Śmierć łóżeczkowa (inaczej: zespół nagłej śmierci łóżeczkowej, ang. Sudden Infant Death Syndrome – SIDS) jest największą obawą młodych rodziców i nie bez powodu – jej przyczyny nie zostały do końca wyjaśnione, a ryzyko dotyczy każdego dziecka, także zdrowego. Zgodnie z definicją to rodzaj nagłej, naturalnej i niespodziewanej śmierci, której przyczyn nie wyjaśniają wyniki badań pośmiertnych.
Śmierć łóżeczkowa – przyczyny
Mianem śmierci łóżeczkowej określa się nagły zgon w pierwszym roku życia, nieznajdujący uzasadnienia w przeprowadzonych badaniach pośmiertnych obejmujących patomorfologiczne badanie sądowo-lekarskie oraz analizę danych i okoliczności zgonu. Zespół nagłej śmierci niemowląt występuje na całym świecie, zaś jego częstotliwość w określonych krajach jest trudna do określenia. Przyczyny nie są znane, choć udowodniono, że śmierć łóżeczkowa najczęściej występuje między 2. a 4. miesiącem życia, częściej u chłopców. Czynnikiem ryzyka jest natomiast niska masa urodzeniowa oraz wcześniactwo.
Wciąż trwają badania nad dalszym poznawaniem istoty śmierci łóżeczkowej. Za możliwą przyczynę SIDS związaną z ośrodkowym układem nerwowym coraz częściej przyjmuje się zaburzenia neurotransmisji w obszarach pnia mózgu, co może prowadzić do zahamowania reakcji chroniących organizm przed hipoksją, hipertermią, hiperkapnią i asfiksją. U ofiar SIDS wykryto ponadto zaburzenia w działaniu systemu serotoniny zlokalizowanego w rdzeniu przedłużonym.
Jak zapobiec śmierci łóżeczkowej?
Nie można całkowicie zapobiec wystąpieniu śmierci łóżeczkowej, ponieważ wykazano, że zdarza się ona nawet u dzieci, których rodzice szczegółowo zadbali o profilaktykę. Mimo tego poniższe działania wyraźnie ograniczają ryzyko tej poważnej sytuacji. Rekomenduje się przede wszystkim:
- unikania spania z dzieckiem w jednym łóżku;
- dbanie o odpowiednią twardość materaca (nie może być zbyt miękki), temperaturę w pokoju dziecięcym (nie może być zbyt wysoka, optymalna to 17-20 stopni C);
- wyeliminowanie z łóżeczka dziecięcego wszelkich zabawek, poduszek, miśków, koców, które mogłyby ograniczyć przepływ tlenu;
- unikanie zakładania smoczka ze sznurkiem na szyję;
- rezygnację z palenia papierosów;
- karmienie piersią przynajmniej przez pierwsze półrocze życia dziecka.
Niezmiernie ważna jest ponadto prawidłowa pozycja ułożeniowa niemowlęcia w trakcie snu. Najkorzystniejszą jest ta na wznak, o ile nie ma przeciwwskazań zdrowotnych, ponieważ zapobiega zapadaniu się mięśni górnych dróg oddechowych stanowiących przeszkodę w ich drożności i przeciwdziała ewentualnemu uduszeniu się. Nie zaleca się umieszczania w dziecięcym łóżeczku poduszek i pościeli z pierza. Strój dziecka powinien być lekki i raczej zwiewny. Małego dziecka nie powinno się ściśle zawijać w kocyki czy kołderki.
Równie istotna jest świadomość rodziców na temat prawidłowej opieki nad noworodkiem i niemowlęciem wraz ze wszystkimi obowiązkami. Do 2. doby życia, jeszcze podczas pobytu w szpitalu, noworodek powinien zostać zaszczepiony na WZW typu B i gruźlicę, dalsze przestrzeganie kalendarza szczepień jest już obowiązkiem rodziców. Od 3. tygodnia życia noworodka rekomenduje się podawanie mu witaminy D3 w kroplach, co znacznie wzmocni jego odporność i tym samym zmniejszy ryzyko m.in. śmierci łóżeczkowej. Należy też pamiętać o korzyściach płynących z karmienia naturalnego.
Zobacz również: Niedobór witaminy D.
Śmierć łóżeczkowa – rozpoznanie
Postępowanie w przypadku wystąpienia śmierci łóżeczkowej obejmuje wiele procedur medycznych, psychologicznych i prawnych. Należy ustalić, czy rodzic nie przyczynił się osobiście do śmierci dziecka i czy nie wynikała ona z niezdiagnozowanych problemów zdrowotnych. Lekarz powinien przeprowadzić badanie psychologiczne rodziców wykluczające szok poporodowy, depresję poporodową u matki, inne choroby i zachowania wskazujące na zaniedbanie, maltretowanie, a nawet zabójstwo niemowlęcia. Są to rutynowe działania, które jednak powinny odbywać się z ogromną dozą szacunku, ponieważ jest to wyjątkowo trudny czas żałobny dla rodziców. Aby rozpoznać śmierć łóżeczkową, przeprowadza się również sekcję dziecka.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Perz S., Steinborn B., Zespół nagłej śmierci niemowlęcia, Neurologia Dziecięca, 19/2010.
- Pisaniak P., Piękoś D., Bąk K., Stokłosa P., Ozga D. Walka z nierównym przeciwnikiem – Zespół Nagłego Zgonu Niemowląt, Pielęgniarstwo XXI Wieku, 2/2019.
- Kochman D., Szmyt A., Edukacja rodziców niemowląt w kontekście zespołu nagłej śmierci niemowląt, Problemy Pielęgniarstwa 2008; 16 (1, 2): 205-213.
