Chód kaczkowaty występuje u pacjentów z niedowładem mięśni obręczy biodrowej i ud, co jest powodem kołysania się na boki podczas chodu lub trudnościami z wchodzeniem po schodach.
Charakterystyka chodu patologicznego
Chód jest skomplikowaną czynnością ruchową, będącą jednym z najistotniejszych parametrów ludzkiej niezależności funkcjonalnej. Czynność ta wymaga koordynacji wielu układów, w tym ośrodkowego układu nerwowego i obwodowego układu nerwowego, układu kostno-stawowego i mięśniowego, a także narządu wzroku oraz układu przedsionkowego.
Aby człowiek mógł swobodnie chodzić, jego układ ruchu musi spełniać następujące wymagania:
- Utrzymać ciężar ciała w fazie pojedynczego podparcia, zarówno na prawej, jak i na lewej kończynie dolnej.
- Zachować równowagę w fazie pojedynczego podparcia w warunkach statycznych i dynamicznych.
- Wykonać wymach kończyny dolnej do punktu, w którym zdolna będzie ona przejąć ciężar ciała.
- Wygenerować moc wystarczającą do poruszania kończynami i przemieszczania tułowia.
W przypadku patologii chodu przynajmniej jeden z wymienionych czynników jest upośledzony.
Zobacz również: Cechy chodu fizjologicznego.
Chód kaczkowaty
Porażenie mięśnia pośladkowego wielkiego powoduje na początku fazy podporu cofnięcie się tułowia i wysunięcie biodra do przodu po stronie kończyny chorej. Niewydolność mięśnia pośladkowego średniego jest z kolei przyczyną braku stabilizacji miednicy w fazie podporu. Przy jednostronnej niewydolności podczas stania na nodze chorej miednica opada po stronie zdrowej (objaw Trendelenburga). W czasie chodu pojawia się naprzemienne pochylanie miednicy w jedną, a barków w drugą stronę (objaw Duchenne’a).
Boczne pochylenie tułowia najlepiej zaobserwować, patrząc na pacjenta z przodu lub z tyłu. W podparciu podwójnym tułów zostaje wyprostowany. Jednak kiedy jedna z kończyn odrywa się od podłoża (aby rozpocząć wymach), pochyla się w kierunku kończyny podporowej. Następnie, w kolejnej fazie podwójnego podparcia przyjmuje symetryczne ustawienie.
Objaw ten może pojawiać się jednostronnie i towarzyszyć podparciu na jednej z kończyn dolnych lub występować obustronnie. Wówczas tułów pochyla się naprzemienne w obydwie strony. W efekcie powstaje patologiczny wzorzec chodu znany pod nazwą chód kaczkowaty.
Zobacz również: Metody analizy chodu.
Przyczyny
Kompensacyjne, boczne pochylenie tułowia może pojawić się w momencie, gdy którykolwiek z wymienionych niżej warunków nie jest spełniony:
- Brak znaczącego bólu przy obciążaniu kończyny dolnej.
- Odpowiednie możliwości siłowe mięśni odwodzicieli.
- Odpowiednio długie ramię oddziaływania siły generowanej przez te mięśnie.
- Stabilna oś obrotu zlokalizowana we wnętrzu lub w okolicy stawu biodrowego.
Do głównych przyczyn chodu kaczkowatego zalicza się dysplazję, zwichnięcie obu stawów biodrowych, miopatie i dystrofie mięśniowe.
Do innych przyczyn bocznego pochylania tułowia, a w efekcie chodu kaczkowatego, można zaliczyć:
- ból w stawie biodrowym – np. w przebiegu choroby zwyrodnieniowej czy reumatoidalnego zapalenia stawów. W tym przypadku kompensacyjne, boczne pochylenie tułowia daje znaczące zmniejszenie wielkości obciążenia, a tym samym i bólu, jednak ciągle pozostaje ono na wysokim poziomie;
- niewydolność mięśni odwodzicieli stawu biodrowego – przy osłabieniu tej grupy mięśniowej siła generowana przez nie może okazać się niewystarczająca do ustabilizowania miednicy w fazie pojedynczego podparcia. Osłabienie odwodzicieli może powstać w wyniku choroby lub urazu bezpośrednio dotykających mięśnie lub kontrolujących je struktur układu nerwowego;
- anomalie strukturalne biodra – wrodzone zwichnięcie stawu biodrowego (rozwojowa dysplazja biodra), biodro szpotawe, młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej. We wszystkich tych przypadkach dochodzi do zmniejszenia efektywnej długości mięśnia pośladkowego średniego, ponieważ krętarz większy kości udowej przemieszcza się proksymalnie w kierunku krawędzi miednicy.
Bibliografia
- Wilczyński J., Korekcja wad postawy człowieka, Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.
- Whittle M., Levine D., Richards J., Patologie i anomalie chodu, 2012.
- Bywalec R., Zaburzenia chodu – jeden problem, różne punkty widzenia, Geriatria, 12/2018.
Polecane produkty:
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... | |
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |