Predyspozycje to względnie elementarne cechy strukturalne i funkcjonalne organizmu człowieka. W znacznym stopniu uwarunkowane są genetycznie i możliwe do pomiaru za pomocą nauk podstawowych. Pisząc prostszym językiem, każdy człowiek od najmłodszych lat wykazuje predyspozycje względem danej dyscypliny, np. dyscypliny sportowej. Oznacza to, że nie każdy będzie w równym stopniu nadawał się do określonej, wybranej dziedziny sportu. Właśnie dlatego można mówić o różnorodności między ludźmi oraz o osobniczych zdolnościach danego człowieka.
Predyspozycje
Jeśli dziecko od najmłodszych lat jest żywiołowe, ruchliwe i energiczne można przypuszczać, że w przyszłości będzie chciało aktywnie uczestniczyć w świecie sportu. W przeciwieństwie, jeśli dziecko jest spokojne, ciche i potrzebuje więcej czasu na zebranie myśli, można podejrzewać, że polubi świat nauki lub sztuki. Skupiając się na dziedzinach sportowych, predyspozycje mają ogromne znaczenie, ponieważ typ budowy człowieka wpływa na to, w jakim konkretnym sporcie dana osoba może odnieść największe sukcesy.
Typy budowy ciała
W antropologii wyróżniamy trzy podstawowe typy budowy ciała ludzkiego. Ze względu na określone cechy fizjologiczne mogą one predysponować ludzi do poszczególnych dyscyplin sportowych. Są to:
- mezomorfik – opisuje osoby o mocnej i umięśnionej budowie ciała, często nazywa się je typem atletycznym. Zwykle taką osobę charakteryzują długie kończyny, wąskie biodra oraz szerokie barki. Budowa korpusu przypomina kształtem literę V. Mezomorfik predysponowany jest do uprawiania np. kajakarstwa czy sprintów, gdyż z łatwością buduje mięśnie i ma predyspozycje do osiągania dobrych wyników sportowych;
- ektomorfik – cechuje go szczupła budowa ciała, wąskie ramiona oraz miednica i drobny szkielet. Taka osoba posiada stosunkowo słabo rozwinięte mięśnie. Może się to wiązać między innymi z faktem, że wykazuje bardzo szybką przemianę materii, a tym samym problemy ze zwiększaniem masy ciała. Jednocześnie ektomorfik jest niezwykle wytrzymały, dlatego bardzo dobrze sprawdzi się w biegach długodystansowych lub wspinaczce wysokogórskiej;
- endomorfik – opisuje człowieka o mocnym i rozłożystym szkielecie, który dodatkowo często pokrywa spora ilość mięśni. Poza tkanką mięśniową na ciele endomorfika znajduje się również spora ilość tkanki tłuszczowej, ponieważ typ ten charakteryzuje się powolnym metabolizmem. U endomorfików w większym stopniu zauważa się nadwagę i powiązane z nią choroby układu krążenia. Po odpowiednio dobranej diecie oraz przy zdrowym stylu życia osoby te mogą osiągnąć sukcesy w sportach siłowych lub wielobojach.
Już na podstawie powierzchownych obserwacji bez większego problemu można określić, który z typów budowy ciała reprezentuje dany osobnik, a co się z tym wiąże – przewidzieć jego predyspozycje fizyczne.
Zdolności motoryczne
Predyspozycje sportowe można podzielić również ze względu na: właściwości budowy i funkcjonowania struktury morfologicznej oraz biologicznej ciała, co określa się w skrócie jako zdolności motoryczne.
Rodzaje zdolności motorycznych są następujące:
- strukturalne – proporcje czy masa ciała;
- energetyczne – szybkość męczenia się, określana między innymi jako siła czy wytrzymałość;
- koordynacyjne – orientacja przestrzenna wzrokowo-ruchowa czy rytmiczność ruchów;
- psychiczne – osobowość, temperament, charakter, siła woli.
Biorąc pod uwagę wszystkie wymienione czynniki można określić, do jakiej dyscypliny sportowej przydzielić danego osobnika. Zwykle orientacyjna ocena nie sprawia większych trudności. Warto pamiętać, że predyspozycje zazwyczaj pokrywają się z faktami rzeczywistymi, jednakże nie są zawsze jednoznacznym wyznacznikiem przyszłości sportowej dla danej osoby.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Wilczyński J., Korekcja wad postawy człowieka, Wydawnictwo Anthropos, Starachowice 2005.
- Rozpoznawanie predyspozycji zawodowych i zainteresowań – życiowym drogowskazem dla młodzieży, przewodnik dla nauczyciela, Lubań 2015.
