Faza lutealna cyklu miesiączkowego stanowi ostatnią z faz. Obejmuje przedział czasowy od wystąpienia owulacji do pierwszego dnia miesiączki.
Fazy cyklu miesiączkowego
Cykl miesiączkowy dzieli się na 4 fazy:
- krwawienia miesiączkowego (faza menstruacja);
- dojrzewania pęcherzyków (faza folikularna);
- owulacyjna (owulacja);
- wydzielnicza (faza lutealna).
Fazy te odnoszą się do zmian zachodzących w jajnikach, błonie śluzowej macicy i w wytwarzaniu hormonów płciowych.
Faza lutealna – charakterystyka
Faza lutealna cyklu miesiączkowego przypada na 15-28 dzień cyklu. Charakteryzuje się tworzeniem ciałka żółtego, które wydziela w dużych ilościach progesteron. Obserwując własne ciało kobieta może zauważyć zmiany świadczące o rozpoczęciu się fazy lutealnej. Objawia się ona bowiem zmianą w śluzie w pochwie. Podczas fazy lutealnej staje się on bardziej wodnisty, a także zminenia barwę i zauważa się mniejszą jego produkcję.
Synteza hormonów
Stężenie tego hormonu stale wzrasta i osiąga najwyższy poziom we krwi około 21 dnia cyklu miesiączkowego. Natomiast wydzielane estrogeny ułatwiają produkcję prolaktyny, która pobudza steroidogenezę. Około dnia 24 rozpoczyna się proces luteolizy ciałka żółtego, w którym uczestniczą prostaglandyny i oksytocyna. W ostatnich dniach cyklu wyraźnie zmniejsza się wydzielanie estradiolu, pozostaje tylko syntezowany pozajajnikowo estron i progesteron. Ciałko żółte wydziela również inhibinę, której obniżone stężenie w tym czasie sprzyja wzrostowi stężenia FSH.
Ciałko żółte
Czynność ciałka żółtego w fazie lutealnej jest uzależniona od zapłodnienia komórki jajowej. W przypadku zapłodnienia przekształca się w ciałko ciążowe. Natomiast jeśli nie doszło do zapłodnienia to przyjmuje ono nazwę ciałka białawego. Zwiększenie stężenia FSH sprawia, że rozpoczyna się wzrost następnych pęcherzyków jajnikowych, a tym samym okres ich rekrutacji przed następnym cyklem.
Zmiany w macicy
Podczas fazy lutealnej obserwuje się wiele przemian dotyczących endometrium. Następuje:
- dalszy rozrost błony śluzowej macicy, aż do grubości 7-8 mm;
- rozwój gruczołów macicznych;
- gromadzenie glikogenu, lipidów i białka celem odżywiania zapłodnionej komórki jajowej.
Wraz z zanikiem ciałka żółtego (po zmniejszeniu się stężeń progesteronu i estrogenów, na 2 dni przed krwawieniem) następują zmiany wsteczne w błonie śluzowej macicy. W efekcie dochodzi do złuszczania się warstwy czynnościowej endometrium i cykl miesiączkowy rozpoczyna się od początku pierwszą fazą.
Zaburzenia fazy lutealnej
Zaburzenia fazy lutealnej mogą spowodować nawet nieprawidłowe zagnieżdżenie zarodka i poronienie. Kobiety ze zbyt krótką fazą lutealną są narażone na problemy z zajściem w ciążę. W celach leczniczych zaburzeń tej fazy stosuje się progesteron. Niewydolność ciałka żółtego i niedomoga lutealna może dotyczyć od 23 do 50% kobiet z poronieniami nawracającymi.
Uważa się, że wspólną przyczyną tych patologii są nieprawidłowości procesu placentacji. Niedobór progesteronu wydaje się być jednym z kluczowych elementów tych zaburzeń. Badania kliniczne pokazały, że stosowanie progesteronu dopochwowo u ciężarnych z niedomogą lutealną oraz objawami poronienia zagrażającego zmniejsza objawy, dolegliwości i ryzyko poronienia. Jednakże ze względu na małą liczbę kobiet objętych badaniami, konieczne jest potwierdzenie skuteczności takiego postępowania w liczniejszych grupach ciężarnych.
Faza lutealna a dieta
Na długość fazy lutealnej może w pewnym stopniu mieć wpływ dieta. Kobietom starającym się zajść w ciąże poleca się spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, kosztem rezygnacji z tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Dodatkowo zaleca się suplementację magnezem, wapniem, a także witaminami z grupy B.
Zobacz również: Narządy rodne kobiety – anatomia.
Bibliografia
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Kozłowska J., Rehabilitacja w ginekologii i położnictwie, Wydawnictwo AWF, Kraków 2006.
- Bomba-Opoń D., Czajkowski K., Karowicz-Bilińska A., Nowak-Markwitz E., Oszukowski P., Paszkowski T., Pawelczyk L., Poręba R., Spaczyński M., Wielgoś M., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące stosowania progesteronu w ginekologii i położnictwie, Ginekologia Polska, 3/2015.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis – alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
