Rehabilitacja głosu i nauka mowy zastępczej po usunięciu krtani jest procesem wymagającym czasu, cierpliwości i zaangażowania pacjenta. Po operacjach wymagających usunięcia krtani najbardziej przykrą konsekwencją jest niemożność porozumiewania się dźwięcznym głosem. Większość osób uczy się mowy zastępczej, jednak trudności w komunikacji często są przyczyną zniechęcenia oraz przygnębienia. Właśnie dlatego niezbędna jest psychoterapia oraz wsparcie i zrozumienie najbliższego otoczenia pacjenta.
Rehabilitacja głosu i nauka mowy zastępczej po usunięciu krtani
Do czasu opanowania nowego głosu można posługiwać się tak zwanym pseudoszeptem. Powstaje on w jamie ustnej na skutek przemieszczania się powietrza między narządami artykulacyjnymi (język, wargi, zęby, podniebienie). Pseudoszept jest bardzo cichy, jednak – jeśli chory będzie wysławiał się powoli i pełnymi zdaniami – możliwy do zrozumienia.
Ważne jest, aby pierwsze ćwiczenia prowadzone były przez lekarza, ponieważ nie można dopuścić do utrwalenia się nieprawidłowych nawyków utrudniających opanowanie mowy zastępczej. Pierwsze próby mowy i ćwiczenia z tym związane mają znaczny wpływ na dalszy proces rehabilitacji.
Mowa przełykowa
Mowa przełykowa jest najlepszym sposobem komunikowania się po operacji. Mechanizm tworzenia głosu przełykowego jest następujący: górny odcinek przełyku przejmuje rolę generatora drgań, powietrze usuwane ruchem antyperystaltycznym z przełyku wprowadza w drgania pseudogłośnię, tworząc dźwięk podstawowy. Jest on następnie modulowany. Charakteryzuje się niską częstotliwością tonu podstawowego (około 60-80 Hz) oraz ubogą intonacją.
Nauka mowy zastępczej
Ćwiczenia wprowadzające warto zacząć jeszcze przed operacją. Rehabilitację właściwą można rozpocząć po wygojeniu się rany, najlepiej jeszcze podczas pobytu w szpitalu. Najistotniejszym elementem rehabilitacji jest uzyskanie dźwięcznego odbicia z przełyku.
Jakość mowy przełykowej i szybkość jej opanowania zależy od wielu czynników, nie tylko od motywacji i systematyczności ćwiczącego. Tempo nauki spowalniają i utrudniają między innymi:
- wysokie napięcie zwieracza ust przełyku;
- ubytek słuchu;
- zły stan uzębienia;
- współistniejące choroby;
- rozległość zabiegu.
Ćwiczenie I – oddychanie
Ważne jest oddychanie torem przeponowo-żebrowym. Powolny wydech z równoczesnym przemieszczaniem się dolnego odcinka klatki piersiowej oraz mięśni brzucha ku przodowi jest podstawą. Wydech następuje z równoczesnym wciągnięciem mięśni brzucha.
Zobacz również: Ćwiczenia oddechowe w rehabilitacji.
Ćwiczenie II – rozluźnianie
Należy rozluźnić układ żwaczowy oraz zwieracz przełyku. Przykładowe ćwiczenia: ziewanie z szeroko otwartymi ustami, powolne ruchy obrotowe głową lub wciąganie powietrza za pomocą słomki. Niskie napięcie mięśnia zwieracza przełyku ułatwia zassanie powietrza, a tym samym wpływa na skrócenie czasu pomiędzy wdechem a rozpoczęciem mówienia.
Uzyskanie dźwięcznego odbicia
Wyróżnia się 3 podstawowe metody uzyskania dźwięcznego odbicia:
- inhalacji – głowa odchylona mocno do tyłu, usta rozchylone. Wykonanie wdechu, a następnie pochylenie całego ciała do przodu z równoczesnym uciskaniem oburącz nadbrzusza i wydawaniem głośnego dźwięki odbijania powietrza;
- iniekcji – polega na wprowadzeniu powietrza z gardła dolnego do przełyku za pomocą języka w czasie pierwszej fazy połykania;
- połykania powietrza lub płynów gazowych – w celu nagromadzenia powietrza w przełyku, aby następnie uzyskać dźwięczne odbicie.
Formowanie głosu
Rehabilitacja głosu to również nauka formowania głosu, która odbywa się w kilku etapach. Pierwszym z nich jest zasysanie powietrza do przełyku, a następnie wymawianie na odbitym powietrzu sylab. Drugim etapem jest wymawianie na odbitym powietrzu słów dwusylabowych i trzysylabowych. Na końcu można łączyć wyrazy i zdania dwusylabowe.
Bibliografia
- Kwolek A., Rehabilitacja medyczna. Tom II, Wydawnictwo Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2013.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
