Badanie czynnościowe płuc to szczegółowe badanie diagnostyczne wykonywane na oddziałach pulmonologicznych i nie tylko. Analizuje z dużą dokładnością pojemność płuc, przepływ powietrza przez drogi oddechowe oraz sprawność wentylacyjną tego narządu, co ma kluczowe znaczenie w diagnostyce i monitorowaniu leczenia rozmaitych chorób układu oddechowego.
Badanie czynnościowe płuc – znaczenie
W badaniach czynnościowych płuc ocenia się parametry mechaniki układu oddechowego i nie mogą one być wykorzystywane do postawienia konkretnego rozpoznania klinicznego. Jednakże znacznie ułatwiają diagnostykę, ponieważ zawężają obszar poszukiwań i pozwalają na stwierdzenie stopnia zaawansowania problemu zdrowotnego. Do rutynowych testów czynnościowych płuc, a więc i całego układu oddechowego, należą:
- pomiary przepływu (m.in. natężona objętość wydechowa, maksymalny przepływ środkowo-wydechowy, krzywa przepływ/objętość) przed i po wziewnym podaniu leków rozkurczających oskrzela;
- pomiary objętości przestrzeni w układzie oddechowym (m.in. pojemność życiowa, czynnościowa pojemność zalegająca, objętość zalegająca, zapasowa objętość wydechowa, całkowita pojemność płuc);
- pomiary dyfuzji gazów;
- pomiary całkowitej pojemności oddechowej;
- ocena maksymalnego ciśnienia wdechowego i wydechowego.
Istnieje więc wiele rodzajów badania czynnościowego płuc. Sprawdzane parametry dobierane są przez lekarza pulmonologa w zależności od podejrzeń oraz potrzeb diagnostyczno-terapeutycznych.
Badanie czynnościowe płuc – rodzaje
Do podstawowych, najczęściej sprawdzanych rodzajów badań czynnościowych płuc należą:
- spirometria – analizuje objętość i przepływ powietrza w płucach. Polega na zatkaniu nosa specjalnym klipsem i wykonywaniu wydechów do ustnika medycznego;
- bodypletyzmografia – ocenia objętość zalegającą oraz całkowitą pojemności płuc. Pacjent wykonuje różne manewry oddechowe, takie jak spokojne oddychanie, głębokie wdechy i wydechy oraz przytrzymywanie oddechu, znajdując się w odpowiednio przygotowanej do tego kabinie. Podczas oddychania aparatura rejestruje zmiany ciśnienia i objętości;
- pomiar DLCO- ocenia zdolność płuc do dyfuzji gazów, a dokładniej: ile gazu wskaźnikowego trafiło w trakcie wdechu do płuc oraz ile gazu opuściło płuca w trakcie wydechu;
- test 6-minutowego marszu – ocenia ogólną wydolność wysiłkową. Polega na pomiarze dystansu, jaki przejdzie chory w okresie 6 minut;
- sercowo-płucny test wysiłkowy (spiroergometria) – polega na podejmowaniu wielokrotnie prób oddechowych w naprzemiennym rytmie (spokojnym, a później szybkim wdychaniu i wydychaniu powietrza).
Badania te są proste i nieinwazyjne. Jednak ze względu na częstą konieczność wymuszania zwiększonego ciśnienia w klatce piersiowej i jamie brzusznej nie każdy może zostać poddany takiej analizie.
Wskazania do badań czynnościowych płuc
Badania czynnościowe płuc wykonywane są najczęściej celem:
- diagnostyki i monitorowania leczenia chorób płuc o charakterze przewlekłym. Są to np. zwłóknienie płuc, POChP, astma oskrzelowa, sarkoidoza czy pylica płuc;
- oceny przedoperacyjnej i niekiedy także pooperacyjnej pacjenta;
- oceny efektywności rehabilitacji oddechowej;
- sprawdzania zaawansowania problemów zdrowotnych występujących u pacjenta, np. przewlekłego kaszlu;
- kontroli reakcji organizmu na częste narażanie płuc na pyły i zanieczyszczenia np. w miejscu pracy;
- oceny wydolności płuc po przebyciu chorób infekcyjnych, np. COVID-19.
Zobacz również: Choroby układu oddechowego – fizjoterapia.
Przeciwwskazania do badań czynnościowych płuc
Badania czynnościowe płuc nie mogą natomiast zostać wykonane zwłaszcza w następujących przypadkach:
- ciąża;
- zaawansowane, niewyrównane choroby, w tym świeżo przebyty zawał serca, ostre zakażenia układu oddechowego, niestabilne nadciśnienie tętnicze;
- zaawansowane zaburzenia psychiczne.
Dodatkowo wymienia się uzupełniająco przeciwwskazania do konkretnych metod badań czynnościowych płuc. To lekarz pulmonolog zajmuje się kwalifikacją pacjentów do diagnostyki, dlatego warto skonsultować się z nim przed przystąpieniem do badań czynnościowych płuc. Tym bardziej, że później konieczne jest skonsultowanie wyników ze specjalistą.
Polecane produkty:
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Brzecka A., Algorytmy diagnostyczne i terapeutyczne w chorobach płuc, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.
- Shifren A., Witt C., Byers D., Pulmonologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2021.
