Cewnik

Cewnik to giętka rurka wprowadzana do narządów i jam ciała, najczęściej celem pobrania lub odprowadzenia różnego rodzaju płynów. Zwykle cewniki wykorzystuje się w odniesieniu do układu moczowego (wprowadza się je wówczas przez cewkę moczową), choć znajdują zastosowanie także w kardiologii (do cewnikowania serca) i innych dziedzinach medycyny.

Cewnik – charakterystyka

Cewnik urologiczny jest niewielką, plastikową i giętką rurką wprowadzaną do szyi pęcherza moczowego celem odprowadzenia moczu. Z jednej strony jest zaokrąglony, zabezpieczony niekiedy balonikiem zabezpieczającym cewnik przed wysunięciem się z szyi pęcherza moczowego. Natomiast z drugiej strony cewnika znajduje się końcówka, którą podłącza się cewnik do worka zbierającego mocz. Może posiadać zawór, przez który wprowadza się płyn do napełniania balonika.

Aktualnie najwygodniejszym, samoutrzymującym się cewnikiem urologicznym jest cewnik Foley’a. Służy do długotrwałego drenowania pęcherza moczowego. Posiada prostą budowę z dwoma bocznymi otworami oraz balonikiem zabezpieczającym cewnik przed wysunięciem się z pęcherza moczowego. Balonik umieszcza się powyżej otworu bocznego cewnika, a do jego środka wstrzykuje się jałowy płyn, najlepiej wodę do wstrzyknięć. Cewnik Foley’a zazwyczaj wykonany jest z lateksu lub silikonu, może być też pokryty warstwą silikonową. Należy zachować ostrożność, ponieważ uczulenie na lateks jest w dzisiejszych czasach bardzo powszechne.

Cewnik – wskazania do stosowania

Cewniki wykorzystuje się w celach:

• diagnostycznych – do oceny wydalania moczu, oceny średnicy cewki moczowej, ustalenia rozpoznania;
• terapeutycznych – płukanie pęcherza moczowego, przeciwdziałanie powikłaniom wynikającym z zalegania moczu.

Do najczęstszych wskazań zaliczamy więc:

• opróżnianie pęcherza moczowego;
• planowane operacje;
• śpiączka farmakologiczna;
• poród;
• zastój moczu, np. wskutek kamicy nerkowej;
• problemy z oddawaniem moczu po operacjach i zabiegach, zwykle urologicznych;
• monitorowanie diurezy;
• nietrzymanie moczu.

Należy pamiętać, że układ moczowy jest bardzo delikatny i podatny na infekcje. Zakażenie może pojawić się w każdym jego odcinku, a objawy są wyjątkowo nieprzyjemne. Dlatego podczas zakładania cewnika należy szczególnie dbać o higienę poszczególnych czynności.

Cewnik – przeciwwskazania

Do przeciwwskazań do zakładania cewnika zalicza się przede wszystkim:

• przerwanie ciągłości lub uszkodzenie cewki moczowej;
• ostre zapalenie prostaty u mężczyzn;
• zwężenie cewki moczowej, zwykle wskutek toczących się stanów zapalnych.

Jeśli umieszczenie cewnika jest konieczne, a pacjent zmaga się z problemami dotyczącymi cewki moczowej, można zastosować dostęp nadłonowy.

Jak zakładać cewnik?

Dobrze wykonany zabieg umieszczania cewnika nie powinien powodować żadnych dolegliwości bólowych. Średnica cewnika jest bowiem dobierana do średnicy cewki moczowej, czyli do indywidualnych potrzeb pacjenta. W dzisiejszych czasach dodatkowo stosuje się miejscowe znieczulenie za pomocą żelu. Cewnikowanie mężczyzny jest trudniejsze, ponieważ posiadają oni dłuższą cewkę moczową, która dodatkowo fizjologicznie zwęża się w 3 miejscach. Czynność wymaga więc precyzji i umiejętności. Po odpowiednim przygotowaniu pacjenta, oczyszczeniu okolicy narządów płciowych i ułożeniu w wygodnej pozycji należy pewnym, ale delikatnym ruchem wprowadzić rurkę przez cewkę moczową do dalszych odcinków układu moczowego.

Prawidłowo założony cewnik nie powoduje dyskomfortu i nie wpływa negatywnie na jakość życia codziennego. Można z nim normalnie funkcjonować i chodzić do pracy. Nie jest konieczne wyjmowanie cewnika – przy odprowadzeniu pewnej ilości moczu wymienia się jedynie woreczek. Przed jego wymianą należy dokładnie umyć ręce, aby bakterie i patogeny nie przedostały się do dróg moczowych. Osoby z cewnikiem powinny pić dużo wody i przyjmować produkty bogate w witaminę C, np. acerolę, soki z żurawiny lub czarnej porzeczki.

Ile kosztuje założenie cewnika?

Zakładanie cewnika najczęściej wykonywane jest w szpitalu lub gabinecie medycznym w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ). Jeśli jednak z różnych względów pojawi się konieczność samodzielnego opłacenia czynności, cena założenie lub wymiana cewnika wynosi około 150 zł.

BIO Acerola - naturalna witamina C Organiczna Acerola od bioalgi to wysokiej jakości naturalna witamina C. Jest silnie skoncentrowanym ekstraktem ze specjalnie wyselekcjonowanych owoców (1 gram produktu odpowiada 17 gramom owoców Aceroli). Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Krupienicz A., Podstawy pielęgniarstwa – repetytorium przedegzaminacyjne, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2018.
2. Borkowski A., Urologia – podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.