Astereognozja jest formą agnozji czuciowej, czyli stanu zaburzonej zdolności rozpoznawania znanych elementów otoczenia bez pomocy wzroku. Rozpoznawanie przedmiotów jest niemożliwe pomimo zachowania czucia dotyku. Najczęściej zjawisko to występuje przy uszkodzeniach ośrodków kojarzeniowych płata ciemieniowego, może więc być objawem licznych chorób ośrodkowego układu nerwowego.
Co to jest astereognozja?
Astereognozja to dość specyficzna dolegliwość, która wciąż pozostaje tematem licznych badań i obserwacji. W jej przebiegu pacjent nie jest w stanie rozpoznać dotykanych przedmiotów, chociaż bez problemu może określić ich fakturę, wielkość czy tworzywo, z którego zostały wykonane. Pomimo tego, że astereognozja jest jedną z postaci agnozji czuciowej, terminów tych nie powinno się stosować zamiennie. Niektórzy specjaliści proponują, aby nazwa agnozji czuciowej odnosiła się jedynie do niewielkiej grupy zaburzeń, w przebiegu których nie spotyka się istotnych deficytów somatosensorycznych. To ważne, ponieważ przy astereognozji występują tzw. deficyty somatosensoryczne niższego rzędu.
Astereognozja – przyczyny
Do przyczyn astereognozji możemy zaliczyć uszkodzenia kory mózgowej, rdzenia kręgowego bądź nerwów obwodowych, a więc ważnych struktur układu nerwowego człowieka. Najczęściej jednak uszkodzenie dotyka kory mózgowej płata ciemieniowego, a dokładniej struktury zwanej zakrętem zaśrodkowym. To właśnie w tym miejscu lokalizują się ośrodki odbierania i przetwarzania wrażeń czuciowych. Ważnym elementem są tutaj pierwsze trzy pola Brodmanna ulokowane w korowym ośrodku czucia oraz pierwszorzędowej korze czuciowej. Do chorób i stanów, które mogą wywołać astereognozję zaliczymy między innymi:
- udar (udar krwotoczny i udar niedokrwienny);
- infekcje ośrodkowego układu nerwowego;
- zespoły otępienne;
- nowotwory układu nerwowego;
- urazy czaszki, szczególnie te skutkujące krwawieniem wewnątrzczaszkowym;
- niedotlenienie mózgu, np. przy przedłużającej się akcji ratunkowej.
Znając zasady funkcjonowania układu nerwowego wiemy, że jeśli uszkodzenie ma miejsce po prawej stronie półkuli mózgu, pacjent będzie zmagał się z astereognozją w lewej ręce.
Objawy astereognozji
Astereognozja nie jest odrębną jednostką chorobową lecz jej manifestacją. Jedynie w skrajnych przypadkach może wystąpić samodzielnie. Bez względu na przyczynę dolegliwości, u większości pacjentów z tego typu zaburzeniami czucia obserwuje się jednocześnie inne objawy ze strony układu nerwowego. Są to przede wszystkim:
- utrata przytomności;
- zaburzenia mowy, trudność z prawidłowym wypowiadaniem słów lub z sensem układanych zdań;
- porażenie lub niedowład połowiczy;
- silny ból głowy;
- upośledzenie czucia bólu oraz czucia głębokiego;
- adermoleksja;
- brak zdolności dyskryminacji bodźców.
Adermoleksja odnosi się do braku zdolności rozpoznawania znaków pisanych po skórze (choć warto zaznaczyć, że wiele zdrowych osób również może mieć z tym pewne trudności). Z kolei brak zdolności dyskryminacji bodźców opisuje nieumiejętność rozróżniania dwóch bodźców czuciowych działających na skórę w tym samym momencie. U chorych występuje niedoczulica po stronie przeciwnej do uszkodzenia. Może obejmować całą kończynę lub tylko jej fragment. Warto wiedzieć, że dodatkowe objawy mogą być różne i nie tworzą zawsze tego samego obrazu klinicznego. Są kwestią indywidualną, zależną od rozległości i przyczyny urazu.
Astereognozja – leczenie
Biorąc pod uwagę fakt, że astereognozja jest jedynie objawem chorobowym, leczenie musi się opierać na terapii choroby podstawowej. Możemy wówczas osiągnąć cofnięcie się objawów neurologicznych. Przykładowo, przy nowotworach układu nerwowego rozpoczyna się chemioterapię lub radioterapię, natomiast przy infekcjach celowaną farmakoterapię. Zdarza się, że mimo podjęcia leczenia astereognozja jest nieodwracalna. Będzie ona wówczas problemem przewlekłym, lecz bez tendencji do pogłębiania się.
Dodatkowo zaleca się korzystanie z wszelkich form rehabilitacji, zwłaszcza kinezyterapii (indywidualnie dobranych i prowadzonych ćwiczeń) i terapii zajęciowej. Pomocna bywa psychoterapia, która umożliwia emocjonalne poradzenie sobie ze swoim stanem zdrowia. Astereognozja nie jest zaburzeniem zagrażającym życiu, jednak w mniejszym lub większym stopniu może pogarszać jakość życia codziennego.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Gołąb-Janowska M., Nowacki P., Zwyrodnienie korowo-podstawne, Polski Przegląd Neurologiczny, 10/2014.
- Michalik M., Biologiczne uwarunkowania rozwoju i zaburzeń mowy, Collegium Columbinum, Kraków 2011.
- Kałużyńska O., Rabe-Jabłońska J., Miękkie objawy neurologiczne jako kandydat na endofenotyl schizofrenii, Psychatria Polska, 1/2014.
