Zaburzenia czucia typu ośrodkowego spowodowane są uszkodzeniami w centralnym układzie nerwowym.
Czym są zaburzenia czucia?
Pojęcie to jest często stosowane w neurologii i stanowi ogólną nazwę dla różnego rodzaju nieprawidłowości w odbieraniu bądź przekazywaniu wszelkich informacji o bodźcach do mózgu. Ponadto mogą przybrać różną formę, począwszy od niedoczulicy, poprzez przeczulicę, aż do parestezji. Innymi słowy, mogą być osłabione, wyostrzone bądź przyjąć formę czucia spaczonego, czyli takiego, które w normalnych i fizjologicznych warunkach nie występuje.
Zobacz również: Czucie eksteroceptywne, czucie teleceptywne.
Do przyczyn dolegliwości można zaliczyć między innymi:
- wszelkie urazy mechaniczne – wówczas dolegliwości występują w okolicy uszkodzonego nerwu;
- wypadnięcie dysku – objawy mogą przypominać rwę kulszową;
- ucisk na nerwy obwodowe;
- niedobory witamin, głównie witaminy B12;
- choroby mózgu lub inne, np. zespół Guillaina-Barrego;
- uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Ośrodkowy układ nerwowy
Ośrodkowy układ nerwowy (OUN, CUN) stanowi najważniejszą część układu nerwowego człowieka. Chronią go kości czaszki i kręgosłup, gdyż delikatne struktury odpowiadają za wiele życiowych funkcji.
Podstawowy podział OUN obejmuje podział na mózgowie oraz rdzeń kręgowy. Mózgowie z kolei obejmuje następujące struktury:
- rdzeń przedłużony;
- tyłomózgowie;
- śródmózgowie;
- międzymózgowie;
- kresomózgowie.
Każda z tych części mózgowia pełni inne, ważne funkcje. Przykładowo w rdzeniu przedłużonym znajdują się ośrodki, które kierują bezwarunkowymi odruchami takimi jak regulacja ciśnienia krwi lub oddychanie. Natomiast w międzymózgowiu znajdują się między innymi ośrodki głodu i sytości, a także popędu płciowego.
Dodatkowo kresomózgowie dzieli się na płaty: czołowy, ciemieniowy, potyliczny i skroniowy. Również w tym przypadku każdy z nich odpowiada za coś innego. W efekcie płat potyliczny zawiera ośrodki wzrokowe, płat czołowy ośrodki związane z pamięcią, płat ciemieniowy ośrodki czucia skórnego i rozumienia, a płat czołowy ośrodki pamięci i koncentracji.
Opisany został jednak podstawowy podział ośrodkowego układu nerwowego. Warto wiedzieć, że to skomplikowana w budowie i funkcjonowaniu struktura, która do tej pory nie została w pełni poznana. W zależności od miejsca uszkodzenia OUN można wyróżnić różnego rodzaju zaburzenia czucia.
Zobacz również: Opony rdzenia kręgowego i mózgowia.
Zaburzenia czucia typu ośrodkowego
W zależności od ich źródła możemy wyszczególnić następujące rodzaje dolegliwości:
- korowe;
- torebkowe;
- wzgórzowe;
- pniowe;
- rdzeniowe.
Korowe zaburzenia czucia
To zmiany związane są z polem projekcyjnym kory czuciowej w zakręcie zaśrodkowym półkuli mózgu. Do głównych objawów można tutaj zaliczyć:
- zaburzenia czucia – zazwyczaj plackowate;
- brak zaburzeń czucia wibracji i ułożenia;
- współistniejące upośledzenie precyzji ruchu w kończynach;
- brak bólu.
Torebkowe zaburzenia czucia
Dotyczą połowy ciała po stronie przeciwnej do ogniska uszkodzenia, zaburzeniu ulegają wszystkie rodzaje czucia.
Objawy współistniejące (ze względu na bliskie położenie drogi piramidowej i wzrokowej względem drogi czuciowej w torebce wewnętrznej) obejmują:
- spastyczny niedowład połowiczy;
- zaburzenia w polu widzenia o charakterze niedowidzenia połowiczego.
Wzgórzowe zaburzenia czucia
Występują na skutek niedrożności naczyń wzgórzowych. Objawy obejmują:
- połowicze zaburzenia czucia;
- towarzyszący ból samoistny, wyzwalany przez dotyk (hiperpatia), pacjent nie określa lokalizacji;
- osłabione czucie głębokie, niemożność identyfikacji przez dotyk znanych przedmiotów.
Z kolei objawy współistniejące to:
- przemijający niedowład połowiczy wiotki;
- niedowład nerwu twarzowego typu ośrodkowego;
- ruchy mimowolne pląsawiczo-atetotyczne lub zaburzenia ataktyczne, towarzyszące ruchom celowym wraz z zaburzeniami czucia ułożenia.
Pniowe zaburzenia czucia
Są spowodowane uszkodzeniami dróg czuciowych na poziomie pnia mózgu.
W rezultacie objawiają się naprzemiennymi zaburzeniami czucia o charakterze połowiczym – porażenia spastyczne lub wiotkie nerwów czaszkowych, występują po stronie ogniska uszkodzenia, a nerwów obwodowych po stronie przeciwnej.
Rdzeniowe zaburzenia czucia
Występują zależnie od miejsca i rozległości uszkodzenia czuciowych dróg rdzeniowych. W efekcie:
- przy uszkodzeniach wewnętrznych rdzenia pojawia się czucie rozszczepione;
- uszkodzenie dróg czuciowych na zewnątrz rdzenia powoduje objaw „wstępowania” zaburzeń czucia.
Polecane produkty:
|
Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy
Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
