Mięsień biodrowo-lędźwiowy

Mięsień biodrowo-lędźwiowy (łac. musculus iliopsoas) to nie pojedynczy mięsień, lecz kompleks składający się z mięśni:

• lędźwiowego większego (łac. musculus psoas major);
• biodrowego (łac. musculus iliacus).
• lędźwiowego mniejszego (łac. musculus psoas minor).

W ujęciu anatomicznym warto jednak patrzeć na oba mięśnie osobno.

Mięsień biodrowo-lędźwiowy

Omawiana grupa mięśni należy do grupy przedniej mięśnie grzbietowych obręczy kończyny dolnej. Jak wspomniano wcześniej, warto scharakteryzować każdy mięsień z osobna.

Dodatkowo należy wspomnieć, że stale między mięśniem a łukiem biodrowo-łonowym występuje kaletka biodrowo-łonowa, która czasami łączy się ze stawem biodrowym. Z kolei kaletka biodrowa podścięgnowa nie występuje stale, lecz bardzo często. Lokalizuje się ona wówczas między omawianym mięśniem a krętarzem mniejszym. Również ona często łączy się ze stawem biodrowym.

Mięsień lędźwiowy większy

To lekko okrągławy, podłużny mięsień wchodzący w skład tylnej ściany jamy brzusznej. Biegnie on z okolicy lędźwiowej do krętarza mniejszego. Rozpoczyna się on dwiema warstwami. Powierzchowna odchodzi od powierzchni bocznej trzonów XII kręgu piersiowego i I-IV kręgów lędźwiowych, a także sąsiednich krążków międzykręgowych. Z kolei warstwa głęboka odchodzi od wyrostków żebrowych wszystkich kręgów lędźwiowych. Między tymi warstwami znajduje się część splotu lędźwiowego. Przyczepy tego mięśnia można zatem przedstawić następująco:

• przyczep początkowy – trzony kręgów Th12, L1-L4 oraz sąsiadujące krążki międzykręgowe, a także wyrostki żebrowe kręgów lędźwiowych;
• przyczep końcowy – krętarz mniejszy kości udowej.

Mięsień lędźwiowy mniejszy

Leży do przodu od poprzedniego. To mięsień niestały, płaski i wydłużony. Rozpoczyna się na trzonach XII kręgu piersiowego i I kręgu lędźwiowego. Następnie jego włókna biegną ku dołowi i nieco bocznie, przechodząc w długie i płaskie ścięgno. Kończy się ono na powięzi biodrowej, łuku biodrowo-łonowym, który częściowo zresztą wytwarza oraz na wyniosłości biodrowo-łonowej.

Przyczepy mięśnia można zapisać następująco:

• przyczep początkowy – trzony Th12 i L1;
• przyczep końcowy – powięź biodrowa, łuk biodrowo-łonowy, wyniosłość biodrowo-łonowa.

Mięsień biodrowy

Posiada trójkątny kształt i grubość około 2 cm. Leży w dole biodrowym, który wyściela. To właśnie w tym miejscu znajduje się jego przyczep początkowy. Otrzymuje on dodatkowe wzmacniające pasma od kolca biodrowego przedniego górnego i dolnego oraz od torebki stawu biodrowego. Mięsień ten biegnie dalej zbieżnie ku dołowi pod więzadłem pachwinowym przez rozstęp mięśni wspólnie z lędźwiowym większym, z którym się zrasta. Następnie kieruje się do przodu od stawu biodrowego i kończy wspólnym ścięgnem.

Przyczepy mięśnia biodrowego prezentują się następująco:

• przyczep początkowy – dół biodrowy: grzebień biodrowy, oba kolce biodrowe przednie, kresa graniczna;
• przyczep końcowy – krętarz mniejszy kości udowej.

Czynność

Wszystkie mięśnie, czyli tak na prawdę mięsień biodrowo-lędźwiowy, silnie zginają udo w stawie biodrowym, a także biorą udział w rotacji zewnętrznej uda w tym samym stawie. Jest to mięsień, który jako zginacz ma najdłuższy zakres działania. Skurcz koncentryczny mięśnia biodrowo-lędźwiowego zazwyczaj przemieszcza kość udową. Jednak przy ustabilizowanej kończynie dolnej może przemieścić także tułów (zgięcie).

Zobacz również: mięśnie zginacze kończyny dolnej

Ze względu na swoje specyficzne płożenie może nie tylko wywoływać ruch w stawie biodrowym i stawach kręgosłupa (napięcie izotoniczne), ale także stabilizować pozycję ciała (napięcie izometryczne mięśnia). Będąc w prawidłowej kondycji, mięsień biodrowo-lędźwiowy utrzymuje prawidłową krzywiznę kręgosłupa (głównie lordozę lędźwiową).

Unerwienie

Omawiane mięśnie unerwione są gałęźmi splotu lędźwiowego oraz nerwem udowym.

Unaczynienie

Z kolei unaczynienie mięśnia biodrowo-lędźwiowego pochodzi od następujących tętnic: lędźwiowe, biodrowo-lędźwiowa, okalająca biodro głęboka.

Zobacz również: mięśnie kończyny dolnej – przyczepy i funkcje

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.

	Plastry Kinesio Tex Gold Finger Print Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia.Zobacz więcej...
	Plastry Kinesio Tex Classic Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walceZobacz więcej...