Aminokwasy endogenne to związki budujące peptydy i białka, które organizm jest w stanie samodzielnie syntezować w ilości pokrywającej dobowe zapotrzebowanie. Są niezbędne do tego, aby organizm mógł prawidłowo funkcjonować. Tworzą bowiem białka, zaś białka wykorzystywane są jako materiał budulcowy wszystkich tkanek, hormonów, enzymów, neuroprzekaźników itd.
Czym są aminokwasy?
Na początku warto wiedzieć, czym w ogóle są aminokwasy. To monomery zawierające w swojej budowie 2 grupy funkcyjne – aminową oraz karboksylową. Wszystkie zbudowane są z atomów węgla, wodoru, tlenu i azotu. Wyróżniamy 20 aminokwasów, które różnią się od siebie wyłącznie strukturą łańcucha bocznego. Taka struktura determinuje w efekcie właściwości poszczególnych aminokwasów.
Zobacz również: Aminokwasy egzogenne.
Aminokwasy endogenne – lista
Do aminokwasów endogennych możemy zaliczyć:
- alaninę;
- asparaginę;
- glicynę;
- glutaminę;
- kwas glutaminowy;
- kwas asparaginowy;
- serynę;
- prolinę.
Ponadto wyróżnia się tak zwane aminokwasy względnie endogenne. Należą do nich cysteina (produkowana z metioniny) oraz tyrozyna (produkowana z fenyloalaniny). Nazywa się je tak, ponieważ organizm człowieka wprawdzie potrafi je syntezować, jednak do tego procesu konieczna jest obecność innych aminokwasów, egzogennych. Egzogenne należy zaś dostarczyć do organizmu wraz z pożywieniem.
Za co odpowiadają aminokwasy endogenne?
Każdy z aminokwasów endogennych pełni inne, ważne funkcje. Można je określić w skrócie następująco:
- alanina – poprawia wydolność, wytrzymałość i siłę mięśniową. Ponadto bierze udział w produkcji przeciwciał oraz metabolizmie kwasów organicznych. Jest niezbędna, aby utrzymać stały poziom cukru we krwi;
- asparagina – wspomaga łagodzenie stanów wyczerpania psychicznego i fizycznego. Wspiera pamięć i koncentrację. Dawniej stosowano ją do leczenia dny moczanowej i artretyzmu;
- glicyna – wspomaga pracę układu pokarmowego, reguluje poziom cukru we krwi oraz zmniejsza uczucie głodu. Dodatkowo wpływa na obniżenie progu zmęczenia i niepokoju. Poprawia jakość snu, pamięć oraz koncentrację;
- glutamina – jest niezbędna do produkcji glutationu i DNA. Wspiera utrzymanie homeostazy, szczególnie równowagi kwasowo-zasadowej oraz wykazuje właściwości antyoksydacyjne;
- kwas glutaminowy – jest ważnym przekaźnikiem w ośrodkowym układzie nerwowym, zapewnia więc prawidłowe funkcjonowanie mózgu. Jego niedobór może zwiększać ryzyko chorób neurodegeneracyjnych;
- kwas asparaginowy – pobudza neurony, ułatwia tworzenie śladów pamięciowych i poprawia koncentrację. Ponadto wykazuje właściwości anaboliczne: syntezę hormonu wzrostu, insuliny i glukagonu;
- seryna – bierze udział w trawieniu białek, poprawia zdolności poznawcze i pamięć oraz wpływa na stabilność psychiczną. Jest kluczowym składnikiem osłonek mielinowych komórek układu nerwowego;
- prolina – buduje kolagen, wzmacnia tym samym kości, skórę i stawy. Dodatkowo zwiększa elastyczność ścian tętnic i przyspiesza gojenie się ran;
- cysteina – bierze udział w tworzeniu kolagenu, glutationu i kreatyny, a także uczestniczy w syntezie wielu hormonów. Działa antyoksydacyjnie, odpowiada za zdrowy wygląd skóry;
- tyrozyna – wspiera syntezę melaniny w skórze, chroni ją więc przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych. Dodatkowo bierze udział w produkcji neuroprzekaźników (dopaminy i noradrenaliny) oraz wpływa na długotrwały wzrost energii.
To jedynie garść właściwości poszczególnych aminokwasów endogennych. Jedno można jednak powiedzieć – z pewnością omówione związki są niezbędne, aby organizm mógł funkcjonować prawidłowo. Wpływają bowiem na czynność wszystkich układów i narządów.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ciborowska H., Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
- Traczyk W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Bańkowski E., Biochemia. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2016.
