Rabdomioliza (ang. rhabdomyolysis) to termin stosowany do określania rozpadu mięśni. Przyczyną tego stanu jest przedostanie się do osocza zawartości komórek mięśniowych (mioglobiny, potasu, fosforanów itp.), uszkodzonych przez substancje toksyczne lub uraz.
Rabdomioliza – przyczyny
Bezpośrednio rozpad mięśni powodują czynniki toksyczne takie jak:
- amatoksyny (zatrucie muchomorem sromotnikowym);
- tlenek węgla;
- kolchicyna;
- glikol etylenowy lub inne alkohole.
Istnieje jednak wiele przyczyn uszkodzenia mięśni, dlatego podzielono je na czynniki:
- fizyczne – pobicie, wypadki komunikacyjne, zespół ciasnoty przedziałów powięziowych, skrajna zmiana temperatur, przejściowe niedokrwienia, oparzenia, porażenie prądem elektrycznym itd.;
- chemiczne – ciężkie zaburzenia elektrolitowe, używki, niektóre leki, substancje toksyczne, kwasica metaboliczna;
- biologiczne – wszystkie infekcje , odwodnienia, wstrząs septyczny;
- wywołane hipoksją.
Jak objawia się rabdomioliza?
Rabdomioliza polega na uszkodzeniu błony komórkowej włókien mięśniowych i uwolnieniu ich zawartości do krwiobiegu. Na stan ten składa się klasyczna triada objawów, do których zaliczamy:
- ból mięśni;
- niedowład;
- ciemno zabarwiony mocz.
Mimo że wspomniana triada objawów wymieniana jest jako charakterystyczna dla rozpadu mięśni, występuje u mniej niż połowy chorych.
Należy wspomnieć, że przebieg tej patologii początkowo bardzo często jest bezobjawowy i podstępny. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się zwiększone stężenie wskaźników uszkodzenia mięśni, hiperkaliemię (u 10-40% chorych) i wskaźniki niewydolności nerek (u 30-40% chorych). Dodatni (u mniej niż 50% chorych) test paskowy na obecność krwi w moczu przy braku erytrocytów w badaniu ogólnym moczu wskazuje na mioglobinurię.
Chory skarży się na sztywność, napięcie i skurcze oraz osłabienie lub brak czynności mięśnia lub grupy mięśni. Mięśnie są obrzmiałe i stwardniałe. Objawy te nasilają się po nawodnieniu – może dochodzić do ucisku tętnic i zaniku wyczuwalnego wcześniej tętna. Niekiedy na skórze nad obszarem uszkodzonych mięśni występują zasinienia, otarcia i pęcherze związane z urazem. Może dojść do skąpomoczu lub bezmoczu wskutek uszkodzenia nerek produktami rozpadu komórek mięśni poprzecznie prążkowanych (głównie zatkanie cewek złogami wytrącającej się mioglobiny). Niewydolności nerek sprzyja odwodnienie wskutek przechodzenia wody z krążenia do uszkodzonych mięśni. Zmiany w nerkach zwykle są odwracalne.
W przypadku ciężkiego zatrucia rabdomioliza może pozostać niezauważona, gdyż dominują objawy ostrej niewydolności nerek, hiperkaliemii, kwasicy metabolicznej lub DIC.
Rokowania
Stanowi potencjalnie stan zagrożenia życia, ponieważ powoduje:
- hipowolemię – przesunięcie płynu z osocza do uszkodzonych mięśni;
- hiperkaliemię – uwolnienie jonów potasu z komórek mięśniowych;
- zaburzenia rytmu serca;
- kwasicę metaboliczną – uwolnienie wewnątrzkomórkowych fosforanów i siarczanów;
- upośledzenie czynności nerek, najprawdopodobniej przez hipowolemię i toksyczne działanie produktów rozpadu mioglobiny;
- zespół uogólnionego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego.
Rzadkim powikłaniem są trwałe uszkodzenia nerwów obwodowych. Rabdomioliza jest przyczyną do 15% przypadków ostrej niewydolności nerek. Ogólna umieralność wynosi około 5% i zależy w dużym stopniu od pierwotnej przyczyny rozpadu mięśni. Rokowania zatem wahają się od bardzo dobrych do minimalnych.
Rabdomioliza – leczenie
Pacjent wykazujący objawy rabdomiolizy wymaga natychmiastowego rozpoczęcia leczenia w szpitalu. Pierwszym krokiem zawsze jest wykrycie przyczyny schorzenia i w razie możliwości wdrożenie leczenia przyczynowego. Niezwykle ważna jest również szybka intensywna dożylna płynoterapia.
Leczenie obejmuje podtrzymanie czynności życiowych, wyrównanie zaburzeń metabolicznych, hemodializę i przede wszystkim leczenie pierwotnej przyczyny zaburzeń. Wybrane metody zależą od przyczyny patologii i od ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Przykładowo, jeśli rabdomiolizie towarzyszy hipokalcemia, choremu należy podawać wapń. Z kolei w ciężkiej niewydolności nerek niezbędna będzie hemodializa.
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Stompór T., Kochman P., Rabdomioliza, Medycyna Po Dyplomie, 3/2015.
- Prygiel J., Potulska-Chromik A., Kostera-Pruszczyk A., Rabdomioliza – przyczyny, obraz kliniczny i postępowanie, Child Neurology, 26/2017.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
