Czucie teleceptywne

30 maja, 2019
13:20

Aktualizacja: 5 marca, 2022

Czucie teleceptywne jest odbierane przez narządy zmysłów, a więc przez narząd powonienia, wzroku oraz słuchu. Przez telereceptory odbierane są bodźce działające na organizm z pewnej odległości.

Podział czucia

W zależności od receptorów wyspecjalizowanych w odbieraniu określonych bodźców czucie dzieli się na:

teleceptywne;
interoceptywne;
proprioceptywne;
eksteroceptywne.

Zobacz również: Propriocepcja – dlaczego jest tak ważna w fizjoterapii.

Pobudzenie receptorów powoduje nie tylko przewodzenie impulsów najkrótszą drogą przez łuk odruchowy do efektorów, ale również przewodzenie do ośrodków, w których skupione są neurony czuciowe wyższego rzędu. Pobudzenie neuronów w ośrodkach czuciowych jest podstawą czucia.

Czucie określa się jako proste wrażenie zmysłowe, które polega na subiektywnej ocenie bodźców pobudzających odpowiednie receptory oraz jednoczesnym przewodzeniu impulsacji czuciowej przez drogi czuciowe swoiste i nieswoiste.

Czucie teleceptywne

Jak wspomniano na wstępie, czucie teleceptywne odbierane jest przez poszczególne narządy zmysłów. Ludzie przyzwyczajają się do jego obecności (niekiedy nawet go nie doceniają), ponieważ towarzyszy im na każdym kroku życia.

Zmysł powonienia

Cząsteczki związków chemicznych wprowadzane do jamy nosowej wraz z wdychanym powietrzem rozpuszczają się w śluzie pokrywającym nabłonek błony śluzowej okolicy węchowej. Następnie działają one na wypustki specjalnych komórek węchowych o kształcie rzęsek.

Z opuszki węchowej aksony idą w trzech kierunkach przez prążek węchowy:

przyśrodkowy i spoidło przednie – biegną do opuszki węchowej po stronie przeciwnej;
pośredni – aksony neuronów opuszki osiągają istotę dziurkowaną przednią, skąd biegną do podwzgórza i innych struktur układu rąbkowego;
boczny – który zawiera aksony kierujące się do III neuronu czuciowego w części korowej i przyśrodkowej ciała migdałowatego, a także do haka zakrętu hipokampa.

Próg pobudzenia dla cząstek lotnych związków jest niezwykle różny. Przykładowo, komórki węchowe reagują dość słabo na eter etylowy, silniej na kwas masłowy, a najsilniej na merkaptan metylowy. Właśnie dlatego niektóre zapachy czuć bardziej, a inne mniej.

Adaptacja do zapachu zależy od budowy chemicznej cząstek wywołujących czucie zapachu.

Zmysł wzroku

W odbieraniu oraz przekształcaniu na wrażenia zmysłowe fal świetlnych bierze udział oko oraz drogi i ośrodki łączące je z polem wzrokowym kory mózgu.

Układ optyczny oka tworzą struktury i płyny przejrzyste, które załamują promienie świetlne. W kierunku od zewnątrz gałki ocznej są to:

rogówka;
ciecz wodnista;
soczewka;
ciało szkliste.

Promienie równoległe padając na rogówkę załamują się i skupiają w ognisku na siatkówce.

Ważnym i często stosowanym pojęciem jest akomodacja oka. Pojęcie to odnosi się do zmiany kształtu soczewki oka w zależności od odległości od oglądanego przedmiotu.

Konwergencja oczu jest równie ważnym zjawiskiem. Podczas kierowania wzroku na przedmiot bardzo odległy osie patrzenia obu oczu ustawione są niemal równolegle. W miarę zbliżania się obserwowanego przedmiotu gałki oczne odruchowo ustawiają się tak, aby osie patrzenia się przecinały.

Fotoreceptory siatkówki adaptują się do warunków odbierania promieni świetlnych zarówno o dużym, jak i o małym natężeniu.

Zmysł słuchu

Właściwy receptor odpowiedzialny za odbieranie fal akustycznych znajduje się w uchu wewnętrznym, w narządzie spiralnym Cortiego. Właśnie tam zachodzi przetwarzanie fal akustycznych na impulsy nerwowe.

Fale akustyczne przewodzone są przez powietrze znajdujące się w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Następnie napotykają one na swej drodze błonę bębenkową i wywierają na nią zmienne ciśnienie. Drgania bony bębenkowej przenoszone są w uchu środkowym na okienko przedsionka przez dźwignię utworzoną z trzech kosteczek słuchowych. W rezultacie wywołują fale zmian ciśnienia i ruch przychłonki, która wypełnia schody przedsionka. Między schodami przedsionka a schodami bębenka znajduje się przewód ślimakowy wypełniony śródchłonką.

Natężenie fal akustycznych przyjęto mierzyć w decybelach. Próg słyszenia u człowieka wynosi 0 decybeli, przy czym bodziec maksymalny wynosi 140 decybeli i powoduje on dolegliwości bólowe związane z uszkodzeniem narządu spiralnego.

Uznaje się, że najlepiej odbierane są dźwięki w zakresie od 1000 do 3000 Hz.

Polecane produkty:

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...