Niestabilność stawu ramiennego to określenie dość szerokie. Zawiera pojęcia jak zwichnięcie, podwichnięcie, hipermobilność czy patologiczną niestabilność. Samo pojęcie niestabilności odnosi się do nienaturalnego przemieszczenia się głowy kości ramiennej względem panewki łopatki. Uznaje się, że przemieszczenie o 1 cm bądź do krawędzi panewki nie oznacza szkodliwej niestabilności. Za taką uznaje się stan, gdy przemieszczaniu towarzyszy bolesność, uciekanie lub ześlizgiwanie się struktur.
Anatomia
Staw ramienny charakteryzuje się największą ruchomością wśród wszystkich stawów w organizmie człowieka. Ruchomość jest ściśle związana z jego stabilnością, bowiem jest to staw jednocześnie najczęściej ulegający zwichnięciu (90% wszystkich zwichnięć to zwichnięcie przednie).
Do stabilizatorów biernych stawu ramiennego zalicza się torebkę stawową i obrąbek panewkowy, natomiast to stabilizatorów czynnych stożek rotatorów. Stabilizację czynną zapewnia także koordynacja ruchów łopatki i kości ramiennej.
Zobacz również: Zespół ciasnoty przestrzeni podbarkowej.
Niestabilność stawu ramiennego – przyczyny
Najczęstszą przyczyną niestabilności stawu ramiennego jest zwichnięcie na skutek urazu, które prowadzi do wyważania głowy kości ramiennej ku przodowi. Inną przyczyną może być sumowanie się mikrourazów w czasie, co prowadzi do objawowych epizodów podwichnięcia.
Na poniższym filmie, na przykładzie jednego z pacjentów Centrum Fizjoterapeuty, możemy zobaczyć jak wygląda niestabilność stawu ramiennego w przypadku hipermobilności:
Zobacz również: Hipermobilność stawu ramiennego.
Niestabilność stawu ramiennego – fizjoterapia
Podstawą wszystkich procesów rehabilitacyjnych w niestabilności stawu ramiennego jest wzmacnianie otaczających go mięśni. Rehabilitację należy jednak poprzedzić badaniem pacjenta, które wykluczy inne dolegliwości o podobnych objawach. Do rozpoczęcia terapii niezbędna jest prawidłowa diagnoza.
Badanie pacjenta
Jedną z metod wskazujących na niestabilność stawu ramiennego jest ustawienie kończyny górnej w pozycji bólowej. Jest to niewielkie odwiedzenie i rotacja zewnętrzna, przedramię oparte na przeciwległym przedramieniu.
Na przedniej powierzchni barku wyczuwalne jest napięcie (wypełnienie). Może występować ograniczenie obu rotacji, często zauważalne jest również uszkodzenie nerwu pachowego.
Leczenie zachowawcze
Leczenie zachowawcze daje lepsze wyniki u osób powyżej 30 roku życia. Można je podzielić na 5 faz.
Faza I
Trwa przez pierwsze 2 tygodnie. Należy unikać rotacji zewnętrznej, odwodzenia i rozciągania struktur stawowych, czyli ruchów które mogą prowokować zwichnięcie. Zaleca się unieruchomienie kończyny na temblaku, który pacjent zdejmuje do ćwiczeń.
Ważnym elementem tego etapu jest uśmierzanie bólu i zmniejszenie stanu zapalnego. W tym celu wykorzystać można niesteroidowe leki przeciwzapalne, bądź ogólnodostępne leki przeciwbólowe. Po urazowym zwichnięciu przez około 5 dni stosuje się leki narkotyczne. Działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne osiąga się za pomocą zabiegów fizykalnych, takich jak krioterapia czy ultradźwięki.
Kinezyterapia obejmuje głównie ćwiczenia stawu łokciowego do 130 stopni zgięcia. Pronację i supinację wykonuje się do granic tolerancji. Stosuje się również wzmacnianie chwytu ręki.
Faza II
Faza druga obejmuje 3-4 tydzień. Wprowadza się kinezyterapię obejmującą ćwiczenia stawu ramiennego, to znaczy zgięcie do 140 stopni czy 40 stopni rotacji zewnętrznej ramienia ułożonego wzdłuż tułowia. Należy unikać wyprostu, ponieważ zwiększa on nacisk na struktury przednie.
Ćwiczenia wzmacniające stożek rotatorów obejmują ćwiczenia izometryczne w zamkniętym łańcuchu kinematycznym przy łokciu zgiętym do 90 stopni. Na tym etapie ważne jest także wzmacnianie stabilizatorów łopatki.
Faza III
Kolejna faza obejmuje 4-8 tydzień. Do kinezyterapii zalicza się tu ćwiczenia czynne wspomagane, wzmacnianie stożka rotatorów w odwiedzeniu do 35 stopni, ćwiczenia w łańcuchu kinematycznym otwartym z taśmą rehabilitacyjną i kontynuację wzmacniania stabilizatorów łopatki.
Faza IV
Faza czwarta obejmuje 8-12 tydzień po urazie. Celem postępowania fizjoterapeutycznego jest znaczna poprawa siły i wytrzymałości barku oraz poprawa kontroli nerwowo-mięśniowej.
Wykonywać można rozciąganie torebki stawowej, a zwłaszcza jej tylnej części oraz ćwiczenia na ergometrze. Wskazany jest trening proprioceptywny PNF. Nie należy przerywać terapii siłowo-wzmacniającej z poprzednich etapów.
Faza V
Ostatni etap usprawniania obejmuje 12-16 tydzień. Celem terapii jest przygotowanie do stopniowego powrotu pacjenta do aktywności sportowej i dnia codziennego oraz opracowanie programu ćwiczeń do domu, które należy wykonywać co najmniej 3 razy w tygodniu.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Marciniak W., Szulc A., Ortopedia i rehabilitacja Wiktora Degi, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
- Lubiatowski P., Romanowski L., Kruczyński J., Manikowski W., Jaruga M., Znaczenie propriocepcji w patofizjologii i leczeniu niestabilności stawu ramiennego, Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2003 nr 4.
