Osteocyty (inaczej nazywane: dojrzałe komórki tkanki kostnej) odpowiadają za wymianę substancji odżywczych i metabolitów. Powstają z osteoblastów, czyli komórek kościotwórczych. Można zatem stwierdzić, że są to osteoblasty otoczone zmineralizowaną macierzą pozakomórkową. Osteocyty lokalizują się w tak zwanych jamkach kostnych, a ich wypustki przechodzą do kanalików kostnych.
Fizjologia tkanki kostnej
Tkanka kostna każdego człowieka stale przechodzi procesy resorpcji i przebudowy. U dzieci i młodzieży obserwuje się wzrost kości na długość, dzięki czemu możliwe jest rośnięcie. U każdego człowieka zauważyć można, że każde złamanie kości wiąże się z procesem gojenia, jakim jest wytworzenie zrostu kostnego – porcji tkanki kostnej zasklepiającej złamanie i trwale przytwierdzającej odłamy kości do siebie. Wszystkie te zjawiska są możliwe dzięki działaniu osteoblastów i osteocytów. Natomiast osteoklasty (trzecie z komórek tkanki kostnej) odpowiadają za resorpcję, czyli niszczenie kości. U zdrowej osoby to równie ważne zjawisko, ponieważ umożliwia odbudowę kości bez odkładania się w organizmie starych i zniszczonych jej fragmentów. Niechcianą sytuacją jest jednak patologiczne zwiększenie aktywności tych komórek, co ma miejsce choćby w starszym wieku oraz w przebiegu chorób autoimmunologicznych czy przewlekłych.
Osteocyty – charakterystyka
Osteocytami nazywa się osteoblasty otoczone zmineralizowaną macierzą kostną, przy czym mineralizacji nie podlega najbliższa okolica ciała osteoblastu oraz jego wypustki cytoplazmatyczne. Stanowi to mechanizm powstawania jamek kostnych, w których znajdują się wypustki osteocytów. Istota komórkowa jest zmineralizowana, co oznacza, że nie przepuszcza składników odżywczych i metabolitów w kości, do tego niezbędne są właśnie wypustki cytoplazmatyczne zlokalizowane w pobliżu naczyń krwionośnych. Zazwyczaj jeden szereg komórek przekazujących substancje odżywcze między sobą składa się z około 15 osteocytów.
Budowa młodych osteocytów przypomina budowę osteoblastów, z tą różnicą, że te pierwsze zatracają biegunowość ułożenia składników cytoplazmy. Dojrzałe już osteocyty wyróżniają się płaskim kształtem, a ich jądra posiadają zbitą chromatynę. Do słabo rozwiniętych organelli komórkowych osteocytów zaliczamy natomiast aparat Golgiego, szorstką siateczkę śródplazmatyczną oraz pęcherzyki wydzielnicze. Wielkość osteocytów waha się w przedziale 20-50 μm.
Osteocyty – funkcje
Podstawową i najważniejszą funkcją tych komórek jest pośredniczenie w wymianie składników odżywczych i metabolitów między tkanką kostną, a naczyniami krwionośnymi. Odbywa się to na zasadzie dyfuzji. Wszelkie wymieniane składniki przechodzą przez wypustki cytoplazmatyczne, począwszy od osteocytu znajdującego się w bezpośrednim kontakcie z naczyniem krwionośnym. Przekaźnictwo to odbywa się bardzo intensywnie w młodym wieku, jednak im dana osoba jest starsza, tym bardziej zwalnia. Najwolniejszy transport składników odżywczych obserwuje się u osób starszych, co z kolei przyczynia się do wydłużenia tworzenia zrostów kostnych po złamaniach oraz zwiększonego ryzyka złamań kości.
Pozostałe komórki tkanki kostnej
Poza osteocytami w tkance kostnej wyróżnia się również osteoblasty i osteoklasty. Osteoblasty, czyli komórki kościotwórcze, produkują składniki organiczne istoty międzykomórkowej, przez co możliwe jest tworzenie zrostu kostnego w miejscu pęknięcia lub złamania kości, a także wzrost kości na długość. Lokalizują się głównie na powierzchni nowo powstającej kości, tworząc tym samym błonę niedopuszczającą do powierzchni nowej kości osteoklastów. Warto wiedzieć, że osteoblasty posiadają zdolność wytwarzania osteonektyny, osteokalcyny oraz hydrolazy (w tym kolagenozy). Są to białka początkujące i regulujące proces mineralizacji kości.
Z kolei osteoklasty (zwane również komórkami kościogubnymi) stanowią pewien rodzaj makrofagów wywodzących się ze szpiku kostnego. Ich podstawową rolą jest niszczenie tkanki kostnej, co jest możliwe poprzez syntezę i wydzielanie hydrolaz, czyli enzymów rozkładających organiczne składniki kości, fagocytując je. W wieku podeszłym przeważają procesy rozkładu tkanki kostnej nad procesami jej tworzenia.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Majewski P., Osteoimmunologia, czyli o wzajemnych oddziaływaniach komórek układów kostnego i odpornościowego, Problemy Nauk Biologicznych, 4/2017.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
