Przeszczep serca to metoda leczenia kardiochirurgicznego, polegająca na całkowitej wymianie serca chorego na serce zdrowe, co odbywa się w znieczuleniu ogólnym i po otwarciu klatki piersiowej. Pierwsza udana operacja przeszczepienia serca odbyła się w 1967 roku, natomiast w Polsce miała miejsce 2 lata później.
Na czym polega przeszczep serca?
Po przecięciu mostka, przy wykorzystaniu krążenia pozaustrojowego, kardiochirurg usuwa chore serce pacjenta, odcinając je na poziomie przedsionków lub wysokości dużych naczyń uchodzących z mięśnia sercowego. Następnie w to miejsce wszywa serce dawcy, łącząc ze sobą przedsionki lub kikuty analogicznych naczyń. Operacja trwa kilka godzin i pod wieloma względami nie różni się istotnie od innych zabiegów kardiochirurgicznych przeprowadzanych w krążeniu pozaustrojowym.
Należy pamiętać, że nie każde serce będzie idealne dla każdego pacjenta. Dawca musi spełnić wiele warunków, zarówno w odniesieniu do własnego zdrowia i wieku, jak również musi być kompatybilny z biorcą. Z tego względu średni czas oczekiwania na nowe serce wynosi 603 dni, zaś w trybie pilnym około 90 dni.
Przeszczep serca – wskazania
Według Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego podstawowe wskazania do przeszczepu serca prezentują się następująco:
- schyłkowa niewydolność serca odporna na leczenie zachowawcze;
- ostre i powikłane zapalenie mięśnia sercowego;
- niestabilna choroba wieńcowa bez możliwości rewaskularyzacji z nawracającymi bólami wieńcowymi;
- złe rokowania chorób, w przebiegu których doszło do zajęcia mięśnia sercowego.
W procesie kwalifikacji pacjenta do operacji należy uwzględnić również występowanie otyłości i ewentualną nietolerancję beta-adrenolityków. Przeszczepienie serca jest metodą ostatniej szansy, dlatego trzeba mieć pewność, że wyczerpano wcześniej wszystkie inne metody leczenia, w tym także chirurgicznego.
W Polsce funkcjonuje centralny system rejestracji potencjalnych biorców. Znaczenie ma lista oczekujących na narząd, przy czym czas oczekiwania zależy m.in. od trybu wykonania zabiegu. O kolejności kwalifikacji w trybie pilnym decyduje liczba punktów zgromadzonych przez pacjenta według specjalnego algorytmu, uwzględniającego między innymi stan chorego, konieczność ciągłego stosowania leków inotropowych i wspomagania mechanicznego.
Przeszczep serca – przeciwwskazania
Przeciwwskazaniami do przeszczepu serca są:
- ciężkie, nieodwracalne nadciśnienie płucne;
- czynne zakażenia;
- nadużywanie alkoholu lub narkotyków;
- ciężka choroba tętnic obwodowych lub choroba naczyniowo-mózgowa;
- niezagojone owrzodzenia trawienne;
- leczenie onkologiczne nowotworów złośliwych w ciągu ostatnich 5 lat;
- znaczna niewydolność nerek, w przebiegu której klirens kreatyniny wynosi mniej niż 50 ml/min.;
- zaawansowane choroby wątroby;
- choroby układowe przebiegające z zajęciem wielu narządów wewnętrznych;
- niedawny incydent zakrzepowo-zatorowy;
- niestabilność emocjonalna, nieleczone choroby psychiczne;
- powikłana cukrzyca.
Przeciwwskazaniem względnym jest wiek powyżej 70. roku życia.
Powikłania po przeszczepie serca
Sam zabieg wiąże się z istotnym ryzykiem zgonu w okresie okołooperacyjnym i wewnątrzszpitalnym. Również wieloletnia przeżywalność po przeszczepieniu narządu odbiega od przeżywalności ogólnej populacji. Głównym ryzykiem dla pacjenta jest odrzucenie przeszczepu i konieczność stosowania leków immunosupresyjnych. Pacjent po przeszczepieniu serca wymaga stałego nadzoru w ośrodku referencyjnym. Możliwe powikłania po przeszczepie serca obejmują osteoporozę, jałową martwicę kości, nadciśnienie tętnicze, przewlekłą niewydolność nerek oraz hiperlipidemię.
Życie po przeszczepie serca
Z przeszczepionym sercem można żyć nawet 20-30 lat, jednak kluczowe jest tutaj zdrowe podejście do nowego życia. Należy bezwzględnie stosować urozmaiconą dietę wzmacniającą serce (np. dietę śródziemnomorską), unikać nadmiaru soli, słodyczy, tłuszczów zwierzęcych i żywności przetworzonej, zrezygnować z palenia papierosów i picia alkoholu, a także uczęszczać na regularne badania kontrolne. Po przeszczepie serca można (a nawet trzeba) pozostać aktywnym fizycznie. Co więcej, dopuszczalne jest nawet uprawianie sportów ekstremalnych. Należy jednak pilnować, aby częstotliwość rytmu serca nie przekraczała 140 uderzeń na minutę.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Hrapkowicz T., Zakliczyński M., Chodór B., Śliwka J., Kubacki K., Przybylski R., Pasek P., Grzybowski A., Borkowski J., Białkowski J., Zembala M., Całkowity ortotopowy przeszczep serca u sześciomiesięcznego dziecka, Kardiochirurgia i Torakochirurgia Polska, 8/2011.
- Klisiewicz A., Jedno serce, dwie metody, Kardiologia Polska, 8/2012.
- Marchel M., Wskazania i przeciwwskazania do przeszczepienia serca, Choroby serca i naczyń, 5/2015.
- Antoszkiewicz K., Czerwiński J. Pobieranie i przeszczepianie narządów w Polsce w 2011 r. Poltransplant. Biuletyn Informacyjny 1/2012.
