Choroba Osgood-Schlattera jest jałową martwicą jądra lub jąder kostnienia guzowatości piszczeli oraz przylegających chrząstek. Struktury te są najsłabszym ogniwem mechanizmu wyprostnego stawu kolanowego u dorastających. Choroba dotyczy przede wszystkim młodych sportowców, między 13. a 14. rokiem życia.
Choroba Osgood-Schlattera – charakterystyka
Oddzielenie chrząstki nasadowej guzowatości piszczeli może mieć podłoże urazowe lub też nie. Niektórzy określają to jako pozastawową osteochondrozę ścięgna mięśnia czworogłowego uda, czego przyczyną jest nadmierne pociąganie. Pierwotne uszkodzenie może być pogłębione przez mikrourazy lub wapnienie heterotropowe. Z kolei kostnienie więzadła właściwego rzepki może być następstwem zespołu zużycia.
Objawy
Objawami typowymi dla tej jednostki chorobowej są dolegliwości bólowe i dyskomfort okolicy guzowatości piszczeli, głównie po bieganiu, klęczeniu czy korzystaniu ze schodów. Objawy te ustępują w spoczynku. Wśród najczęściej występujących objawów znajdują się również:
- osłabienie mięśnia czworogłowego uda;
- dolegliwości bólowe przy oporowanym wyproście stawu kolanowego;
- powiększenie guzowatości kości piszczelowej.
Do potwierdzenia choroby niezbędne jest badanie radiologiczne, które ukazuje w cięższych przypadkach oddzielenie i fragmentację chrząstki nasadowej, a także nieregularne kostnienie guzowatości. W lżejszych przypadkach jedynymi objawami może być obrzęk tkanek miękkich, zwłaszcza okolicy podrzepkowej.
Klasyfikacja choroby
W 1998 roku na podstawie intensywności dolegliwości bólowych i stopnia aktywności ruchowej choroba Osgood-Schlattera została sklasyfikowana na 3 stopnie:
- I – ból występuje po aktywności fizycznej i utrzymuje się do 24 godzin;
- II – ból występuje po aktywności fizycznej i utrzymuje się powyżej 24 godzin;
- III – ból występuje nie tylko po aktywności fizycznej, ale również podczas czynności dnia codziennego.
Choroba Osgood-Schlattera leczenie fizjoterapeutyczne
Metody leczenia uzależnione są od stopnia zaawansowania choroby.
Lekkie przypadki
W przypadkach lekkich wystarczy ograniczenie niektórych aktywności fizycznych, np. biegania i chodzenia po schodach, przez okres około 12 tygodni. Dodatkowo zaleca się stosowanie obuwia bez obcasów do 15. roku życia.
Zaawansowane przypadki
W przypadkach zaawansowanych stosuje się unieruchomienie kończyny w ortezie z dostępem do bolesnego miejsca. Na okolicę guzowatości kości piszczelowej można zastosować krioterapię, która działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie, przy jednoczesnym stosowaniu odpowiednich leków.
Bardzo dobry efekt leczniczy odnotowano po zastosowaniu jonoforezy (początkowo wykonuje się 3 zabiegi, aby ocenić ich skuteczność). Elektrodę czynną umieszcza się w okolicy guzowatości piszczeli. Czas trwania zabiegu wynosi około 20 minut, przy natężeniu 5 mA. Jeśli jonoforeza przynosi oczekiwane rezultaty, należy wykonać kolejne 7 zabiegów.
Wzmożone napięcie mięśniowe zmniejsza się za pomocą ciepłych okładów na okolicę przednią i tylną uda. Dodatkowo zaleca się ćwiczenia rozciągające mięśnia czworogłowego uda i zginaczy stawu kolanowego.
Rozciąganie mięśnia czworogłowego uda wykonuje się w pozycji leżenia przodem. Należy przyciągać jednocześnie obydwie stopy do pośladków. Ważne jest, aby rozciąganie było szczególnie odczuwane w brzuścu mięśnia, a nie w okolicy jego dalszego przyczepu. Zginacze stawu kolanowego można natomiast rozciągać siedząc z kończynami dolnymi wyprostowanymi (skłon do przodu).
Po okresie ograniczenia funkcji kończyny można wdrożyć ćwiczenia wzmacniające mięsień czworogłowy uda. Szczególnie często stosowane są ćwiczenia izometryczne oraz czynne lub obciążane prostowanie stawu kolanowego. Ćwiczenia te mogą być wykonywane wyłącznie wówczas, gdy nie ich wykonaniu nie towarzyszą dolegliwości bólowe.
Po ćwiczeniach można zastosować kilkuminutowy zimny okład lub masaż kostkami lodu w okolicy guzowatości kości piszczelowej.
Środki terapeutyczne należy dobrać odpowiednio do występującej fazy choroby. Zwięzły skrót proponowanych metod przedstawiono poniżej.
Faza ostra
- ograniczenie aktywności fizycznej;
- okłady z lodu na około 15-20 minut;
- delikatne rozciąganie mięśnia prostego uda;
- rozluźnianie mięśniowo-powięziowe;
- aplikacja kinesiotapingu odciążająca więzadło rzepki;
- ćwiczenia stabilizacyjne.
Faza kształtowanie
- ćwiczenia rozciągające mięsień czworogłowy uda i koncentryczne czworogłowego uda oraz mięśnia dwugowego uda
- rozciąganie powięziowe, rozluźnianie mięśniowo-powięziowe;
- trening stabilizacyjny i proprioceptywny.
Faza powrotu do zdrowia
- agresywne rozciąganie wielopłaszczyznowe;
- kontynuacja rozciągania powięziowego i rozluźniania mięśniowo-powięziowego;
- trening ekscentryczny, interwałowy oraz pliometryczny.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Iwańczyk K., Dąbrowski M., Lemiesz G., Profilaktyka i postępowanie rehabilitacyjne w przypadku choroby Osgood-Schlattera, Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja, luty 2015.
- Dziak A., Tayara S., Urazy i uszkodzenia w sporcie, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2000.
