Dychawica oskrzelowa (inaczej: astma oskrzelowa) to przewlekła choroba dróg oddechowych objawiająca się głównie silnymi dusznościami (zwłaszcza podczas aktywności fizycznej) oraz kaszlem. Ma charakter nieuleczalny, za pomocą farmakoterapii i odpowiedniego stylu życia można jedynie chronić się przed występowaniem intensywnych i uciążliwych objawów. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz pulmonolog.
Dychawica oskrzelowa – przyczyny
Dychawica oskrzelowa jest przewlekłą chorobą układu oddechowego, głównie oskrzeli. Ma podłoże zapalne, co oznacza, że komórki układu odpornościowego rozpoznają własne tkanki jako obce, atakując je i tworząc tym samym stan zapalny. Towarzyszy temu nadreaktywność oskrzeli, co oznacza, że wdychane pyłki i cząsteczki zawieszone w powietrzu podrażniają delikatne struktury układu oddechowego, co u osób całkiem zdrowych nie spowodowałoby żadnej reakcji. W powstawaniu dychawicy oskrzelowej pod uwagę bierze się czynniki genetyczne i środowiskowe, jednak do tej pory nie wiadomo dlaczego u jednych choroba się rozwija, zaś u innych nie. Objawy nasilane są następującymi czynnikami ryzyka:
- dym tytoniowy (zarówno palenie czynne, jak i bierne);
- ekspozycja na sierść zwierząt lub pyłki roślin;
- zanieczyszczenie powietrza, spaliny;
- różnego rodzaju alergeny wziewne.
Po kontakcie z określonymi substancjami dochodzi do odruchowego skurczu oskrzeli, co jest reakcją obronną ustroju. Warto wiedzieć, że dychawica oskrzelowa może mieć podłoże atopowe, związane z nadmierną produkcją immunoglobuliny E (IgE) w organizmie (tzw. astma alergiczna) bądź podłoże nieatopowe, o prawidłowym poziomie IgE. Postać nieatopowa zazwyczaj ujawnia się w wieku dorosłym, nierzadko po przebytej infekcji dróg oddechowych.
Dychawica oskrzelowa – objawy
W zależności od intensywności i częstotliwości objawów rozpoznaje się dychawicę:
- lekką – krótkotrwałe napady występują mniej niż 1 raz w tygodniu, zaś objawy nocne mniej niż 2 razy w miesiącu;
- umiarkowaną – napady występują częściej niż 1 raz w tygodniu, zaś objawy nocne częściej niż 2 razy w miesiącu, lecz ustępują po podaniu leków rozszerzających oskrzela;
- ciężką – częste zaostrzenie, które nie ustępuje po podaniu leków rozszerzających oskrzela.
Oprócz charakterystycznych zmian zapalnych w drogach oddechowych obserwuje się zmiany anatomiczne będące konsekwencją takiego stanu. Typowe są choćby:
- pogrubienie ściany oskrzeli;
- włóknienie podnabłonkowe;
- zwiększenie masy komórek mięśni gładkich.
W obrazie klinicznym najbardziej typowym objawem jest przemijające uczucie duszności, utrudnionego oddychania oraz ściskania klatki piersiowej. Za inne typowe objawy uznaje się:
- świst słyszalny podczas oddychania;
- kaszel;
- przyspieszenie oddechu;
- niekiedy objawy alergicznego nieżytu nosa (przy dychawicy alergicznej).
Kaszel jest charakterystyczny, suchy i napadowy, zwany astmatycznym.
Diagnostyka dychawicy oskrzelowej
W celu rozpoznania dychawicy oskrzelowej należy wykonać spirometrię (bada czynność płuc i oskrzeli) oraz badanie gazometryczne krwi. Dodatkowo wykonuje się zdjęcie RTG klatki piersiowej oraz badanie aparatem Wrighta. Aparat ten mierzy szczytowy przepływ powietrza podczas wydechu, co wyraża się w l/min. Dorosły młody mężczyzna średniego wzrostu wydycha powietrze z szybkością 650 l/min, kobieta z szybkością 350 l/min. Rekomenduje się posiadanie takiego urządzenia każdej osobie, u której zdiagnozowano astmę. Dodatkowo chorobę należy zawsze zróżnicować z odmą opłucnową, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, niewydolnością lewokomorową oraz alergiami wziewnymi.
Dychawica oskrzelowa – leczenie
W przewlekłym leczeniu dychawicy oskrzelowej najważniejszą grupą leków są glikokortykosteroidy wziewne. Działają bezpośrednio w drogach oddechowych, w miejscu toczącego się stanu zapalnego. Mając na uwadze szereg skutków ubocznych związanych z długotrwałym ich stosowaniem, leki te zawsze dobiera się indywidualnie – zarówno pod kątem rodzaju, jak i dawki czy częstotliwości przyjmowania. Podaje się je za pomocą specjalnego inhalatora. W ostrym napadzie dychawicy oskrzelowej, gdy pacjent nie jest w stanie wziąć oddechu, należy szybko podać leki rozkurczające oskrzela.
Ważnym elementem leczenia jest również zmiana trybu życia. Należy uwzględnić rezygnację z palenia papierosów, unikanie czynników alergicznych (w przypadku dychawicy alergicznej) oraz regularną, umiarkowaną aktywność fizyczną. Warto dbać o czystość w domu (szczególnie w kontekście regularnego pozbywania się kurzu) oraz przebywać dużą ilość czasu na świeżym powietrzu wśród natury, unikając środowiska zanieczyszczonych miast.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Balińska-Miśkiewicz W., Diagnostyka i leczenie astmy oskrzelowej u osób dorosłych, Farmakologia Polska, 11/2009.
- Krenke R., Astma oskrzelowa – aktualny stan wiedzy, Medycyna i Pasje, 4/2009.
- Żurek P., Dychawica oskrzelowa i obturacyjne choroby przyczyną niewydolności oddechowej u dzieci – zasady resuscytacji, Ratownictwo Medyczne.
