Ćwiczenia w wodzie są bardzo korzystną formą aktywności. Woda stanowi dobre środowisko do przeprowadzania wszelkich ćwiczeń fizycznych. Idealnie nadaje się do kinezyterapii noworodków, małych dzieci, młodzieży, osób dorosłych, a także seniorów. Środowisko wodne jest bardzo specyficzne, ponieważ jednocześnie ułatwia ćwiczenia i utrudnia wykonywanie ruchów.
Ćwiczenia w wodzie – podstawy i metodyka prowadzenia zajęć
Basen lub zbiornik wodny, w którym prowadzone są ćwiczenia nie może mieć mniej niż 75 cm głębokości. Z jednej strony (gdzie pacjenci wchodzą do wody) głębokość ta powinna być mniejsza, a następnie stopniowo wzrastać. Dzięki temu można dostosować kinezyterapię do osób w różnym przedziale wiekowym, o różnej wysokości ciała, a także sprawności.
Mniejsze zbiorniki wodne obecne na oddziałach rehabilitacyjnych umożliwiają jedynie kinezyterapię miejscową. Dodatkowo muszą zostać spełnione kryteria bezpieczeństwa:
- wejście do wody przy użyciu stopni lub niskich schodków;
- obecność poręczy;
- zmienne obuwie, stosowane wyłącznie na terenie basenu oraz zakładanie czepków;
- odpowiednia wentylacja zapewniająca dobrą cyrkulację powietrza;
- codzienna dezynfekcja całego pomieszczenia;
- obecność na terenie basenu sprzętu ratowniczego;
- odpowiednie oświetlenie basenu;
- temperatura wody wynosząca 24-25 stopni Celsjusza.
Fizjoterapeuta prowadzący ćwiczenia w wodzie powinien potrafić pływać. Dodatkowo musi znać podstawowe zasady ratownictwa wodnego. Nie może ani na moment spuścić z oczu podopiecznych, a tym bardziej zostawiać ich samych w wodzie. Przyjmuje się zasadę, że w wodzie przekraczającej 140 cm głębokości z jednym terapeutą może ćwiczyć maksymalnie 8 osób.
Sesja zajęciowa prowadzona z osobami chorymi w podeszłym wieku powinna trwać od 30 do 40 minut. Nie należy skupiać się na nauce pływania, lecz prowadzić ćwiczenia w wodzie w formie zadaniowej i maksymalnie wykorzystywać walory środowiska. Podstawy pływania można natomiast z powodzeniem przyswajać u osób w średnim wieku, a także u dzieci i młodzieży.
Wskazania
Woda zapewnia stabilność i bezpieczeństwo. Stwarza dobre warunki do nauki chodu, ponieważ odciąża całe ciało. Pacjent ma poczucie komfortu i wyzbywa się uczucia lęku przed upadkiem. Dodatkowo takie środowisko wskazane jest także dla osób z rozległymi bliznami na ciele, w celu ich uelastycznienia. Aktywność fizyczną w środowisku wodnym przeprowadza się w celu:
- zwiększenia ruchomości w stawach w przypadku wszelkich ograniczeń;
- zmniejszenia przykurczy mięśniowych;
- wzmacniania osłabionej siły mięśniowej w niedowładach i porażeniach wiotkich;
- redukcji zaników mięśniowych spowodowanych bezczynnością;
- poprawy ogólnej wydolności organizmu i koordynacji ruchów;
- korekcji wad postawy.
Z tego rodzaju aktywności mogą korzystać nawet kobiety w ciąży. Woda dodatkowo odciąży kręgosłup, który w tym okresie poddawany jest znacznemu obciążeniu oraz wpłynie korzystnie na samopoczucie.
Przeciwwskazania
Kinezyterapia w wodzie posiada kilka przeciwwskazań. Należą do nich:
- owrzodzenia i otwarte rany;
- niewydolność krążeniowo-oddechowa;
- ostre stany zapalne;
- rozległe odwapnienia kości;
- choroby przebiegające z utratą świadomości, np. padaczka;
- bakteryjne lub wirusowe infekcje;
- silna anemia.
Działanie wody na organizm
Chłodna woda stosowana w celach rehabilitacyjnych zmniejsza częstotliwość skurczów serca oraz jego pojemność minutową. Dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych skóry i przekrwienia mięśni, co korzystnie wpływa na krążenie obwodowe. Z kolei ciepła woda (około 36 stopni Celsjusza) działa odwrotnie. Efektem może być zmniejszenie odczuć bólowych. Kolejnym korzystnym czynnikiem wykorzystania wody jest jej ciśnienie hydrostatyczne. Zwiększa nacisk na klatkę piersiową i brzuch, dzięki czemu dobrze wpływa na układ oddechowy oporując wdech.
Przykłady ćwiczeń w wodzie (oswajające)
- Pacjent stoi przodem do ściany basenu trzymając się za barierkę lub element zabezpieczający. Zanurza się do poziomu linii sutków, a następnie wykonuje głęboki wdech i zanurza się. Pod wodą wykonuje wydech, a na bezdechu powoli wynurza się z wody.
- Ćwicząca osoba stoi w wodzie, a następnie wykonuje głęboki wdech i przyjmuje pozycję skuloną obejmując się za kończyny dolne zgięte w stawach biodrowych i kolanowych. Ciało zostaje wypchnięte na powierzchnię wody, dzięki powietrzu w płucach.
- Pacjent łapie deskę pływacką i unosi ją do góry (kończyny górne wyprostowane). Następnie wykonuje wdech oraz opad tułowia do przodu i zanurza się w wodzie. Ciało unosi się na wodzie.
Podsumowanie
Woda stanowi uatrakcyjnienie normalnych zajęć sportowych lub ćwiczeń korekcyjnych. Daje możliwość stworzenia ciekawego i oryginalnego konspektu zajęć dla osób w każdym wieku. Możliwość ćwiczeń w parach może dodatkowo pogłębić relacje międzyludzkie, zwłaszcza w grupie pacjentów z wadami genetycznymi czy wśród dzieci, wplatając między ćwiczenia elementy zabawy.
Bibliografia
- Zembaty A., Kinezyterapia, Tom II, Wydawnictwo Kasper Sp. z o.o., Kraków 2003.
- Owczarek S., Korekcja wad postawy. Pływanie i ćwiczenia w wodzie. WSiP, Warszawa 1999.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
