Gruczoł łzowy jest niewielką, owalną strukturą zlokalizowaną w przednio-górnym kącie oczodołu, a dokładniej w swoim zagłębieniu zwanym dołem gruczołu łzowego. Wyróżnia się 2 części tego gruczołu – górną i dolną. Narząd ten pełni ważne funkcje związane między innymi z nawodnieniem oka, a więc zapobieganiem jego wysychaniu.
Gruczoł łzowy – budowa
Jak wspomniano we wstępie, w budowie gruczołu łzowego wyróżniamy dwie części:
- górną – oczodołową;
- dolną – powiekową.
Z obydwu części wychodzą przewodziki wyprowadzające, które odprowadzają łzy do worka spojówkowego. Pod względem histologicznym gruczoł łzowy zalicza się do tak zwanych złożonych gruczołów cewkowych, których przewody zbudowane są z dwuwarstwowego nabłonka walcowatego.
Każdy człowiek posiada 4 kanaliki łzowe – po 2 na każdą gałkę oczną. W swoim początkowym przebiegu układają się pionowo, następnie zaś biegną w kierunku nosa i uchodzą do bocznej powierzchni woreczka łzowego w przyśrodkowej ścianie oczodołu. Dodatkowo warto omówić przewód nosowo-łzowy o długości około 1,5 cm. Wypełnia on kostny kanał nosowo-łzowy łączący woreczek łzowy i przewód nosowy dolny. Połączenie oka z jamą nosową wyjaśnia typowe zjawisko występowania kataru podczas jednoczesnego płaczu.
Funkcje filmu łzowego
Film łzowy posiada złożoną, trójwarstwową strukturę, przy czym poszczególne warstwy nie mieszają się ze sobą. Prawidłowy film łzowy może utrzymywać się na oku przez dłuższy czas. Pierwsza warstwa – śluzowa – leży najbliżej oka, a w jej skład wchodzi głównie mucyna, która zapewnia utrzymanie się tego filmu na powierzchni oka. Warstwa druga jest cieczą wodnistą, zawiera więc przede wszystkim wodę i białka z solami mineralnymi. Z kolei ostatnia, trzecia warstwa to cienka warstwa tłuszczowa.
Każda z tych warstw pełni swoje własne funkcje. Śluzowa utrzymuje powierzchnię nabłonka w stanie hydrofilnym, wodnista hamuje wzrost bakterii, wypłukuje zanieczyszczenia i utrzymuje prawidłowe nawodnienie nabłonka, zaś tłuszczowa zapobiega parowaniu i utrzymuje optycznie gładką powierzchnię oka. Zaburzenia funkcjonowania którejkolwiek warstwy przekłada się na nieprawidłowości w widzeniu.
Choroby gruczołu łzowego
Najczęściej występującą przyczyną zaburzeń w obrębie gruczołu łzowego są idiopatyczne stany zapalne tkanek oczodołu. Istnieje duże ryzyko ich wystąpienia w przebiegu chorób o podłożu autoimmunologicznym, takich jak: sarkoidoza, zespół Sjogrena czy ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń. Powodują upośledzenie funkcji gruczołu łzowego, który nie produkuje odpowiedniej ilości łez. Miejsce ma wysychanie oka, co powoduje zaburzenia widzenia, uczucie suchości i piasku pod powiekami oraz dolegliwości bólowe.
Zobacz również: Zespół suchego oka.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Shea C., Nemeth S., DiSclafani M., Allingham R., Przednia i tylna komora oka.
- Janik K., Antoniewicz-Papis J., Pogłód R., Łętkowska M., Zespół „suchego oka” – możliwości leczenia z wykorzystaniem autologicznych „sztucznych łez”, Journal of Transfusion Medicine, 2/2013.
- Ratajczak W., Tokarz-Deptuła B., Deptuła W., Immunologia oka, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 72/2018.
