Sport a endoprotezy bywa tematem o podzielonych, często kontrowersyjnych opiniach. W odniesieniu do większości stosowanych endoprotez brak jest jednoznacznych badań naukowych. Wiadomo jednak, że np. u osób aktywnych fizycznie zauważa się mniejszą częstotliwość obluzowania endoprotezy stawu biodrowego. Dodatkowo osoby te wykazują lepszy stan zdrowia.
Czym jest endoprotezoplastyka?
Endoprotezoplastyka jest zabiegiem polegającym na zastąpieniu usuniętych elementów stawu sztuczną panewką oraz trzpieniem zaopatrzonym w sztuczną głowę.
W zależności od m.in. wieku pacjenta, jego sprawności oraz stopnia uszkodzenia stawu stosuje się endoprotezy całkowite bądź częściowe. Różnice mogą dotyczyć także sposobu osadzania endoprotezy. Wówczas wyróżnić można endoprotezy cementowe i bezcementowe.
Po zabiegu wymagana jest rehabilitacja, dzięki której w większości przypadków po pewnym czasie można powrócić do aktywności fizycznej, a nawet do uprawiania sportów.
Sport a endoprotezy
Podaje się optymalną granicę obciążenia mechanicznego dla zoperowanego stawu. Jednak znacznie większym niebezpieczeństwem jest zbyt duża pasywność i nadmierna ochrona operowanej okolicy.
Zasady obciążenia
Im większe obciążenie, tym większe tarcie. W związku z tym, w dyscyplinach sportowych, w których obciążenie generuje masa ciała (np. bieganie), nie powinny pojawiać się dodatkowe siły kompresyjne większe niż w dyscyplinach, w których tego obciążenia nie ma (np. pływanie). Siły reakcji podłoża przyczyniają się do zwiększonej aktywności mięśni, co już samo w sobie wiąże się z kompresją w stawie.
W totalnych protezach stawu biodrowego niewystarczające zakotwiczenie trzonu protezy może powodować mikroruchy, które z kolei prowadzą do obluzowania protezy.
W przypadku zastosowania protez bezcementowych aktywność sportowa może zostać podjęta po uzyskaniu pełnego zrostu kostnego.
Intensywność sportu
Na pojawienie się mikroruchów oraz wielkość siły tarcia mają wpływ zarówno aktywność mięśniowa, jak i liczba cykli ruchowych.
Nadmiar ruchów może stać się przyczyną przedwczesnego starcia lub obluzowania protezy. Trudno jest jednak określić jednoznacznie, gdzie jest granica nadmiernej, niekorzystnej aktywności fizycznej.
Rodzaj protezy
Każdy materiał, z którego wykonano endoprotezę, cechuje się zróżnicowanym stopniem ścierania. Ruch powierzchni stawowych w wyniku tarcia może uwalniać cząstki powodujące ciągły stan zapalny.
Endoprotezy kolana i biodra
Po endoprotezoplastyce stawu kolanowego lub stawu biodrowego zaleca się uprawianie następujących sportów:
- nordic walking, spacerowanie, wędrowanie;
- aerobik o małej intensywności;
- gimnastyka;
- jazda na rowerze;
- golf;
- kręgle;
- pływanie kraulem;
- nurkowanie;
- żeglarstwo;
- tenis stołowy.
Warunkowo zaleca się z kolei bieganie, taniec, jazdę na łyżwach, jeździectwo, siatkówkę czy wędrówki górskie.
Do dyscyplin szczególnie niezalecanych po endoprotezoplastyce należą:
- piłka nożna;
- piłka ręczna;
- koszykówka;
- narciarstwo wodne;
- karate;
- hokej;
- lekkoatletyka.
Zobacz również: Endoprotezoplastyka stawu biodrowego.
Endoprotezy barku
Siły kompresyjne w stawach barku są znacznie mniejsze niż w stawie biodrowym czy stawie kolanowym. W związku z tym po operacji można w dalszym ciągu uprawiać dyscypliny sportowe charakteryzujące się małym ryzykiem uderzenia w warunkach odpowiedniej ruchomości, koordynacji i siły mięśniowej.
Należy unikać jednak dyscyplin o dużym ryzyku uderzenia, zwykle kontaktowych. Przykładem takiej dyscypliny może być piłka ręczna.
Zobacz również: Alloplastyka stawu ramiennego – fizjoterapia.
Inne endoprotezy
Nie wykonano badań na temat wpływu sportu na wytrzymałość endoprotez stawu łokciowego, stawu skokowego czy podstawnego. Dlatego trudno jest udzielać rad czy informacji na ten temat.
Najprawdopodobniej nadmiar ruchów cyklicznie powtarzanych może zmniejszać wytrzymałość protezy. Jednak nie udowodniono, jak duże obciążenie w tym względzie może być dopuszczalne.
Polecane produkty:
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Saulicz E., Fizjoterapia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2012.
- Ridan T., Ogrodzka K., Kliś A., Postępowanie rehabilitacyjne po endoprotezoplastyce stawu biodrowego, Praktyczna Fizjoterapia, październik 2013.
