Kwadranty jamy brzusznej (kwadranty brzucha) to strefy wyznaczone przez linie poziome i pionowe, przechodzące przez określone punkty anatomiczne na ciele. Dzielą one całą jamę brzuszną na 9 obszarów, w których zawierają się ważne narządy wewnętrzne. Podział na kwadranty umożliwia dokładny opis anatomiczny jamy brzusznej, jak również ułatwia diagnostykę i leczenie pacjenta (zarówno w przypadku lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, jak i endokrynologa czy chirurga).
Kwadranty jamy brzusznej
Jama brzuszna o cylindrowatym kształcie rozciąga się od dolnego brzegu klatki piersiowej do górnego brzegu miednicy i kończyny dolnej. Znajdują się w jej obrębie liczne narządy wewnętrzne, które są albo zawieszone na krezkach, albo leżą między jamą otrzewnową a mięśniowo-szkieletową ścianą brzucha. Aby łatwiej było opisywać anatomię jamy brzusznej, obszar ten podzielono na kwadranty. Dzięki nim lekarz może również dokładnie przeprowadzić diagnostykę i ocenić, które struktury powodują dolegliwości u danego pacjenta.
Kwadrantów jamy brzusznej jest 9, a są one wytyczone przez płaszczyzny:
- podżebrową (na wysokości dolnego brzegu X chrząstki międzyżebrowej);
- międzyguzkową (przechodzącą przez guzki biodrowe i trzon kręgu L5);
- dwie środkowoobojczykowe (przechodzące przez środek obojczyków i pośrodkowe punkty łączące kolce biodrowe przednie górne z guzkami łonowymi).
Dwie linie poziome dzielą jamę brzuszną na strefy: nadbrzusze, śródbrzusze i podbrzusze, natomiast dwie linie poziome tworzą kwadranty, po 3 dla każdej strefy. Patrząc na jamę brzuszną, kwadranty (od lewej) prezentują się następująco:
- nadbrzusze: okolica podżebrowa prawa, okolica nadpępcza, okolica podżebrowa lewa;
- śródbrzusze: okolica boczna prawa, okolica pępkowa, okolica boczna lewa;
- podbrzusze: okolica pachwinowa prawa, okolica łonowa (lub podbrzuszna), okolica pachwinowa lewa.
W poszczególnych kwadrantach lokalizują się narządy wewnętrzne i ważne struktury anatomiczne, które można opisywać.
Kwadranty brzucha a narządy wewnętrzne
Podział narządów dla poszczególnych kwadrantów jamy brzusznej prezentuje się następująco:
- okolica podżebrowa prawa – wątroba;
- okolica nadpępcza – wątroba, żołądek, dolna część przełyku;
- okolica podżebrowa lewa – żołądek, śledziona;
- okolica boczna prawa – pęcherzyk żółciowy, część jelita cienkiego i jelita grubego;
- okolica pępkowa – jelito cienkie, część jelita grubego (okrężnica poprzeczna), trzustka;
- okolica boczna lewa – część jelita cienkiego i jelita grubego;
- okolica pachwinowa prawa – część jelita cienkiego i jelita grubego, prawy jajnik;
- okolica łonowa – pęcherz moczowy, macica;
- okolica pachwinowa lewa – część jelita cienkiego i jelita grubego, lewy jajnik.
Na pograniczu okolic podżebrowych i bocznych lokalizują się również nerki. Jednak ich ból odczuwany jest zwykle nie w obrębie jamy brzusznej, lecz grzbietu, po obu stronach kręgosłupa. Nasila się przy niewielkim uderzeniu, co wykorzystuje się do wywoływania objawu Goldflama.
Jak badać kwadranty jamy brzusznej?
Każdy lekarz powinien bardzo szczegółowo oceniać jamę brzuszną podczas badania pacjenta. Przede wszystkim musi być ona odsłonięta – koszulkę najlepiej zdjąć, można ją również mocno podnieść do góry. Następnie, znając płaszczyzny wyznaczające kwadranty jamy brzusznej, przystępuje się do diagnostyki. Rozpoczynamy od okolicy podżebrowej prawej, kierując się przez okolicę nadpępczą aż do okolicy podżebrowej lewej. W ten sam sposób oceniamy pozostałe strefy.
Samo badanie polega na uciskaniu i opukiwaniu jamy brzusznej, celem wykrycia nieprawidłowego dźwięku, bolesności lub niespecyficznych stwardnień i guzków. Jeśli znajdziemy takie zmiany, należy wpisać je do karty pacjenta, a następnie skierować go na badanie USG celem dokładniejszej diagnostyki.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bickley L., Kieszonkowy przewodnik po badaniu podmiotowym i przedmiotowym, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2014.
- Sands B., Rydzewska G., Gastroenterologia. Przewodnik ekspertów Mount Sinai, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
