Łopatka – funkcje i ruchy

Łopatka jest płaską kością, której główną rolą jest współtworzenie stawu ramiennego. Ruchy kompleksu barkowego zależą w dużej mierze od ruchomości łopatki. Na jego mobilność składa się staw ramienno-łopatkowy i staw barkowo-obojczykowy, ponieważ są one nierozerwalnie związane z kością łopatkową. Łopatka wytwarza również funkcjonalne połączenie z klatką piersiową, po której się ślizga. Kość ta łączy się poprzez mięśnie z żebrami, kręgosłupem, czaszką, obojczykiem, kością ramienną, a nawet kością gnykową.

Funkcje łopatki

Patrząc wstecz ewolucji łopatka i mięśnie nią operujące pełniły funkcje podporowe. W związku z pionizacją i otwarciem górnych łańcuchów biokinematycznych kończyny górne zyskały na mobilności przejmując funkcje manipulatywne i posturalne. To właśnie łopatka, poprzez wielopłaszczyznowe ruchy, zmienia położenie panewki stawu ramiennego powiększając tym zakresy ruchu. Dzieje się to w fizjologicznych proporcjach nazywanych rytmem ramienno-łopatkowym.

Ruchy łopatki

Dla ruchu zgięcia w pełni zdrowego stawu ramiennego przypada 90° samego ruchu kości ramiennej, po czym włącza się łopatka aż do 180° pełnego zgięcia. Co do odwiedzenia to mamy 70° ruchu kości ramiennej, po czym włącza się łopatka aż do 180°. Łopatka posiada szereg ruchów anatomicznych podanych z przykładowymi mięśniami wykonującymi dany ruch:

• unoszenie – mięsień dźwigacz łopatki
• obniżanie – mięsień czworoboczny część dolna
• protrakcja – mięsień piersiowy mniejszy
• retrakcja – mięsień czworoboczny część środkowa
• rotacja dolna – mięsień równoległoboczny
• rotacja górna – mięsień czworoboczny część górna
• rotacje zewnętrzna – mięsień zębaty przedni
• rotacja wewnętrzna – mięsień piersiowy mniejszy
• pochylenie przednie – mięsień piersiowy mniejszy
• pochylenie tylne – mięsień zębaty przedni

Pozycja neutralna łopatki

Każdy ruchu powinien być oceniany od pozycji neutralnej łopatki. Jej położenie neutralne jest wtedy gdy grzebień łopatki skierowany jest w kierunku Th3 / Th4, kąt dolny jest na poziomie Th7, kąt dolny ustawiony jest bocznie w stosunku do kąta górnego oraz wyrostek barkowy powinien być wyżej niż kąt górny. Za utrzymanie neutralnej pozycji, stabilność i ruch odpowiadają mięśnie stabilizujące łopatkę takie jak mięsień czworoboczny oraz mięsień zębaty przedni (główny sprawca łopatki skrzydłowatej) oraz mobilizatory, czyli mięsień dźwigacz łopatki, mięsień równoległoboczny, a także mięsień piersiowy mniejszy.

Ćwiczenia propriocepcji i kontroli łopatki na kompleks ramienny

Do wykonania ćwiczeń potrzebujemy ścianę, piłkę i wałek. Celem ćwiczeń z zależności od wskazań i historii choroby są:

• Odtworzenie swobodnego ruch głowy kości ramiennej w panewce.
• Reedukacja rytmu ramienno-łopatkowego.
• Kontrola łopatki i pozycji neutralnej.
• Trening odpowiedniego wzorca ruchu chroniącego przed ciasnotą podbarkową.
• Poprawa zakresu ruchu.

Ćwiczenie polecamy osobom z posturalnymi oraz treningowymi przeciążeniami barku oraz w rehabilitacji urazów np. stożka rotatorów.

Łopatka – patologia

Zarówno stabilizatory jak i mobilizatory mają swój udział w patologicznym ustawieniu łopatki, które może przekładać się na zaburzenia posturalne oraz problemy ze stawem ramiennym. Bardzo chorobotwórczy może być wyhamowany mięsień zębaty przedni u osób uprawiających pływanie i sporty rzutowe. Badania wykazały znaczące opóźnienie aktywacji tego mięśnia w tej grupie badanych cierpiących na dolegliwości bólowe stawu ramiennego. Wykazano również, że ustawienie łopatki w protrakcji i rotacji dolnej / przedniej predysponuje do wystąpienia zespołu ciasnoty przestrzeni podbarkowej.

Ruchy łopatki na wzorcach PNF

Łopatka posiada również ruchy oparte na neurofizjologicznych wzorcach wywodzących się z łańcuchów lokomocyjnych (PNF). Wzorcowe ruchy odbywają się w diagonalnych (przekątnych płaszczyznach ciała). Wyróżniamy wtedy:

• elewację przednią oraz tylną
• depresję przednią oraz tylną

Wzorce te są kombinacją wcześniejszych ruchów anatomicznych.

	Plastry Kinesio Tex Gold Finger Print zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej...
	Plastry Kinesio Tex Classic Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej...