Niedowład Klumpke to inaczej porażenie dolnej części splotu ramiennego (korzeni C8-Th1 lub pnia dolnego). Najczęstszą przyczyną jest uszkodzenie okołoporodowe. Niedowład Klumpke może jednak wystąpić również jako konsekwencja urazu komunikacyjnego (zwykle motocyklowego). Objawy obejmują porażenie mięśni przedramienia i ręki, przy czym znacznie bardziej upośledzona jest czynność mięśni zginaczy niż mięśni prostowników. Ruchy w stawie ramiennym i stawie łokciowym są zachowane. Charakterystycznym objawem jest ułożenie ręki w pozycji „szponiastej” lub „małpiej”. Nazwa „niedowład Klumpke” pochodzi od francuskiej lekarki, która nazywała się Augusta Déjerine-Klumpke i jako pierwsza opisała tego rodzaju porażenie.
Stopnie niedowładu
Wyróżnia się cztery stopnie uszkodzenia splotu ramiennego:
1. Rozciągnięcie nerwu bez jego uszkodzenia – w tym przypadku zwykle w ciągu około 3-4 miesięcy samoistnie wracają funkcje ręki.
2. Utworzenie się tkanki bliznowatej – lokuje się ona wokół uszkodzonego nerwu, a w konsekwencji uciska go i uniemożliwia przesyłanie bodźców ruchowych do mięśnia.
3. Przerwanie nerwu – które odbywa się poza rdzeniem kręgowym. Bardzo często wymagana jest interwencja chirurgiczna.
4. Całkowite wyrwanie nerwu z rdzenia kręgowego – konieczność interwencji chirurgicznej.
Niedowład Klumpke – leczenie
Bardzo ważny jest odpowiedni sposób pielęgnacji dziecka z okołoporodowym uszkodzeniem splotu ramiennego. Należy przestrzegać następujących zaleceń:
- układanie główki w pozycji pośredniej;
- wykonywanie ruchów we wszystkich stawach, lecz w niepełnym zakresie, aby utrzymać stawy oraz mięśnie w stanie aktywności;
- wykonywanie ruchów niedowładną ręką w takim zakresie, w jakim wykonuje je zdrowa ręka;
- należy pamiętać, aby ograniczać ruchy okrężne w nadgarstku niedowładnej ręki;
- układanie kończyny górnej w lekkim odwiedzeniu, można wykorzystać pieluszkę jako podparcie pod barkiem;
- masaż nie tylko niedowładnej ręki, ale i całego tułowia.
Zarówno w przypadkach leczenia chirurgicznego jak i zachowawczego niezbędna jest odpowiednio prowadzona fizjoterapia. Na proces leczenia fizjoterapeutycznego składają się: kinezyterapia, fizykoterapia, masaże.
Fizykoterapia i masaże
Celem zabiegów fizykalnych jest zmniejszenie dolegliwości bólowych, ale przede wszystkim uzyskanie regeneracji czynnościowej nerwu. Niezwykle korzystne są zabiegi cieplne (łagodne). Można wykorzystać promieniowanie podczerwone lub promieniowanie nadfioletowe, diatermię krótkofalową lub ciepłe kąpiele.
Regeneracja nerwu przebiega szybciej i wydajniej przy stosowaniu zabiegów z zakresu elektrolecznictwa, a w szczególności elektrostymulacji odnerwionych mięśni. Innym pomysłem są zabiegi elektrolecznictwa metodą TENS.
Pozostałe zabiegi fizykalne stosowane przy niedowładzie Klumpke obejmują:
- krioterapię – przed kinezyterapią;
- magnetoterapię – pole magnetyczne skierowane na staw ramienny, przykładowe polecane parametry: natężenie pola 50 mT, częstotliwość 15 Hz, czas trwania zabiegu 15 minut;
- laseroterapię – wiązka lasera skierowana na staw ramienny.
Delikatne masaże stymulują mięśnie oraz układ nerwowy. Można je wykonywać codziennie. Masaże obejmują techniki: głaskania, rozcierania, ugniatania, rolowania i oklepywania, przy czym całość musi zakończyć się głaskaniem.
Kinezyterapia
W pierwszym etapie (faza do 12 dni po uszkodzeniu) zaleca się ułożenie funkcjonalne kończyny górnej, które zmniejsza rozciągnięcie nerwu i umożliwia prawidłową regenerację tkanek.
Biorąc pod uwagę niedowładne mięśnie, w pierwszej kolejności należy skupić się na przywróceniu ich funkcji. Przy całkowitym niedowładzie stosuje się ćwiczenia bierne. W każdym innym przypadku terapię dostosowuje się indywidualnie do stanu funkcjonalnego pacjenta.
Zobacz również: Kinezyterapia – podział ćwiczeń.
Dobrym rozwiązaniem są:
- ćwiczenia synergistyczne, mające na celu wywołanie napięcia docelowych mięśni poprzez aktywację dalej położonych grup mięśniowych;
- aktywność w wodzie, która odciąża kończynę przy jednoczesnym oporze wody;
- ćwiczenia czynno-bierne i ćwiczenia samowspomagane;
- biofeedback – informacja zwrotna, np. z użyciem lustra;
- ćwiczenia oporowe – w momencie, gdy celem jest wzmacnianie mięśni, które odzyskały swoją funkcję.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Radek A., Urazy splotu ramiennego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Opalenica 2017.
- Zgorzalewicz-Stachowiak M., Zeńczak K., Tomczewska L., Bartkowiak Z., Zastosowanie kompleksowej fizjoterapii w uszkodzeniu splotu ramiennego, Fizjoterapia 2013, 21, 1, 3-11.
