Łza to kropla słonawej, przezroczystej cieczy, wydobywającej się z oka. Przyjęto mawiać, że łzy pojawiają się tylko podczas płaczu, wiadome jest jednak, że na powierzchni oka stale znajduje się warstwa filmu łzowego. Są więc stale produkowane przez narząd łzowy (pomijając czas snu).
Narząd łzowy
Narząd łzowy składa się z następujących struktur:
- gruczoł łzowy;
- kanaliki łzowe;
- woreczek łzowy;
- przewód nosowo-łzowy.
Gruczoł łzowy należy do typu złożonych gruczołów cewkowych. Jego przewody wyściela dwuwarstwowy nabłonek walcowaty, a komórki wykazują zdolność kurczenia się. Wzdłuż górnego sklepienia rozsiane są drobne gruczoły mające budowę gruczołu łzowego – są to gruczoły łzowe dodatkowe. Tylko u młodych osób wystarczają one do zwilżenia spojówki i rogówki.
Pozostałe struktury tworzą drogi łzowe. Rozpoczynają się one dwoma punktami łzowymi leżącymi przy krawędzi tylnej obu powiek, do których spływa łza. Mechanizm przepływu łez przez narząd łzowy nie został do końca poznany. Odpływ łez nie opiera się na zasadzie siły ciężkości – główną rolę odgrywa działanie ssąco-tłoczące kanalików i woreczka łzowego.
Łzy – skład
Łzy są niemal całkowicie przezroczyste, z powodu zawartości białka do 0,6% delikatnie opalizują. Ponadto zawierają one około 1% soli kuchennej, trochę kwasu askorbinowego oraz bakteriostatyczny enzym – lizozym. Gęstość względna wynosi 1004, natomiast pH około 7,35.
Jak wydzielana jest łza?
Gdy brak jest zewnętrznych czynników drażniących, wówczas gruczoł łzowy wydziela taką ilość łez, jaka jest potrzebna do zwilżania rogówki i spojówki, czyli od 0,5 do 0,6 ml w ciągu 12-16 godzin. Wzmożone wydzielanie łez następuje pod wpływem licznych czynników, takich jak:
- silny blask światła (działanie na nerw wzrokowy);
- podrażnienie spojówki lub rogówki (działanie na nerw trójdzielny);
- ekspozycja oka na silny wiatr;
- bodźce psychiczne (radość, smutek, stres itd.).
Łzy wydobywające się z przewodzików odprowadzających powoli spływają przez wąską rynienkę zawartą między przednią powierzchnią gałki a wolnym brzegiem powiek, zwaną korytkiem łzowym. Część płynu wyparowuje, pozostała część zaś zbiera się w kącie przyśrodkowym oka, tak zwanym jeziorku łzowym.
Co to jest film łzowy?
Film łzowy to cienka, niejednorodna powłoka łez pokrywającą rogówkę i spojówkę oka. Obecność zdrowego, stabilnego filmu łzowego na powierzchni oka odgrywa istotną rolę w zapewnieniu prawidłowego funkcjonowania układu wzrokowego. Rogówka nie posiada naczyń krwionośnych, w związku z czym odżywianie jej jest silnie zależne od filmu łzowego, który bierze czynny udział w metabolizmie rogówki. Dodatkowo film łzowy:
- dostarcza niezbędne dla rogówki substancje odżywcze i tlen;
- utrzymuje stały, obojętny odczyn pH na powierzchni oka;
- chroni przedni odcinek oka przed różnego rodzaju zakażeniami;
- wypłukuje z powierzchni rogówki i spojówki resztki przemiany materii i ciała obce;
- umożliwia ruch powiek podczas mrugania.
Zaburzenia w wydzielaniu łez czy tworzeniu się filmu łzowego skutkują tak zwanym zespołem suchego oka. Towarzyszy on niektórym poważnym chorobom, takim jak zespół Sjogrena. Suchość oka odczuwają również osoby niewyspane, przepracowane czy długotrwale korzystające z komputera.
Funkcje łez
Wydzielanie łez można kontrolować, ale bardzo często są one produkowane automatycznie, wskutek bodźców mechanicznych czy psychicznych. Powyżej wymieniono najważniejsze właściwości filmu łzowego – jego podstawową czynnością jest ochrona i nawilżanie oka. To bardzo ważne funkcje, gdyż brak łez powoduje liczne dolegliwości, w tym problemy z mruganiem czy nawet patrzeniem.
Nie należy skupiać się jednak wyłącznie na funkcji ochronnej i odżywczej. Płacz wywołuje bowiem wiele pozytywnych reakcji w organizmie człowieka. Wykazano, że obniża ciśnienie i powoduje spadek napięcia emocjonalnego. Osoba bardzo przygnębiona po płaczu może poczuć się bardziej zrelaksowana, zaś płacz szczęścia uwolni od nadmiernych emocji. Niekiedy płacz jest sposobem na wyrażenie złości i frustracji – wówczas czynność ta uspokaja. Można zatem podsumować, że płacz ma właściwości terapeutyczne.
Bibliografia
- Szczęsna D., Badania i ocena kinetyki filmu łzowego za pomocą interferometrii, Gliwice 2008.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
