Endometrium to inaczej błona śluzowa wyścielająca wnętrze macicy ssaków, w tym również człowieka. Jest niezwykle wrażliwa na działanie hormonów steroidowych, jej grubość i fizjologia zmieniają się więc wraz z cyklem menstruacyjnym. Obecnie duży nacisk kładzie się na zwiększanie świadomości ludzi z zakresu endometriozy – poważnej choroby błony śluzowej macicy.
Fizjologia endometrium
Jak wspomniano, fizjologia tej tkanki zmienia się w zależności od dnia cyklu miesięcznego kobiet. U dziewcząt jeszcze przed okresem dojrzewania ma grubość maksymalnie do 0,5 cm, zaś u kobiet miesiączkujących w okresie okołoowulacyjnym osiąga nawet 9 mm. W drugiej fazie cyklu jej grubość może dojść do 15 mm. Wyższe wartości uznaje się za patologiczne. Grubość endometrium zmienia się również po menopauzie, osiągając wówczas maksymalnie 8 mm.
W budowie endometrium można wyszczególnić 2 warstwy – widać je dokładnie w trakcie fazy lutealnej. Warstwa podstawna jest materiałem zapasowym, z którego odbudowuje się warstwa czynnościowa po comiesięcznym złuszczeniu, zaś warstwa czynnościowa ulega złuszczeniu w końcowym etapie fazy lutealnej cyklu.
Na czym dokładnie polega złuszczanie się endometrium? Tkanka ta jest bardzo wrażliwa na działanie hormonów, w szczególności estrogenów. W fazie folikularnej następuje ich znaczne podwyższenie, co nie pozostaje neutralne dla endometrium. Następuje proliferacja komórek, rozrost tzw. cew gruczołowych oraz naczyń krwionośnych. Błona aż kilkukrotnie zwiększa swoją grubość, ponieważ przygotowuje się na zagnieżdżenie zapłodnionego zarodka. Jeśli do zapłodnienia nie dojdzie, wydzielany progesteron powoduje krótkotrwałe niedokrwienie, a tym samym złuszczenie endometrium. Ulega ono wydaleniu wraz z krwią menstruacyjną.
Zmiany w endometrium podczas cyklu
Całość zmian dotyczących błony śluzowej macicy w zależności od dnia cyklu miesięcznego można zapisać w skrócie:
- krwawienie, miesiączka – warstwa czynnościowa ulega złuszczeniu i wydaleniu wraz z krwią;
- faza folikularna – to inaczej faza proliferacyjna dla endometrium. Między 4. a 14. dniem cyklu pod wpływem estrogenów błona śluzowa macicy ulega pogrubieniu;
- owulacja – błona śluzowa dalej ulega pogrubieniu, ale jej zasadnicza struktura nie zmienia się w porównaniu do fazy folikularnej;
- faza lutealna – pod wpływem działania progesteronu wzrasta ukrwienie endometrium, gruczoły staję się większe, a w pozostałych komórkach magazynowane są substancje odżywcze. Endometrium jest gotowe na zagnieżdżenie zarodka.
Analogicznie – jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, błona śluzowa macicy ulega złuszczeniu i wszystkie etapy fizjologiczne powtarzają się w ten sam sposób.
Choroby błony śluzowej macicy
Błona śluzowa macicy narażona jest na liczne zaburzenia, które mogą prowadzić do rozmaitych schorzeń. Najczęściej diagnozuje się:
- zapalenie błony śluzowej macicy;
- endometriozę;
- raka endometrium;
- polipy.
Zapalenie błony śluzowej macicy zwykle jest powikłaniem po porodzie lub zabiegach (np. łyżeczkowanie). Pojawia się, gdy bakterie naturalnie bytujące w pochwie przeniosą się do macicy. Typowymi objawami tego stanu są: bóle podbrzusza, nieprawidłowe plamienia i krwawienia lub niekiedy gorączka. Leczenie obejmuje antybiotykoterapię, a niekiedy leczenie hormonalne.
Endometrioza to choroba, która wynika z rozrostu błony śluzowej macicy. Elementy endometrium rozrzucone są po całym organizmie – mogą występować w gałce ocznej, jelicie, pęcherzu moczowym czy jamie otrzewnej. Wskutek tego, podczas comiesięcznego krwawienia następuje złuszczenie nie tylko endometrium w macicy, ale również jego przerzutów. Patologicznie zlokalizowane endometrium jest tak samo podatne na działanie hormonów, jak to w macicy. Miesiączki takich kobiet są niezwykle bolesne i obfite. Schorzenie może powodować niepłodność.
Rak endometrium i polipy spotyka się równie często. Dotyczą one na ogół trzonu macicy. O ile rak jest złośliwy, o tyle polipy na ogół należą do zmian łagodnych. Zazwyczaj obydwie dolegliwości dotyczą kobiet po menopauzie, nie stanowi to jednak reguły.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Abacjew-Chmyłko A., Wieloośrodkowa analiza wyników leczenia raka błony śluzowej trzonu macicy, Gdańsk 2010.
- Kołodziejczak M., Knapp P., Kuźmicki M., Knapp P., Aktualne możliwości monitorowania oraz zachowawczego leczenia nienowotworowych rozrostów błony śluzowej macicy, Ginekologia Polska, 82/2011.
- Smolarczyk R., Sienko J., Rozrosty endometrium – postępowanie, Ginekologia Onkologiczna, 7/2009.
