Staw barkowo-obojczykowy (articulatio acromioclavicularis) stanowi połączenie obojczyka z łopatką. Jest on łatwo dostępny, dlatego ruchy w tym stawie można prześledzić zarówno okiem, jak i za pomocą dotyku.
Spis treści
Jak zbudowany jest staw barkowo-obojczykowy?
Powierzchnie stawowe są położone na końcu barkowym obojczyka oraz na przyśrodkowym brzegu wyrostka barkowego łopatki. Główkę stawową tworzy mała i jajowata, wypukła powierzchnia stawowa obojczyka, pokryta chrząstką włóknistą. Łączy się ona z panewką stawową wyrostka barkowego, podobnie ukształtowaną, nieco wklęsłą i także pokrytą chrząstką włóknistą.
Powierzchnie stawowe ustawiają się nie pionowo, lecz pochyło. Powierzchnia obojczyka kieruje się nieco ku dołowi, natomiast powierzchnia wyrostka barkowego – ku górze. Koniec barkowy obojczyka spoczywa więc na wyrostki barkowym.
Torebka jest luźna, wzmocniona więzadłami i przyczepia się wzdłuż brzegów powierzchni stawowych. Można zauważyć, że z przodu jest nieco grubsza niż z tyłu.
Krążek stawowy
W omawianym stawie często występuje zbudowany z chrząstki włóknistej krążek stawowy. Niejednokrotnie go brakuje, a w wielu innych przypadkach jest on niekompletny – wówczas niecałkowicie przedziela jamę stawową. Nieraz wypełnia on całą jamę stawową i przekształca staw w połączenie chrząstkozrostowe.
Więzadła
Staw barkowo-obojczykowy posiada 2 następujące więzadła:
- barkowo-obojczykowe (ligamentum acromioclaviculare) – przebiega pomiędzy końcem barkowym obojczyka (górna powierzchnia), a wyrostkiem barkowym łopatki. Wzmacnia górną powierzchnię torebki stawowej, ponieważ jest bardzo silne, szerokie i odporne. Jego włókna przeplatają się z włóknami ścięgnistymi mięśni naramiennego i czworobocznego. Nieraz powierzchnia dolna torebki stawowej również jest wzmocniona warstwą więzadłową. Mówi się wówczas o więzadle barkowo-obojczykowym dolnym;
- kruczo-obojczykowe (lig. coracoclaviculare) – leży poza stawem, lecz ma znaczny wpływ na jego stabilizację. Więzadło to składa się z dwóch pasm; przebiega od wyrostka kruczego łopatki do guzka stożkowego na dolnej powierzchni obojczyka – więzadło stożkowate (lig. conoideum), oraz do kresy czworobocznej obojczyka – więzadło czworoboczne (lig. trapezoideum). Choć niezupełnie należy ono do stawu barkowo-obojczykowego, jednak w znacznym stopniu przyczynia się do ustalenia położenia obojczyka w stosunku do wyrostka barkowego. Dodatkowo, od przodu więzadło to przykrywa mięsień naramienny, natomiast od tyłu – czworoboczny.
Ruchy w stawie
Staw barkowo-obojczykowy pod względem ruchomości zachowuje się podobnie jak staw kulisty. Zakres ruchów jest w nim jednak mniejszy, ograniczony poza tym sąsiedztwem klatki piersiowej. Można zatem podsumować, że ruchomość w tym stawie jest ograniczona (do 8 stopni), jednak możliwa w każdej płaszczyźnie.
Ruchy w stawie barkowo-obojczykowym w stosunku do trzech prostopadłych do siebie osi powodują unoszenie i obniżanie łopatki, wysuwanie jej wprzód i cofanie oraz nieznaczne ruchy rotacyjne.
Zobacz również: rodzaje stawów
Urazy
Urazy stawu barkowo-obojczykowego są bardzo częste wśród sportowców i stanowią istotny procent kontuzji w dyscyplinach wymagających unoszenia kończyn górnych ponad głowę. Dotyczą przede wszystkim mężczyzn i osób uprawiających sporty kontaktowe. Urazy są powodem nie tylko deformacji stawu, ale także dolegliwości bólowych czy osłabionej siły mięśniowej.
Obecnie stosuje się 2 skale do oceny i klasyfikacji zwichnięć stawu barkowo-obojczykowego. Są to skale: Tossy-Heppenstalla i Rockwood’a.
Skala Tossy-Heppenstalla
Wyróżnia 3 podstawowe typy uszkodzeń:
- I – przerwanie górnej części więzozrostu barkowo-obojczykowego, radiologicznie zwykle bez zmian. Rozpoznanie można oprzeć na badaniu przedmiotowym;
- II – całkowite rozerwanie więzozrostu barkowo-obojczykowego, więzadła kruczo-obojczykowe są rozciągnięte lub częściowo uszkodzone. Radiologicznie dochodzi do podwichnięcia obojczyka względem wyrostka barkowego łopatki nie większego niż połowa jego szerokości;
- III – do powyższych uszkodzeń dochodzi całkowite uszkodzenie więzadeł kruczo-obojczykowych. Radiologicznie dochodzi do zwichnięcia.
Skala Rockwood’a
Rockwood podzielił uszkodzenia stawu na 6 typów:
- I – częściowe rozerwanie więzadła barkowo-obojczykowego bez rzeczywistej zmiany pozycji dystalnego końca obojczyka w stosunku do wyrostka barkowego;
- II – rozerwanie więzadła barkowo-obojczykowego z naciągnięciem więzadeł kruczo-obojczykowych. Ponadto koniec dystalny obojczyka przemieszcza się w stosunku do barku mniej niż o całą szerokość obojczyka;
- III – rozerwanie więzadeł barkowo-obojczykowych i kruczo-obojczykowych z przemieszczeniem dystalnego końca obojczyka więcej niż o całą jego szerokość;
- IV – tylne przemieszczenie dystalnego końca obojczyka przez rozcięgno mięśnia czworobocznego;
- V – dystalny koniec obojczyka mocno przemieszcza się do góry, w kierunku podstawy szyi i przykrywa go tylko skóra i tkanka podskórna. Dodatkowo mięśnie naramienny oraz czworoboczny są całkowicie rozerwane;
- VI – dolne przemieszczenie pod wyrostek barkowy lub kruczy. Więzadła kruczo-obojczykowe i mięśnie mogą (choć nie muszą) być uszkodzone.
Mobilizacja stawu barkowo-obojczykowego
Na poniższym filmie fizjoterapeuta Paweł z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje mobilizację stawu barkowo-obojczykowego, która jest praktycznym dodatkiem do terapii obręczy barkowej:
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Ignasiak Z., Anatomia układu ruchu, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2013.
- Kujawiak S., Porównanie wyników operacyjnego i zachowawczego leczenia pełnego zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego, Poznań 2012.
 |
Plastry Kinesio Tex Classic
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walceZobacz więcej... |
 |
Plastry Kinesio Tex Gold Finger Print
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia.Zobacz więcej... |
Aktualizacja:
Zostaw komentarz