Transplantologia to dział medycyny zajmujący się przeszczepianiem narządów wewnętrznych, np. serca, płuc czy nerki. Bardzo często przeszczep narządu jest jedyną metodą umożliwiającą ratowanie życia, wykorzystywaną w sytuacjach, gdy pacjent nie reaguje już na leczenie zachowawcze lub tradycyjne leczenie chirurgiczne. Ciekawostką jest, że w roku 1954 w Stanach Zjednoczonych dokonano pierwszej, udanej transplantologii nerki.
Czym zajmuje się transplantologia?
Transplantologia zajmuje się przeszczepianiem zarówno całych narządów wewnętrznych, jak i fragmentów czy nawet komórek. To złożony proces, składający się z wielu etapów, zawsze poprzedzony dokładną oceną stanu zdrowia pacjenta oraz jego kwalifikacją do zabiegu. Zarówno biorca, jak i dawca narządu, muszą być ze sobą kompatybilni, co zmniejszy ryzyko odrzucenia przeszczepu i poważnych reakcji niepożądanych. Transplantacja polega na pobraniu narządu lub tkanki od biorcy (żywego lub martwego), a następnie na przeszczepieniu go biorcy, po uprzednim usunięciu narządu chorego.
W Polsce pierwszy przeszczep odbył się w roku 1966 i dotyczył nerki. W roku 1983 po raz pierwszy pacjentowi po transplantologii podano lek immunosupresyjny, co zapobiegło odrzuceniu przeszczepu. Był to przełom tamtejszej medycyny.
W 1995 roku została uchwalona Ustawa o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów do przeszczepów. Polska Ustawa Transplantacyjna powstała w 2005 r., a obecnie obowiązująca w 2006 r. Określa ona, kto i w jakiej sytuacji może być dawcą, a także kto ma prawo pobierać oraz wszczepiać organy.
Transplantologia – wskazania
Przeszczep narządów wewnętrznych wskazany jest w sytuacjach, w których stają się one niewydolne i niesprawne, a więc niezdolne do pełnienia swoich podstawowych funkcji. Przykładowo, wskazania do przeszczepu serca są następujące:
- schyłkowa niewydolność serca odporna na leczenie zachowawcze;
- ostre i powikłane zapalenie mięśnia sercowego;
- niestabilna choroba wieńcowa bez możliwości rewaskularyzacji z nawracającymi bólami wieńcowymi.
Z kolei wskazaniem do przeszczepu nerki jest schyłkowa faza niewydolności nerek, niereagująca na leczenie zachowawcze. W przypadku pacjentów z niewydolnością wątroby sytuacja jest bardziej skomplikowana. Zdrowa wątroba jest absolutnie niezbędna do przeżycia, a obecnie nie istnieje terapia paliatywna podobna do dializ dedykowana pacjentom z ostrą niewydolnością wątroby. Jedyną metodą leczenia jest więc przeszczep.
Transplantologia a leczenie immunosupresyjne
Układ odpornościowy każdego człowieka chroni organizm przed patogenami i ciałami obcymi, a tymi właśnie są narządy wewnętrzne pochodzące od innego człowieka. Komórki immunologiczne sprawnie rozpoznają tkanki własne i te, które do ciała nie należą. Na samym początku po przeszczepach często dochodziło do reakcji odrzucania ich, czego typowymi objawami są między innymi:
- gorączka powyżej 38 stopni C;
- silny, rozpierający ból w okolicy operowanego narządu;
- wzrost ciśnienia tętniczego;
- ogólne złe samopoczucie.
Objawy zależą również w dużej mierze od rodzaju przeszczepianego narządu. Przykładowo, przy odrzuconym przeszczepie nerek pojawi się ból w rzucie nerek, obrzęki oraz zahamowanie wydalania moczu. Aby nie doszło do odrzucenia przeszczepu, pacjent otrzymuje leki immunosupresyjne w dawkach dobranych indywidualnie do własnych potrzeb. Leczenie immunosupresyjne trwa przez cały okres leczenia, nawet na długo przed wykonaniem transplantacji narządu. Celem jest zmniejszenie produkcji przeciwciał i osłabienie układu immunologicznego. Podaż leków trwa aż do momentu operacji.
Transplantolog
Transplantolog to lekarz chirurg posiadający wiedzę, doświadczenie i uprawnienia w dziedzinie przeszczepiania narządów wewnętrznych. Taki lekarz musi być specjalistą w swojej dziedzinie. Przykładowo, przeszczep serca może wykonać transplantolog, który posiada specjalizację z kardiochirurgii. Musi jednak posiadać rozległą wiedzę medyczną nie tylko w swojej dziedzinie. O specjalizację w transplantologii klinicznej ubiegać się mogą lekarze, którzy posiadają już specjalizacje zabiegowe i zachowawcze (np. chirurg dziecięcy, chirurg ogólny itd.).
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jasiński A., Słomski R., Szalata M., Lipiński D., Biotechnologia, 1/2006.
- Cierpka L., Durlik M., Transplantologia kliniczna. Przeszczepy narządowe, Wydawnictwo Termedia, Poznań 2022.
