Faza lutealna cyklu miesiączkowego stanowi ostatnią z faz. Obejmuje przedział czasowy od wystąpienia owulacji do pierwszego dnia miesiączki.
Fazy cyklu miesiączkowego
Cykl miesiączkowy dzieli się na 4 fazy:
- krwawienia miesiączkowego (faza menstruacja);
- dojrzewania pęcherzyków (faza folikularna);
- owulacyjna (owulacja);
- wydzielnicza (faza lutealna).
Fazy te odnoszą się do zmian zachodzących w jajnikach, błonie śluzowej macicy i w wytwarzaniu hormonów płciowych.
Faza lutealna – charakterystyka
Faza lutealna cyklu miesiączkowego przypada na 15-28 dzień cyklu. Charakteryzuje się tworzeniem ciałka żółtego, które wydziela w dużych ilościach progesteron. Obserwując własne ciało kobieta może zauważyć zmiany świadczące o rozpoczęciu się fazy lutealnej. Objawia się ona bowiem zmianą w śluzie w pochwie. Podczas fazy lutealnej staje się on bardziej wodnisty, a także zminenia barwę i zauważa się mniejszą jego produkcję.
Synteza hormonów
Stężenie tego hormonu stale wzrasta i osiąga najwyższy poziom we krwi około 21 dnia cyklu miesiączkowego. Natomiast wydzielane estrogeny ułatwiają produkcję prolaktyny, która pobudza steroidogenezę. Około dnia 24 rozpoczyna się proces luteolizy ciałka żółtego, w którym uczestniczą prostaglandyny i oksytocyna. W ostatnich dniach cyklu wyraźnie zmniejsza się wydzielanie estradiolu, pozostaje tylko syntezowany pozajajnikowo estron i progesteron. Ciałko żółte wydziela również inhibinę, której obniżone stężenie w tym czasie sprzyja wzrostowi stężenia FSH.
Ciałko żółte
Czynność ciałka żółtego w fazie lutealnej jest uzależniona od zapłodnienia komórki jajowej. W przypadku zapłodnienia przekształca się w ciałko ciążowe. Natomiast jeśli nie doszło do zapłodnienia to przyjmuje ono nazwę ciałka białawego. Zwiększenie stężenia FSH sprawia, że rozpoczyna się wzrost następnych pęcherzyków jajnikowych, a tym samym okres ich rekrutacji przed następnym cyklem.
Zmiany w macicy
Podczas fazy lutealnej obserwuje się wiele przemian dotyczących endometrium. Następuje:
- dalszy rozrost błony śluzowej macicy, aż do grubości 7-8 mm;
- rozwój gruczołów macicznych;
- gromadzenie glikogenu, lipidów i białka celem odżywiania zapłodnionej komórki jajowej.
Wraz z zanikiem ciałka żółtego (po zmniejszeniu się stężeń progesteronu i estrogenów, na 2 dni przed krwawieniem) następują zmiany wsteczne w błonie śluzowej macicy. W efekcie dochodzi do złuszczania się warstwy czynnościowej endometrium i cykl miesiączkowy rozpoczyna się od początku pierwszą fazą.
Zaburzenia fazy lutealnej
Zaburzenia fazy lutealnej mogą spowodować nawet nieprawidłowe zagnieżdżenie zarodka i poronienie. Kobiety ze zbyt krótką fazą lutealną są narażone na problemy z zajściem w ciążę. W celach leczniczych zaburzeń tej fazy stosuje się progesteron. Niewydolność ciałka żółtego i niedomoga lutealna może dotyczyć od 23 do 50% kobiet z poronieniami nawracającymi.
Uważa się, że wspólną przyczyną tych patologii są nieprawidłowości procesu placentacji. Niedobór progesteronu wydaje się być jednym z kluczowych elementów tych zaburzeń. Badania kliniczne pokazały, że stosowanie progesteronu dopochwowo u ciężarnych z niedomogą lutealną oraz objawami poronienia zagrażającego zmniejsza objawy, dolegliwości i ryzyko poronienia. Jednakże ze względu na małą liczbę kobiet objętych badaniami, konieczne jest potwierdzenie skuteczności takiego postępowania w liczniejszych grupach ciężarnych.
Faza lutealna a dieta
Na długość fazy lutealnej może w pewnym stopniu mieć wpływ dieta. Kobietom starającym się zajść w ciąże poleca się spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, kosztem rezygnacji z tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Dodatkowo zaleca się suplementację magnezem, wapniem, a także witaminami z grupy B.
Zobacz również: Narządy rodne kobiety – anatomia.
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Kozłowska J., Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, Wydawnictwo AWF, Kraków 2006.
- Bomba-Opoń D., Czajkowski K., Karowicz-Bilińska A., Nowak-Markwitz E., Oszukowski P., Paszkowski T., Pawelczyk L., Poręba R., Spaczyński M., Wielgoś M., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie, Ginekologia Polska, 3/2015.
Polecane produkty:
|
Spirulina Febico - naturalne witaminy i minerały najwyższej jakości
Naturalna alga, która dostarcza witaminy i minerały o wysokiej jakości i biodostępności. Zwiększa odporność, wpływa na regulację metabolizmu, dodaje energii oraz zmniejsza uczucie zmęczenia. Zawarta w niej biotyna poprawia stan włosów, paznokci i skóry .. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku od bioalgi
Spirulina jest bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Jej skład to wysokiej jakości białko pochodzenia roślinnego, witaminy, minerały (również pierwiastki śladowe), fitoskładniki (m.in. fikocyjanina, chlorofil, karotenoidy), kwasy tłuszczowe ... Zobacz więcej... |
