Kolano skoczka (inaczej: tendinopatia więzadła właściwego rzepki) charakteryzuje się zapaleniem więzadła rzepki i uznawane jest za rodzaj zapalenia ścięgna w wyniku przeciążenia. Występuje u osób powyżej 16 roku życia i jest odpowiednikiem choroby Sinding-Larsen-Johansson z tą różnica, że choroba dotyka dzieci przed tym wiekiem.
Kolano skoczka – przyczyny
Przyczyną choroby jest aktywny tryb życia. Pojawia się w czynnościach wymagających silnych lub powtarzających się skurczów mięśnia czworogłowego uda takich jak bieganie, wchodzenie po schodach lub skakanie. Do innych przyczyn należą zbyt mocno napięte mięśnie uda. Schorzenie często dotyczy sportowców uprawiających dyscypliny wymuszające częste powtarzanie skoków (ciągłe skakanie, lądowanie i zmiana kierunku ruchu), np. koszykówkę lub lekkoatletykę.
Kolano skoczka – objawy
Kolano skoczka objawia się zazwyczaj bólem w przedniej części kolana, który nasila się w trakcie i po wysiłku fizycznym. Więzadło rzepki często będzie wrażliwe na dotyk. Pacjent zwykle będzie zmagał się z osłabieniem mięśni uda ze względu na ból oraz sztywność w stawie kolanowym ze względu na zmniejszoną aktywność fizyczną.
Wyróżnia się 7 stopni intensywności objawów kolana skoczka. Są to:
- Łagodny ból ujawniający się po aktywności fizycznej, który utrzymuje się do 24 godzin.
- Ból po aktywności fizycznej trwający do 48 godzin.
- Ból w trakcie aktywności fizycznej, który nie wymusza jednak zmiany aktywności.
- Umiarkowany ból w trakcie aktywności wymuszający jej ograniczenie.
- Ból wywołany wysokim stopniem aktywności fizycznej w codziennym życiu.
- Ból uniemożliwiający sen prowokowany niskim stopniem aktywności fizycznej.
- Silny, ciągły ból uniemożliwiający sen.
Diagnostyka kolana skoczka
Do zdiagnozowania kolana skoczka wystarczająca jest zazwyczaj konsultacja subiektywna i obiektywna. Podczas konsultacji obiektywnej palpacja wywołująca ból więzadła rzepki może wzmocnić prawdopodobieństwo diagnozy. Badanie takie jak MRI (rezonans magnetyczny) może być zastosowane w celu potwierdzenia diagnozy i oceny zaawansowania urazu.
Istnieją jednak inne dolegliwości kończyny dolnej, które mogą powodować wstępnie podobne objawy. W związku z tym kolano skoczka należy zróżnicować między innymi z:
- rzepką dwudzielną typu I;
- złamaniem typu „rękawowego”;
- chorobą Osgooda-Schlattera;
- złamaniem guzowatości piszczeli.
Kolano skoczka – leczenie
Wszystkie możliwe opcje leczenia nieoperacyjnego powinny być zastosowane zanim podejmie się decyzję o wykonaniu zabiegu operacyjnego. Efektywne leczenie nieoperacyjne pozwoli na uniknięcie operacji i tym samym skutków ubocznych bądź występujących po niej ewentualnych komplikacji.
Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne powinny być przyjmowane w początkowej fazie urazu, aby złagodzić ból i zmniejszyć zapalenie. Należy jednak pamiętać, że nie wyleczą one choroby i nie zmienią jej przebiegu, a jedynie złagodzą objawy. W późniejszych fazach urazu leki te powinno się stosować tylko i wyłącznie wtedy, gdy objawy utrudniają wykonywanie podstawowych czynności życiowych lub podczas gdy inne metody lecenie nie przynoszą efektu.
W ciężkich przypadkach kolana skoczka może być wymagane podawanie sterydów lub aprotyniny, która jest białkiem hamującym aktywność enzymu nazywanego metaloproteinaza – powoduje on rozkład białka tworzącego tkanki ścięgna.
Badania naukowe dowiodły, że większa wiedza pacjenta na temat danej choroby czy urazu prowadzą do efektywniejszego i szybszego leczenia. Tak więc edukacja pacjenta jest kluczowym elementem leczenia również w przypadku kolana skoczka.
Kinezyterapia
Ćwiczenia zwiększające siłę mięśni, w szczególności ćwiczenia ekscentryczne są bardzo ważne. Ich wykorzystanie w znacznym stopniu może skrócić czas jaki potrzebny jest do uzyskania prawidłowej siły i napięcia mięśniowego. Badania naukowe dowiodły ze ćwiczenia ekscentryczne są najodpowiedniejsze podczas rehabilitacji ścięgien, ponieważ najefektywniej zwiększają siłę, co z kolei zmniejsza ryzyko ponownego urazu.
Ważne są również ćwiczenia rozciągające, gdyż przykurczone i napięte mięśnie mogą wywierać większy nacisk na więzadło rzepki.
Fizykoterapia
W początkowej fazie urazu ważne jest unikanie ruchów, które powodują ból i tym samym spowalniają proces gojenia. Zastosowanie znajdują również zimne okłady, które zmniejszają ból i zapobiegają napływowi nadmiernej ilości krwi do miejsca urazu. Do metod wspomagających proces leczenia urazu jakim jest kolano skoczka zalicza się elektroterapię. Dodatkowo wykorzystuje się laseroterapię i ultradźwięki.
Bardzo wysoką skuteczność przy tej jednostce chorobowej ma fala uderzeniowa, która wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Przy świeżych kontuzjach wystarczy już 5 zabiegów, aby uzyskać widoczną poprawę.
Kinesiotaping
Odpowiednie wykorzystanie plastrów do kinesiotapingu w wielu przypadkach okazuje się bardzo efektywne i pomocne gdyż mogą one zmniejszyć siły wywierane na więzadło rzepki. Wiąże się to ze zmniejszeniem objawów bólowych.
Zobacz również: Taping kolana.
Leczenie operacyjne
Ostateczną metodą walki z urazem jest zabieg chirurgiczny. Może on być wymagany, gdy leczenie nieoperacyjne nie przynosi efektów lub gdy ból stopniowo nasila się i uniemożliwia wykonywanie podstawowych czynności dnia codziennego. Zwykle zabieg chirurgiczny polega na usunięciu uszkodzonej tkanki metodą artroskopii. Jest to zabieg podczas, którego miniaturowa kamera telewizyjna na końcu elastycznej rury zostaje włożona bezpośrednio do miejsca urazu przez wąskie nacięcia. Umożliwia ona zbadanie i naprawienie uszkodzonych tkanek. Ze względu na to, że ten rodzaj zabiegu nie wymaga dużego nacięcia, czas rehabilitacji jest znacznie krótszy w porównaniu do standardowej operacji.
Rehabilitacja pooperacyjna powinna przebiegać według zaleceń chirurga. Dlatego ważne jest, aby prowadzący rehabilitacje fizjoterapeuta otrzymał od osoby wykonującej zabieg konkretny plan co i kiedy pacjent może wykonywać. Ćwiczenia będą już wtedy dobierane przez fizjoterapeutę w zależności od tego jakie postępy będzie robił pacjent.
Zobacz również: Artroskopia – skutki zaniedbania rehabilitacji.
Kolano skoczka – zapobieganie
Celem zapobiegania stosuje się ćwiczenia rozciągające, regularne odpoczynki, w szczególności 1-2 dniowe po dużej aktywności fizycznej, umożliwiające pacjentowi odpowiednią regenerację. Konieczne jest również stopniowe zwiększanie ciężaru podczas treningu.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Armfield D., Medycyna Sportowa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010.
- Tarczyńska M., Gawęda K., Majewska D., Latosiewicz R., Goguł P., Ocena skuteczności PRP w leczeniu „kolana skoczka”, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
- Kuczma M., Szmyt M., Faliszewski S., Filarecka A., Kuczma W., Wykorzystanie metody Anatomy Trains wg Toma Mayersa w zespole bólowym „kolano skoczka”, Choroby XXI wieku – wyzwania w pracy fizjoterapeuty, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania, Gdańsk 2017.
