Rdzeń kręgowy i mózgowie nie wypełniają całkowicie kanału kręgowego oraz jamy czaszki, ponieważ wewnątrz nich są koncentrycznie objęte trzema osłonami, jakimi są opony rdzenia kręgowego i mózgowia. To łącznotkankowe błony o różnej budowie oraz znaczeniu biologicznym. Warto wiedzieć o nich podstawowe informacje, ponieważ stanowią bardzo ważny element ciała człowieka.
Opony rdzenia kręgowego i mózgowia
W anatomii wyróżnia się oponę twardą, miękką i środkową (pajęczynówka). Ciekawostką jest, że stany zapalne zawsze obejmują jednocześnie oponę miękką i środkową – nigdy osobno. Obie połączone są ze sobą delikatnymi, łącznotkankowymi beleczkami, między którymi znajdują się szczeliny wypełnione płynem mózgowo-rdzeniowym.
O ile pajęczynówka nie jest unerwiona, o tyle opona miękka rdzenia kręgowego i mózgowia ma obfite zaopatrzenie nerwowe.
Opona twarda
Jest mocna, gruba, odporna i położona zewnętrznie. Budują ją dwie blaszki – zewnętrzna i wewnętrzna. Ta druga tworzy właściwą oponę twardą rdzenia kręgowego. Obie blaszki łączą się wyłącznie w jednym miejscu, jakim jest okolica obwodu otworu wielkiego kości potylicznej. Właśnie tutaj opona twarda rdzenia kręgowego przechodzi w oponę twardą mózgowia.
Między blaszką zewnętrzną a wewnętrzną znajduje się jama nadtwardówkowa, która zawiera warstwę wiotkiej tkanki łącznej. Tą z kolei wyposażają liczne szczeliny limfatyczne, tkanka tłuszczowa i obfite sploty żylne.
Opona twarda pozornie kończy się tępym, stożkowatym wierzchołkiem znanym jako stożek opony twardej na wysokości mniej więcej II-III kręgu krzyżowego. W rzeczywistości jednak worek przedłuża się w kształcie włókna w tak zwaną nić opony twardej.
W przypadku mózgowia opona zwykle przystosowuje się do rzeźby ścian jamy czaszki. Pełni wiele funkcji, między innymi stanowi ochronę i podporę mózgowia.
Nerwy czuciowe (prócz autonomicznych) pochodzą z trzech gałęzi nerwu trójdzielnego, nerwu błędnego, nerwu podjęzykowego, a także w okolicy otworu wielkiego z gałązek nerwów rdzeniowych.
Opona miękka
Zwana inaczej wewnętrzną, stanowi cienką błonkę powlekającą ściśle mózgowie i rdzeń kręgowy. Jest bardzo dobrze unaczyniona. Mimo swej cienkiej budowy stanowi silną warstwę.
Dla ośrodkowego układu nerwowego opona miękka jest nie tylko narządem odżywczym, ale i spełnia czynność łącznotkankowego zrębu, który utrzymuje miękką i plastyczną konsystencję mózgowia oraz rdzenia kręgowego we właściwym kształcie. Jest bogato unerwiona włóknami wegetatywnymi i czuciowymi nerwów czaszkowych oraz rdzeniowych. Przypuszcza się, że nerwy te regulują krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego i ciśnienie wewnątrzczaszkowe.
Opona miękka rdzenia kręgowego łączy się z aparatem więzadłowym, który z kolei umocowuje rdzeń kręgowy i utrzymuje go w zawieszeniu w płynie mózgowo-rdzeniowym. W ten sposób odciąża rdzeń przedłużony. Aparat ten tworzą:
- więzadło ząbkowane;
- przegroda tylna.
Pajęczynówka
Jest nieunaczyniona, delikatna i przeźroczysta. Od opony twardej dzieli ją jama podtwardówkowa. Dlatego u zdrowego człowieka można ją bez problemu oddzielić. Pajęczynówka jest tylko błoną graniczną, zamykającą od zewnątrz przestrzeń wypełnioną płynem.
Pajęczynówka rdzenia kręgowego ma kształt worka opony twardej. Na granicy górnego segmentu szyjnego i czaszki przechodzi w oponę mózgowia. Swym kształtem przystosowuje się do rzeźby ścian jamy czaszki, a nie do kształtu mózgu.
Oponę miękką i pajęczynówkę oddziela jama podpajęczynówkowa rozszerzająca się w niektórych miejscach. Te rozszerzenia wypełnione są płynem mózgowo-rdzeniowym i nazywane zbiornikami podpajęczynówkowymi. W anatomii wyróżniamy dwa podstawowe zbiorniki: móżdżkowo-rdzeniowy oraz podstawny, przy czym ten drugi obejmuje następujące zbiorniki:
- mostu;
- okalający;
- dołu bocznego mózgu;
- międzykonarowy;
- skrzyżowania;
- blaszki krańcowej.
Przez jamę podpajęczynówkową przebiegają korzenie brzuszne i grzbietowe nerwów rdzeniowych.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom IV, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
Polecane produkty:
|
Omega 3
Olej Omega 3 to czysty, 100% naturalny produkt pozyskiwany z rośliny o nazwie Pachnotka zwyczajna (Perilla frutescens). Tłoczony jest na zimno co sprawia, że zachowuje wszystkie, cenne składniki. Stanowi m.in. wsparcie dla mózgu ... Zobacz więcej... |
