Rdzeń przedłużony (łac. medulla oblongata) to niezwykle istotna część mózgowia, a więc struktura zaliczana do ośrodkowego układu nerwowego. Przybiera kształt stożka spłaszczonego od przodu ku tyłowi, łącząc się z mostem oraz rdzeniem kręgowym. Jako że rdzeń przedłużony i most pod względem budowy wewnętrznej oraz czynności tworzą jedną całość, przeważnie omawiane są wspólnie.
Rdzeń przedłużony – budowa
W rdzeniu przedłużonym wyróżnia się 2 powierzchnie: brzuszną (przednią) i grzbietową (tylną). Jego stożkowaty kształt wiąże się z nagromadzenia znacznej ilości tkanki nerwowej w górnej części oraz przejścia wąskiego kanału środkowego zlokalizowanego w dolnej części w komorę czwartą. Zarówno rdzeń przedłużony, jak i most znajdują się w tylnym dole czaszki, a dokładniej na tzw. stoku. Rdzeń przedłużony w swojej dolnej części przechodzi w rdzeń kręgowy. Granicę między tymi dwiema strukturami ustalono na poziomie nici korzeniowych I nerwu szyjnego.
Na obie powierzchnie rdzenia przedłużonego przechodzą podłużne bruzdy i sznury rdzenia kręgowego. Warto opisać je odrębnie. Powierzchnia brzuszna stanowi miejsce przebiegu szczeliny pośrodkowej przedniej oraz miejsce skrzyżowania piramid. Po obu stronach wspomnianej szczeliny lokalizują się piramidy, każda szerokości 5-6 mm. Pozornie są one przedłużeniem sznura przedniego, w rzeczywistości jednak większość włókien nerwowych przechodzi z piramid do przeciwległego sznura bocznego rdzenia kręgowego. Bocznie od piramidy znajduje się bruzda boczna przednia, z której wychodzą nici korzeniowe nerwu podjęzykowego. Z kolei bocznie od bruzdy bocznej przedniej znajduje się sznur boczny, leżący w przedłużeniu sznura bocznego rdzenia kręgowego.
Powierzchnia grzbietowa składa się z 2 różnych części: górno-przyśrodkowej i dolno-bocznej, oddzielonych od siebie taśmą komory czwartej. Na jej przebiegu wyróżnić można liczne struktury nerwowe, m.in.:
- bruzdę pośrednią tylną;
- pęczek smukły;
- guzek jądra smukłego;
- guzek jądra klinowatego;
- konar dolny móżdżku.
W dolnej części znajduje się natomiast wydłużone pole, w którym do powierzchni zewnętrznej zbliża się istota szara, tworząca jądro pasma rdzeniowego nerwu trójdzielnego.
Dół równoległoboczny
Górno-przyśrodkowa część powierzchni grzbietowej rdzenia przedłużonego i cała powierzchnia grzbietowa mostu tworzą wspólne dno komory czwartej. Ze względu na swój charakterystyczny kształt nosi on nazwę dołu równoległobocznego. Składa się z części dolnej (należącej do rdzenia przedłużonego) i części górnej (zaliczanej do mostu). Dół równoległoboczny osiąga największy wymiar poprzeczny w miejscu, gdzie dwa trójkąty (utworzone z części dolnej i górnej) łączą się ze sobą podstawami na pograniczu mostu i rdzenia kręgowego. Znajduje się tu po obu stronach tzw. zachyłek boczny komory czwartej.
Rdzeń przedłużony – funkcje
W rdzeniu przedłużonym lokalizują się liczne ośrodki nerwowe odpowiedzialne za funkcje odruchowe, czyli mimowolne (niezależne od woli człowieka). Są to przede wszystkim:
- ośrodek oddechowy;
- ośrodek ruchowy;
- ośrodek naczynioruchowy;
- ośrodek sercowy;
- ośrodek ssania;
- ośrodek żucia;
- ośrodek połykania.
Jak również ośrodki odpowiadające za wydzielanie potu, łez, wymiotowanie, kaszel, kichanie czy ziewanie. Porażenie rdzenia przedłużonego stanowi poważne zagrożenie życia. W rdzeniu przedłużonym lokalizują się jądra nerwów czaszkowych czuciowych V, VII, IX, X, VIII, nerwy czaszkowe ruchowe IX, X, XII oraz autonomiczne jądro ślinowe dolne nerwu IX.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Gołąb B., Anatomia czynnościowa ośrodkowego układu nerwowego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
