Kwas szczawiowy to związek organiczny będący bezbarwną substancją krystaliczną o trującym działaniu. Występuje w postaci soli w wielu roślinach, jest jednocześnie substancją antyodżywczą. Oznacza to, że jego spożywanie nie przynosi żadnych pozytywnych rezultatów.
Źródła kwasu szczawiowego
Kwas szczawiowy występuje powszechnie w żywności, głównie pochodzenia roślinnego. W przeciwieństwie do organizmu człowieka, w organizmach roślinnych pełni ważne funkcje, między innymi takie jak:
- regulacja poziomu wapnia;
- neutralizacja metali czy ochrona przed roślinożercami.
W roślinach występuje w dwóch postaciach:
- rozpuszczalnej – sole kwasu z litowcami i estry;
- nierozpuszczalnej – sole wapnia i magnezu.
Największe ilości kwasu szczawiowego znajdują się w takich produktach jak:
Kwas szczawiowy jest również obecny w kawie i herbacie. Szczawiany mogą być także endogennie syntezowane wskutek metabolizmu kwasu askorbinowego i glioksalanów, jako końcowy produkt przemiany niektórych aminokwasów. Określenie ilości szczawianów w żywności i codziennej diecie jest niezwykle istotne szczególnie w przypadku osób zagrożonych kamicą nerkową. Zgodnie z zalecanymi normami żywieniowymi, dzienna dawka szczawianów przyjmowanych przez dorosłego człowieka nie powinna przekraczać 40–50 mg na dobę.
Kwas szczawiowy w organizmie człowieka
W diecie człowieka szczawiany rozpuszczalne, podawane nawet w małych ilościach, negatywnie oddziałują na bilans wapnia w ustroju. Związek ten wykazuje działanie antyodżywcze, które jest uwarunkowanie nie tylko bezwzględną obecnością jonów szczawianowych w pożywieniu, ale także stosunkiem tego kwasu do pierwiastków, z którymi tworzy nierozpuszczalne sole.
Około połowa z puli szczawianów wapnia pochodzących z dostarczanych pokarmów ulega rozpuszczeniu w żołądku. Wchłanianie jonów wapnia i kwasu szczawiowego odbywa się w górnym odcinku jelita cienkiego. Część z tego przenika do tkanki mięśniowej oraz tkanki kostnej, reszta zaś ulega częściowemu utlenieniu lub wydaleniu wraz z moczem. Z kolei nadmierne wydalanie szczawianów (powyżej 60 mg dziennie) skutkuje krystalizacją szczawianu wapnia w układzie moczowym. W rezultacie tego, to właśnie kamica wapniowo-szczawianowa występuje najczęściej.
Zobacz również: Zakwaszenie organizmu.
Działanie antyodżywcze kwasu szczawiowego
Zgodnie z ogólnie przyjętą definicją, związki antyodżywcze to takie, które występują w żywności i ograniczają lub uniemożliwiają wykorzystywanie cennych składników odżywczych, bądź wywierają szkodliwy wpływ na organizm konsumenta.
Co oznacza, że kwas szczawiowy wykazuje działanie antyodżywcze? Pojęcie to odnosi się głównie do postaci rozpuszczalnej tych związków i obejmuje ich absorpcję z przewodu pokarmowego. W obecności jonów wapnia wytrącają nierozpuszczalny szczawian wapnia w postaci drobnokrystalicznej. W efekcie tej reakcji następuje:
- znaczny spadek dostępności jonów wapnia we krwi;
- osłabienie komórek odpowiedzi immunologicznej;
- kardiomiopatia;
- pojawienie się zmian artretycznych;
- niewydolność nerek;
- tworzenie się kamieni nerkowych.
Co neutralizuje szczawiany?
W celu uniknięcia takich konsekwencji, warto łączyć produkty roślinne z produktami zawierającymi w swoim składzie dużą zawartość łatwo dostępnego wapnia. Efektem takiego połączenia jest strącenie szczawianów do nierozpuszczalnego osadu, który przechodzi bez zmian przez cały układ pokarmowy i jest wydalany z organizmu nie przynosząc żadnych szkód w gospodarce wodno-mineralnej.
Zobacz również: Chlorella.
Polecane produkty:
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Salamon A., Baca E., Baranowski K., Michałowska D., Ocena zawartości składników antyodżywczych w piwie na przykładzie kwasu szczawiowego, Roczniki Państwowe Zakładów Higieny, 1/2012.
- Kozak M., Sobczak P., Krajewska M., Ślaska-Grzywna B., Zawiślak K., Żukiewicz-Sobczak W., Ocena zawartości rozpuszczalnych szczawianów w granulowanych herbatkach ziołowych, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 583/2015.
- Łącka A., Bielawska M., Zawartość rozpuszczalnych szczawianów w naparach herbat czarnych i zielonych, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 1/2015.
- Gawęda M., Zawartość szczawianów w roślinach szczawiu zwyczajnego pozyskiwanego ze stanowisk naturalnych, Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, 2007.
