Ćwiczenia synergistyczne wykonuje się w celu wywołania napięcia na tych grupach mięśniowych, na których nie można wykonać ruchu w sposób bezpośredni. Ma to szczególne zastosowanie np. przy utrzymywaniu sprawności mięśni objętych opatrunkiem gipsowym. Ich zadaniem jest opóźnianie lub hamowanie powstawania zaników mięśniowych spowodowanych bezczynnością.
Ćwiczenia synergistyczne
Synergia opiera się na współdziałaniu mięśniowym. Oznacza współruchy, które w sposób mimowolny łączą się ze sobą. Ćwiczenia synergistyczne dzieli się na:
- Ćwiczenia kontralateralne (wykorzystują ruchy kończyną przeciwną).
- Ćwiczenia ipsilateralne (obejmują ruchy tą kończyną, na której znajduje się mięsień pobudzany do napięcia).
Do wykonywania tego rodzaju ćwiczeń konieczny jest opór zewnętrzny.
Rodzaje synergizmów
Synergizmy dzieli się na:
Synergizmy bezwzględne
Są wrodzone i utrwalone w okresie rozwoju człowieka. Występują u każdego już w momencie urodzenia. Do najbardziej znanych synergii bezwzględnych zalicza się:
- skłon głowy i szyi do tyłu z oporem przyłożonym do guzowatości potylicznej w pozycji leżenia przodem wywołują napięcie mięśni pośladkowych;
- skłon głowy i szyi do przodu z oporem przyłożonym na czole w pozycji leżenia tyłem powoduje napięcie mięśni prostych brzucha;
- wyprost w stawie promieniowo-nadgarstkowym z oporem na grzbiecie dłoni w pozycji pronacyjnej powoduje napięcie mięśnia trójgłowego ramienia;
- zgięcie w stawie promieniowo-nadgarstkowym z oporem na dłoniowej powierzchni ręki w pozycji supinacyjnej wywołuje napięcie mięśnia dwugłowego.
Synergizmy względne
Synergizmy względne są osobniczo różne. Oznacza to, że napięcie konkretnego mięśnia u różnych osób może być spowodowane przez inny ruch. Przykładowo:
- napięcie mięśnia czworogłowego uda mogą powodować ruchy: odwodzenie i przywodzenie w stawie biodrowym, zgięcie lub wyprost w stawie skokowo-goleniowym, przejście z siadu płaskiego do leżenia tyłem i powrót do pozycji wyjściowej;
- w przypadku mięśni pośladkowych napięcie wyzwala zgięcie w stawie kolanowym, wyprost kręgosłupa lędźwiowego w leżeniu przodem lub przywodzenie kończyny dolnej po tej samej stronie w pozycji leżenia przodem;
- napięcie mięśnia krawieckiego stymuluje się poprzez odwodzenie i przywodzenie kończyny w stawie biodrowym lub zgięcie i wyprost w stawie skokowo-goleniowym.
To, który ruch wywoła napięcie zależy tylko i wyłącznie od danego pacjenta. Podsumowując, u jednej osoby lepszy efekt da aktywizacja odległej terytorialnie grupy mięśniowej, a u drugiego taki sam efekt uzyska się za pomocą aktywizacji innej, być może bliżej położonej.
Ćwiczenia synergistyczne – metodyka
Organizm przyzwyczaja się do bodźców zewnętrznych, w związku z czym wskazane jest zmienianie co 10 dni ruchu lub zespołu dynamicznego powodującego napięcie oddalonego mięśnia. Do wywołania napięcia należy wykorzystywać jak największą ilość ruchów. Oznacza to, że np. pobudzając do działania mięsień pośladkowy nie należy skupiać się wyłącznie na zgięciu kolana z oporem. W plan treningowy warto wplatać także inne ćwiczenia synergistyczne wywołujące napięcie w tym mięśniu.
Ruchy stymulujące powinno wykonywać się w pełnym, czynnym zakresie ruchów oraz wbrew oporowi. Stosowany opór musi być submaksymalny. Terapia prowadzona jest do momentu pełnego zmęczenia.
Wskazania i przeciwwskazania
Głównym wskazaniem do wykonywania ćwiczeń synergistycznych jest planowane unieruchomienie kończyny (lub innej części ciała), np. za pomocą gipsu, szyny czy opatrunków. Innym wskazaniem mogą być dolegliwości bólowe podczas wykonywania ruchów w stawie daną kończyną lub częścią ciała. Pacjent ogranicza wówczas ruchy mimo braku usztywnień. Aby nie doszło do zaników mięśniowych należy pobudzać mięśnie chorej kończyny w sposób synergistyczny.
Praktycznie nie ma żadnych przeciwwskazań do wykonywania tych ćwiczeń. Każdą terapię warto jednak skonsultować z lekarzem prowadzącym lub wykwalifikowanym fizjoterapeutą.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Zembaty A., Kinezyterapia, Tom II, Wydawnictwo Kasper Sp. z o.o., Kraków 2003.
