Zespół Wernickiego-Korsakowa to zbiorcze określenie 2 neuropsychiatrycznych skutków niedoboru tiaminy u alkoholików. W skład tego zespołu, wchodzi encefalopatia Wernickiego i zespół Korsakowa.
Witamina B1 (tiamina)
Witamina B1 należy do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Pełni istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, ponieważ:
- bierze udział w metabolizmie węglowodanów i aminokwasów rozgałęzionych;
- warunkuje prawidłową przemianę glukozy;
Tiamina jest obecna niemal we wszystkich produktach spożywczych, których nie poddaje się gotowaniu. Są to między innymi: soczewica, nasiona słonecznika, warzywa strączkowe, otręby pszenne, ryby, brzoskwinie, maliny czy mleko. Pewne ilości tej witaminy mogą być syntezowane przez mikroflorę jelitową, jednak są to ilości śladowe, niepokrywające dziennego zapotrzebowania.
Poziom witaminy B1 w surowicy nie powinien spadać poniżej 3 µmoli/100 ml. W związku z tym dobowe zapotrzebowanie na tiaminę wynosi 1,5 – 3 mg. Ilości te należy dostarczyć wraz z pokarmem lub zdecydować się na suplementację.
Z czego wynika zespół Wernickiego-Korsakowa?
Omawiany zespół jest skutkiem ostrego lub przewlekłego niedoboru tiaminy, czyli witaminy B1, co najczęściej wynika z przewlekłego nadużywania alkoholu. Witaminy, ze względu na swoje regulacyjne funkcje fizjologiczne, są niezbędne do prawidłowej przemiany materii. Przewlekłe, intensywne spożywanie alkoholu może prowadzić do niedoboru wielu witamin, ponieważ wiąże się ono ze zmniejszonym przyjmowaniem pokarmów, jak również osłabia w znaczny sposób przyswajanie, metabolizm i wykorzystywanie składników pokarmowych w nich zawartych.
Wprawdzie główną przyczyną tego zespołu jest alkoholizm, jednak nie należy wykluczać innych przyczyn, które mogą powodować niedobór witaminy B1. Są to między innymi: marskość wątroby, długotrwałe niedożywienie czy różnego rodzaju zaburzenia wchłaniania.
Jak objawia się zespół Wernickiego-Korsakowa?
Przewlekły niedobór tiaminy stosunkowo rzadko prowadzi do zaburzeń pamięci – alkoholowego zespołu amnestycznego (zespołu Korsakowa), który zwykle towarzyszy otępieniu alkoholowemu. Znacznie częściej prowadzi bowiem do neuropatii obwodowej. Zespół objawów ostrego niedoboru tiaminy ze strony ośrodkowego układu nerwowego to encefalopatia Wernickego, która obejmuje:
- oczopląs (zwykle poziomy);
- porażenie mięśni gałek ocznych;
- ataksję – która dotyczy najczęściej tułowia, co utrudnia przyjęcie postawy wyprostowanej i prawidłowy chód;
- bezsenność;
- zwolnienie reakcji źrenic na światło;
- niepokój, lęk przed ciemnością;
- zaburzenia mowy, pamięci i orientacji;
- zaburzenia świadomości.
W ponad 80% przypadków towarzyszy jej zespół Korsakowa, a niekiedy – neuropatia obwodowa. W mniej niż 10% przypadków stan psychiczny jest prawidłowy. U pacjentów z zespołem Wernickiego-Korsakowa bardzo często obserwuje się zmiany skórne. Najczęściej obejmują one zmiany na śluzówkach jamy ustnej i zaczerwienienie języka.
Do pozostałych objawów zalicza się:
- niewydolność wątroby;
- złą tolerancję wysiłkową, której towarzyszą duszności;
- tachykardię;
- zaburzenia krążeniowe;
- hipotonię ortostatyczną;
- zaburzenia połykania;
- zaparcia atoniczne;
- zespół spastycznej okrężnicy.
To właśnie zaburzenia krążeniowe (zaburzenia rytmu serca, powiększenie serca, rytm cwałowy, rozszerzenie drobnych naczyń obwodowych) stanowią częstą przyczynę zgonów wśród tych pacjentów.
Leczenie zespołu Wernickiego-Korsakowa
Pierwszą czynnością terapeutyczną jest uzupełnianie niedoborów witaminy B1, czyli suplementacja. Z początku podaje się ją dożylnie, a następnie przechodzi na podaż doustną. Taka suplementacja powinna trwać wiele miesięcy. Jednocześnie ważna jest suplementacja magnezu i innych witamin, a także ograniczenie podaży glukozy, ponieważ zwiększa ona zapotrzebowanie organizmu na tiaminę.
Pozostałe metody leczenia są dobierane indywidualnie, w zależności od intensywności i rodzajów objawów. W związku z tym pacjent powinien zostać skonsultowany z różnymi specjalistami – kardiologiem, internistą, fizjoterapeutą (biorąc pod uwagę potrzeby pacjenta).
Bibliografia
- Habrat B., Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania związane z używaniem substancji psychoaktywnych. Systemy diagnostyczne, klasyfikacje, terminologia, Psychiatria, 2/2010.
- Węsek A., Stankiewicz R., Schabowski J., Encefalopatia Wernickiego – zespół objawów neurologicznych spowodowanych niedoborem witaminy B1, Medycyna Ogólna, 2/2010.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Kozielewicz D., Dybowska D., Halota W., Wybrane aspekty kliniczne nadużywania alkoholu, Katedra Chorób Zakaźnych i Hepatologii CM UMK, Bydgoszcz.
- Ochwanowska E., Witek B., Kumański K., Alkohol a witaminy, Problemy Nauk Biologicznych, 1/2012.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
