożony proces. Obraz chorobowy tych zmian zależy od rozległości, lokalizacji procesu zwyrodnieniowego i rozwijających się w segmencie ruchowym odczynów wytwórczych. Ich skutkiem najczęściej jest ucisk na korzenie nerwów rdzeniowych, a nawet rdzeń kręgowy lub ogon koński, co objawia się bólem i różnorodnymi zespołami neurologicznymi. Szeroko rozumiane zmiany patologiczne w krążku międzykręgowym powodujące objawy kliniczne opisuje się także jako dyskopatię, gdyż jednym z wczesnych i najczęściej zachodzących procesów zwyrodnieniowych jest degeneracja krążka międzykręgowego, która przebiega zawsze z jego odwodnieniem.
Dehydratacja to utrata zdolności wiązania wody. Powoduje zmniejszenie wysokości międzytrzonowej, a w konsekwencji rozluźnienie więzadeł, torebek stawów międzykręgowych i zmniejszenie przestrzeni międzykręgowej. Degeneracja krążka międzykręgowego wiąże się m.in. z jego stopniowym starzeniem się. Proces ten zaczyna się już około 4. roku życia, kiedy to zanikają naczynia krwionośne w pierścieniu włóknistym. Po 4. roku życia krążek odżywiany jest drogą dyfuzji.
Inwolucja krążka powoduje dehydratację i w konsekwencji utratę jego właściwości, zniekształcenie i martwicę. Zmiany te prowadzą m.in. do zwężenia otworów międzykręgowych i zmniejszenia przekroju kanału kręgowego. Konsekwencją tego może być ucisk korzeni i innych struktur znajdujących się w kanale kręgowym.
Spondyloza – objawy
Jedną z najważniejszych i najbardziej charakterystycznych zmian jest tworzenie się na krawędziach trzonów charakterystycznych osteofitów. Są to wyrośla kostne zlokalizowane na przednich i tylnych krawędziach trzonu. Osteofity tworzące się na brzegach kręgów prowadzą do zwężenia otworu międzykręgowego. W rezultacie konsekwencją mogą być zespoły korzeniowe, a w części szyjnej kręgosłupa dodatkowo mogą też przemijająco powodować ucisk tętnic kręgowych.
Zobacz również: Zespół ogona końskiego.
Zmiany zwyrodnieniowe zlokalizowane na przednich krawędziach trzonów kręgowych zwykle nie wywołują nasilonych dolegliwości. Przebieg choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa jest długotrwały i postępujący. W ustaleniu ewentualnego stopnia i miejsca ucisku na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe pomocne są zdjęcia RTG, TK i MRI.
Jednym ze skutków zmian zwyrodnieniowych może być tzw. wąski kanał kręgowy. Jego wystąpienie wiąże się z postępującymi objawami neurologicznymi i dolegliwościami bólowymi. Następstwem tego jest zmniejszenie się aktywności i jakości życia pacjenta. Objawy wąskiego kanału kręgowego są ściśle związane z osobniczo zmiennymi wymiarami kanału kręgowego. Wrodzony wąski kanał kręgowy jest czynnikiem predysponującym do wystąpienia patologicznych objawów i stopnia ich nasilenia. Postępujący proces zmian zwyrodnieniowych prowadzi głównie do pogrubienia więzadła żółtego oraz więzadła podłużnego tylnego.
Wśród objawów klinicznych spondylozy najczęściej zauważa się:
- dolegliwości bólowe – ból karku, ramienia, pośladka, kończyn dolnych (rwa ramienna, rwa udowa, rwa kulszowa);
- ograniczenie ruchomości i funkcji kręgosłupa;
- kompensacyjne zaburzenia wokół osi kręgosłupa;
- objawy neurologiczne takie jak osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia chodu, zaburzenie funkcji jelit i pęcherza moczowego – w zależności od uciskanej struktury nerwowej.
Spondyloza a spondyloartroza
Pojęcie „spondyloza” często jest stosowane zamiennie z pojęciem spondyloartroza. Trzeba jednak zaznaczyć, że w przypadku spondyloartrozy występują również zmiany w kolumnie tylnej, w stawach międzykręgowych.
Leczenie
Leczenie spondylozy opiera się przede wszystkim na spowolnieniu rozwijających się zmian zwyrodnieniowych oraz eliminacji lub zmniejszaniu występujących dolegliwości. Podstawą leczenia jest zatem odpowiednio dobrana aktywność fizyczna i rehabilitacja. Można również stosować farmakoterapię i suplementację wspomagającą odbudowę chrząstki stawowej oraz zmniejszającą ewentualne stany zapalne.
Bibliografia
- Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Wydawnictwi Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
