Spondyloartropatia (spondyloartroza)

Spondyloartropatia (spondyloartroza) to grupa przewlekłych schorzeń reumatycznych związanych z zapaleniem stawów, przy czym zwykle zajęte są również stawy kręgosłupa. Do spondyloartropatii zaliczamy następujące jednostki chorobowe:

• łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS);
• reaktywne zapalenie stawów;
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK);
• spondyloartropatie w przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącego zapalenia jelit;
• spondyloartropatie niesklasyfikowane.

Spondyloartropatia – przyczyny

Uważa się, że istotnymi czynnikami predysponującymi do rozwoju choroby są czynniki genetyczne. Świadczy o tym ich związek z obecnością antygenu HLA-B27. Przykładowo, w przypadku ZZSK występuje on u około 80-90% chorych, przy czym w ogólnej populacji zdrowych osób znajduje się na poziomie 8%.

Czynnikami predysponującymi do rozwoju ŁZS są infekcje bakteryjne i wirusowe. Bakterie zalicza się do przyczyn również reaktywnego zapalenia stawów, ponieważ rozwija się przy obecności bakterii w stawie i miejscowej odpowiedzi immunologicznej na te antygeny.

Charakterystyka i leczenie spondyloartropatii

Spondyloartropatia przebiega z różnymi manifestacjami klinicznymi, obejmującymi objawy ze strony układu mięśniowo-szkieletowego. Cechy wspólne dla wszystkich spondyloartropatii obejmują:

• podwyższone CRP oraz obecność antygenu HLA-B27;
• zapalenie stawów krzyżowo-biodrowych;
• podstępny początek;
• ból krzyża nieustępujący w spoczynku i nasilający się w porze nocnej, może ustępować po aktywności fizycznej;
• obciążający wywiad rodzinny;
• stosunkowo dobra reakcja na leki z grupy NLPZ.

Podstawą leczenia spondyloartropatii jest farmakoterapia w połączeniu z fizjoterapią. Terapia jest niezwykle ważna, ponieważ znacznie poprawia jakość życia oraz zmniejsza nasilenie uciążliwych objawów. Głównym celem leczenia tego typu chorób jest długoterminowa poprawa jakości życia poprzez kontrolę aktywności choroby, zapobieganie progresji objawów i uszkodzeń w przebiegu choroby.

Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS)

Charakteryzuje się zapaleniem stawów obwodowych, kręgosłupa oraz przyczepów ścięgnistych, przy jednoczesnych zmianach łuszczycowych skóry i paznokci. Zmiany skórne zwykle przybierają postać łuszczycy krostkowej. ŁZS do 3 razy częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn.

Leczenie, poza farmakoterapią, obejmuje następujące zabiegi fizjoterapeutyczne:

• kąpiele lecznicze – głównie solankowe i siarczkowo-siarkowodorowe przez 10-15 minut co drugi dzień;
• fototerapia – np. PUVA, czyli skojarzone naświetlanie promieniami UVA i doustne stosowanie psolarenów będących fotouczulaczami;
• elektroterapia – jonoforeza z leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, prądy diadynamiczne o konfiguracji, prądy interferencyjne o częstotliwości 100 Hz;
• magnetoterapia – pole impulsowe o częstotliwości 15-20 Hz i natężeniu od 5 do 8 mT
• masaże – masaż klasyczny lub masaż wirowy;
• kinezyterapia – np. ćwiczenia grupowe w basenie.

Zobacz również: Ćwiczenia w wodzie – zasady prowadzenia zajęć.

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK)

Zwane również chorobą Bechterewa lub ZZSK. Przejawia się zapaleniem stawów krzyżowo-biodrowych, kręgosłupa oraz więzadeł i tkanek okołokręgosłupowych, przy czym możliwe jest wystąpienie objawów pozastawowych. W zaawansowanej postaci chory przejawia tak zwaną sylwetkę narciarza.

Leczenie fizjoterapeutyczne obejmuje następujące zabiegi:

• kąpiele lecznicze – solankowe, siarczkowo-siarkowodorowe lub radoczynne, o temperaturze maksymalnie do 37 stopni Celsjusza. Zaleca się kinezyterapię w basenie z wodą solankową o temperaturze 32-35 stopni Celsjusza przez pół godziny dziennie;
• zabiegi borowinowe – kąpiele, okłady, zawijania, przez 20-30 minut co drugi dzień;
• ciepłolecznictwo – np. okłady parafinowe na kręgosłup i okolice przykręgosłupowe co drugi dzień;
• krioterapia – miejscowa bądź ogólnoustrojowa, przez 3 minuty codziennie. Ważna, ponieważ znacznie uśmierza ból i stany zapalne;
• ultradźwięki – przykręgosłupowo przez około 6 minut, w dawce do 0,5 W/cm2, co drugi dzień;
• masaże – klasyczne, zwykle stosowane po zabiegach przegrzewających;
• kinezyterapia – głównie wzmacniająca mięśnie brzucha i grzbietu, ogólnousprawniająca i zwiększająca ruchomość kręgosłupa wraz z klatką piersiową. W rezultacie często zaleca się ćwiczenia w basenie lub ćwiczenia oddechowe.

Zobacz również: Ruchomość klatki piersiowej.

Reaktywne zapalenie stawów

Dawniej zwane zespołem Reitera. To skojarzenie zapalenia stawów z zapaleniem cewki moczowej i spojówek. Reaktywne zapalenie stawów jest zespołem aseptycznym, rozwija się po zakażeniu innej okolicy ciała. Leczenie uzależnione jest od objawów choroby, jednak zwykle zasady obowiązują jak w przypadku ZZSK.

	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...
	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Samborski W., Ponikowska I., Choroby reumatyczne – standardy leczenia w medycynie uzdrowiskowej, Poznań.
2. Coote A., Haslam P., Ortopedia i reumatologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2007.
3. Felis-Giemza A., Spondyloartropatia a zmiany narządowe – kompleksowe podejście do pacjenta, Via Medica, 3/2017.
4. Kwiatkowska B., Raciborski F., Maślińska M. (i inni), Wczesna diagnostyka chorób reumatycznych, Instytut Reumatologii w Warszawie, Warszawa 2014.