Autorka: Aleksandra Baryła, doktor nauk o zdrowiu. Z pasją łączy wiedzę akademicką z praktyką rynkową. Specjalizuje się w analizie i wdrażaniu nowości na rynek wyrobów medycznych, dzieli się wiedzą i wspiera rozwój merytoryczny środowiska medycznego. Jej priorytetem jest dobro pacjenta, a misją – dzielenie się wiedzą i doświadczeniem.
Łokieć tenisisty – wszystko, co musisz wiedzieć
Łokieć tenisisty (ang. tenis elbow) jest jedną z najczęstszych dolegliwości rozpoznawanych w okolicach stawu łokciowego. To schorzenie dotyczące pacjentów pomiędzy 30 a 65 r. ż., diagnozowane jest u około 1-3% populacji. Łokieć tenisisty definiowany jest jako zespół objawów bólowych w okolicy bliższego przyczepu ścięgien mięśni prostowników nadgarstka zlokalizowanych na nadkłykciu bocznym kości ramiennej. Zmiany dotyczące toczącego się procesu chorobowego najczęściej swoją lokalizację mają w okolicy przyczepu początkowego mięśnia prostownika promieniowego krótkiego nadgarstka, jednak mogą dotyczyć również innych struktur ścięgnisto-mięśniowych, takich jak: mięśnia prostownika promieniowego długiego nadgarstka, prostownika łokciowego nadgarstka oraz mięśnia prostownika wspólnego palców [1, 2, 3, 4].
Nowoczesne podejście do diagnostyki i leczenia tej dolegliwości rzuca nowe światło na mechanizmy jej powstawania oraz sposoby radzenia sobie z nią. Pozwala również zaobserwować, że kiedyś proces chorobowy łączony był bezpośrednio ze stanem zapalnym. Obecnie mechanizmu rozwoju choroby upatruje się również w procesie zwyrodnieniowym toczącym się w okolicy prostowników. Wielu autorów przytacza postać dr Roberta Nirschla oraz prowadzone przez niego badania histopatologiczne wpływające bezpośrednio na zmianę dotychczasowego nurtu myślowego. W swoich badaniach nie zaobserwował obecności nacieku zapalnego, jednocześnie potwierdzając obecność zmian będących efektem sumujących się mikrourazów, zmian degeneracyjnych z nikłym lub całkowitym brakiem znamion procesu zapalnego oraz tkankę ziarninową. Łokieć tenisisty powinien być więc według badaczy i autorów publikacji klasyfikowany jako tendinosis aniżeli tendinitis, porządkując w pewien sposób mnogość synonimicznych nazw którymi określa się ten zespół chorobowy [3,5].
Od słów do wyników – jak wygląda proces diagnostyczny
Diagnostyka ukierunkowana jest na badanie podmiotowe, przedmiotowe (m.in. różnicujące testy diagnostyczne, badanie palpacyjne) oraz dodatkowe badania obrazowe.
Celem wywiadu jest ustalenie występujących chorób współistniejących oraz wszelkich informacji dotyczących pojawiających się dolegliwości bólowych: czasu ich trwania, momentu występowania, mechanizmu, źródła, charakteru oraz stopnia intensyfikacji. W trakcie wywiadu pacjenci bardzo często zwracają uwagę na utratę funkcji chorej kończyny górnej, dolegliwości bólowe podczas wykonywanych rutynowych czynności, np. trzymanie długopisu, uścisk dłoni podczas powitania, powtarzalnych czynności wykonywanych podczas pracy zawodowej, np. cykliczne ruchy prostowania nadgarstka, dźwiganie ciężkich przedmiotów w pozycji wyprostowanego stawu łokciowego lub nadgarstkowego, silne chwytanie i pociąganie przedmiotów, czy też nawracanie/odwracanie ręki i przedramienia zwłaszcza przeciw oporowi. Znacznie rzadziej niż na dolegliwości bólowe pacjenci uskarżają się na parestezje czy uczucie sztywności.
W badaniu fizykalnym obserwuje się:
- Tkliwość oraz bolesność zgłaszaną przez pacjenta w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej o narastających charakterze podczas dotyku
- Narastające dolegliwości bólowe zgłaszane przez pacjenta podczas ruchu prostowania nadgarstka lub palców wbrew oporowi
- Możliwość wystąpienia zmniejszenia siły ucisku [1,2,3,4,5,6,7,8].
Łokieć tenisisty pod kontrolą – kompleksowy plan działania
W pierwszej kolejności postępowanie leczenia łokcia tenisisty ukierunkowane jest na zmniejszenie i łagodzenie dolegliwości bólowych, a także zachowanie pełnego zakresu ruchomości w stawie objętym procesem chorobowym. Możliwe jest to dzięki wdrażanej farmakoterapii, zaopatrzeniu ortopedycznemu oraz odpowiednio zaplanowanemu postępowaniu terapeutycznemu. Należy nadmienić, że w postępowaniu leczniczym nie ma żadnej stałej ścieżki usprawniania, a wszystko toczy wedle szeroko pojętej zasady indywidualizacji. Początkowo dużą rolę początkowo odgrywa też ograniczenie czynności ruchowych wywołujących dolegliwości bólowe oraz odpoczynek, ukierunkowany na aktywację procesów regeneracyjnych.
Postępowanie fizjoterapeutyczne, oferujące szerokie spektrum procedur leczniczych, jest jedną z kluczowych metod wdrażanych podczas leczenia pacjentów. Kompleksowa fizjoterapia ukierunkowana jest głównie na działanie przeciwbólowe, stymulację procesu produkcji kolagenu (celem poprawy wytrzymałości i jakości struktur anatomicznych), a także rekonstrukcję i odbudowę właściwego unaczynienia chorobowo zmienionej okolicy.
Warto w tym miejscu zwrócić również uwagę na zadbanie o prawidłową ergonomię i biomechanikę podczas pracy zawodowej pacjentów [3,8,9].
Od rakiety po klawiaturę – łokieć tenisisty w różnych zawodach
Łokieć tenisisty diagnozowany jest nie tylko u sportowców na korcie tenisowym, ale u szerokiej grupy pacjentów wykonujących różne aktywności zawodowe, jak np. pracownicy biurowi, pracownicy fizyczni, krawcowe, malarze, mechanicy, hydraulicy, stomatolodzy itp. Reasumując – podłożem do rozwoju jednostki chorobowej są długofalowo wykonywane, powtarzalne ruchy generujące mikrouszkodzenia. Jak już wielokrotnie podkreślano, dolegliwości bólowe, takie jak m.in. łokieć tenisisty są jednym z najpowszechniejszych problemów okolicy stawu łokciowego, związanych bezpośrednio z podejmowaną pracą zawodową. Udowodniono zależność pomiędzy występowaniem jednostki chorobowej, jaką jest łokieć tenisisty, z rodzajem wykonywanych czynności zawodowych, samych ruchów i czasu ich wykonywania, a także ustawieniem rąk podczas pracy. Jako jeden z aktywatorów wystąpienia łokcia tenisisty wskazuje się mechanizm statycznej bądź dynamicznej pracy o małym obciążeniu stanowiący o przeciążeniu mięśni. W grupie pacjentów, u których rozpoznana została jednostka chorobowa, tenisiści stanowili zaledwie ok. 10 %, a sama nazwa choroby pochodzi od charakteru wykonywanych ruchów generujących przeciążenia ścięgien, czyli następujących po sobie ruchów prostowania i odwracania nadgarstka (synonimiczne, jak te wykonywane podczas gry w tenisa, czyli odbijaniu piłeczki tenisowej rakietą z backhandu podczas zgięcia w stawie łokciowym) [2,5,6,7].
Łokieć tenisisty – formy wsparcia zaopatrzeniem ortopedycznym
W myśl holistycznego działania, wsparciem dla szeroko pojętej, zindywidualizowanej terapii fizjoterapeutycznej mogą okazać się medyczne produkty ortopedyczne Mobilis by Sigvaris. Będą one stanowiły wsparcie w prowadzonym procesie terapeutycznym pacjentów cierpiących na zespół łokcia tenisisty. Wsparcie prowadzonej terapii poprzez wyroby medyczne usprawnia proces rekonwalescencji pacjentów, stanowiąc o lepszej efektywności prowadzonych działań terapeutycznych. Należy pamiętać, że o ordynacji wyrobów ortopedycznych każdorazowo decyduje fizjoterapeuta lub lekarz prowadzący.
Mobilis by Sigvaris to wysokiej jakości produkty medyczne, które zapewniają naszym pacjentom lepszą jakość życia oraz utrzymanie codziennej aktywności ruchowej. W myśl zasady możliwie jak najwyższego poziomu personalizacji wśród seryjnych wyrobów medycznych, każdy produkt został zaprojektowany w taki sposób, aby dopasować się do indywidualnych potrzeb użytkownika, zapewniając tym samym wysoką skuteczność działania.
- Mobilis EpiActive: Silikonowe peloty umieszone wewnątrz wyrobu mają za zadanie poprawić ukrwienie, stabilizować oraz odciążyć przyczepy ścięgien mięśni poprzez mikromasaż. Natomiast anatomiczny kształt wyrobu oraz kompresyjna dzianina gwarantują idealne dopasowanie oraz działanie przeciwobrzękowe i przeciwbólowe.
- Mobilis EpiBand: miękka i anatomiczne wyprofilowana pelota warunkuje efekt mikromasażu, poprawę ukrwienia i zmniejszenie odczuwanych dolegliwości bólowych.
Literatura:
1. Kubot A.; Grzegorzewski A;, Synder M.; Szymczak W.; Kozłowski P. : Zastosowanie radialnej fali uderzeniowej w leczeniu zespołu łokcia tenisisty. Ortopedia Traumatologia i Rehabilitacja 2017; 5(6); Vol. 19, 415-426 DOI: 10.5604/01.3001.0010.5821
2. Zaworski K.; Latosiewicz R.; Majcher P.; Derewiecki T.: Terapia manualna w diagnostyce i leczeniu ,,łokcia tenisisty”. Diagnostyka i postępowanie 6/2015 str. 67-71.
3. Simińska J.; Pietkun K.; Stocka J. Giermakowska M.; Nowacka K.; Hagner W.: Łokieć tenisisty – przegląd wybranych metod fizykalnych, metod zaopatrzenia ortopedycznego i masażu. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(2):269-
280. ISSN 2391-8306. DOI: 10.5281/zenodo.16771.
4. Siedlaczek M.; Srokowiski G.; Radzimińska A.; Zukow W.: Łokieć tenisisty – czy jest to tylko problem lokalny? Journal of Education, Health and Sport · December 2015 DOI: 10.5281/zenodo.42267 str. 535-543.
5. Kuncewicz E.; Samborski W: Aktualny stan wiedzy na temat patomechanizmu tzw. łokcia tenisisty. Wydawnictwo Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie str: 48-53
6. Krawczyk Szulc P.; Walusiak – Skorupa J.: Przewlekłe zapalenie nadkłykci kości ramiennej wywołane sposobem wykonywania pracy – wytyczne diagnostyczno – orzecznicze Diagnostic Guidlines For Occupational Epicodnylitis. Medycyna Pracy 2015;66(3)443-450.
7. Bugajska J.; Żołnierczyk-Zreda D.;Hildt – Ciupińska K.: Profilaktyka dolegliwości mięśniowo – szkieletowych w kontekście psychospołecznych aspektów pracy. Bezpieczeństwo Pracy BP 04/2011 str. 12-15.
8. Wójcik G.: Diagnostyka i leczenie zachowawcze łokcia tenisisty. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(11):98-107.eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.164191.
9. Wytrążek M.; Chochowska M.;Marcinowski J.T.: Masaż tkanek głębokich – konieczne podejście terapeutyczne wobec narastającej epidemii chorób narządu ruchu. Probl Hig Epidemiol 2013,94(3):428-434.
10. Strona internetowa: https://www.sklep-sigvaris.com/produkty/wyroby-ortopedyczne/mobilis-by-sigvaris/ data wejścia: 04.06.2025.
Artykuł sponsorowany
