Policytemia zwana jest również nadkrwistością lub erytrocytozą. To stan, w którym ilość czerwonych krwinek (erytrocytów) we krwi jest wyższa niż fizjologiczne normy. Dla skutecznego doboru leczenia najważniejszy jest poziom zaawansowania dolegliwości, czyli wysokie bądź tylko nieznaczne podwyższenie prawidłowych wartości. Zjawisko to może wystąpić także u noworodków.
Policytemia – przyczyny
Policytemia jest dość szerokim pojęciem i nie wskazuje na konkretną jednostkę chorobową. Wyróżnia się najczęściej policytemię pierwotną (czerwienica prawdziwa) oraz wtórną. Przyczyny policytemii pierwotnej nie zostały poznane. Wiadomo, że w jej powstawaniu udział biorą czynniki genetyczne oraz środowiskowe, wśród których największe znaczenie przypisuje się promieniowaniu jonizującemu. Zachorowalność wśród członków rodziny wzrasta aż 5-krotnie. Bezpośrednim czynnikiem powodującym policytemię pierwotną jest specyficzna mutacja somatyczna. Z kolei policytemia wtórna pojawia się w przebiegu chorób podstawowych, takich jak np.:
- przewlekła obturacyjna choroba płuc;
- choroba wysokościowa;
- nowotwory nerek;
- guzy wątroby;
- zwiększone zużycie sterydów anabolicznych.
Wyróżniamy jeszcze policytemię rzekomą, która najczęściej jest konsekwencją otyłości, odwodnienia, nadmiernego spożycia alkoholu lub zwiększonej utraty białka. Należy pamiętać, że czerwienica prawdziwa ma podłoże nowotworowe, jednak nie każda policytemia również je ma.
Objawy policytemii
Zbyt duża ilość erytrocytów prowadzi do zwiększenia gęstości krwi. Zagęszczenie jej może natomiast powodować tworzenie skrzeplin. To wyjątkowo niebezpieczna sytuacja, ponieważ ich obecność znacznie zwiększa ryzyko udaru mózgu, zatorowości płucnej i innych chorób zagrażających życiu pacjenta. Większość pacjentów w momencie diagnozowania wykazuje obecność objawów, takich jak:
- zaburzenia widzenia;
- bóle głowy;
- świąd skóry, zwłaszcza po gorącej kąpieli;
- wzmożona potliwość ciała;
- przewlekłe zmęczenie;
- bóle brzucha;
- zaczerwienienie i bolesność dłoni oraz stóp.
U około 15% pacjentów w okresie 2 lat poprzedzających rozpoznanie wystąpił epizod zakrzepicy tętniczej lub żylnej (nieco rzadziej). Aż u do 80% chorych stwierdza się powiększenie śledziony, natomiast u więcej niż 50% – zaczerwienienie twarzy oraz spojówek. Główną przyczyną umieralności wśród pacjentów z policytemią są epizody zakrzepowe. Pojawiają się zwłaszcza u osób po 60. roku życia. U kobiet w ciąży zmagających się z policytemią ryzyko poronienia jest 2-krotnie wyższe.
Policytemia u noworodków
Policytemię u noworodków można stwierdzić, gdy poziom hematokrytu wzrasta ponad 65%. Dotyczy to do 5% noworodków. Może to wynikać np. z późnego odcięcia pępowiny. Charakterystycznymi objawami są wówczas:
Przy czym stan hematokrytu wciąż rośnie. Istnieje jednak niewiele dowodów naukowych na potwierdzenie związku późnego odcięcia pępowiny z policytemią noworodkową.
Leczenie policytemii
Każda osoba z policytemią (i jakimkolwiek innym ryzykiem zakrzepowo-zatorowym) powinna zwrócić uwagę na swój codzienny styl życia. Konieczne jest unikanie długiego siedzenia w bezruchu, np. w samochodzie czy pociągu. Warto co pewien czas wstać i przejść się, aby poprawić krążenie. Podróżując samochodem najlepiej co chwilę zatrzymywać się na krótki spacer. Wskazany jest aktywny tryb życia, czyli regularna aktywność fizyczna. Nawet codziennie. Aby rozrzedzić krew konieczne jest picie przynajmniej 2 litrów wody dziennie. Osoby z nadwagą i otyłością muszą uregulować masę ciała. Jeśli nie jest to możliwe działając samodzielnie, najlepiej podjąć współpracę z dietetykiem i trenerem personalnym.
Pacjenci powinni więc przede wszystkim dbać o profilaktykę zakrzepów i zatorów. Rekomenduje się leczenie wszystkich chorych małymi dawkami kwasu acetylosalicylowego. Pacjenci z grupy zwiększonego ryzyka kwalifikują się ponadto do leczenia cytoredukcyjnego. Farmakoterapia w połączeniu ze zdrowym trybem życia daje oczekiwane rezultaty.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Matyjaszczyk M., Gawryś J., Żebrowska L., Jaczewska-Matyjaszczyk J., Żebrowska O., Przypadek długoletniego przeżycia pacjenta z czerwienicą prawdziwą, nietransformującą, w praktyce lekarza rodzinnego, Geriatria, 4/2010.
- Szczepaniec P., Chory z policytemią i hipersplenizmem w przebiegu marskości nerki spowodowanej zwężeniem tętnicy nerkowej, Forum Nefrologiczne, 3/2014.
